Malowane cerkwie w regionie Trodos

Malowane kościoły w regionie Trodos[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
ilustracja
Państwo

 Cypr

Typ

kulturowy

Spełniane kryterium

II, III, IV

Numer ref.

351

Region[b]

Europa i Ameryka Północna

Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę

1985
na 9. sesji

Dokonane zmiany

2001

Położenie na mapie Cypru
Mapa konturowa Cypru, po lewej znajduje się punkt z opisem „Agios Nikolaos tis Stegis w Kakopetria”
Ziemia34°59′23,6″N 32°54′08,5″E/34,989889 32,902361

Malowane kościoły w regionie Trodos – kościoły z okresu bizantyjskiego w regionie Trodos na Cyprze, charakteryzujące się wnętrzami bogato zdobionymi freskami.

W 1985 roku 9 kościołów zostało wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO. W 2001 roku wpis rozszerzono o kościół Agia Sotira tou Soteros w miejscowości Palechori.

Opis

Chrześcijaństwo na Cyprze zaczęło rozwijać się od czasu przybycia św. Pawła na wyspę. Prawdopodobnie apostoł w czasie swojej pierwszej podróży misyjnej z Barnabą i Herakliuszem dotarł w góry Trodos. Wtedy w regionie powstały pierwsze świątynie chrześcijańskie.

W regionie Trodos znajduje się duża liczba kościołów i klasztorów z okresu Cesarstwa Bizantyńskiego, które podbiło Cypr w 965 roku[1]. Świątynie o prostych bryłach, kryte są dwuspadowym dachem[1]. Ich wnętrza są bogato dekorowane freskami[1]. Jedne z najważniejszych cykli malowideł to XII-wieczne freski w świątyni Panagia Phorbiotissa w Nikitari oraz w świątyni Panagia tou Arakou we wsi Lagudera stanowiące doskonały przykład sztuki monumentalnej z okresu Komnenów[1]. Wysokiej jakości freski z XII i XIV wieku zachowały się m.in. w Panagia tou Moutoulla[1]. Późnobizantyjskie malowidła – w stylu rozwijającym się po upadku cesarstwa – znajdują się m.in. w świątyni Archangelos Michail (1474) oraz w kościele Timios Stavros tou Agiasmati (1494)[1].

W 1985 roku 9 kościołów zostało wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO[2]. W 2001 roku wpis rozszerzono o kościół Agia Sotira tou Soteros w miejscowości Palechori[3]. W 2002 roku kościół Panagia Chrysokourdaliotissa w Spilii został wpisany na cypryjską listę informacyjną UNESCO – listę obiektów, które Cypr zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa[2].

W regionie znajduje się wiele innych kościołów i zespołów klasztornych, w tym klasztor Kykkos, które nie zostały wpisane na listę UNESCO[4].

Kościoły wpisane na listę UNESCO

Poniższa tabela przedstawia kościoły w regionie Trodos wpisane na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO:

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
Wezwanie świątyni – transliteracja nazwy greckiej;
Położenie – miejscowość; współrzędne geograficzne;
Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
Nr ref.Wezwanie świątyniWidok z zewnątrzWnętrzePołożenieOpis
351-001Agios Nikolaos tis StegisKakopetria Geburt Jesu.jpgKakopetria
34°58′38,2″N 32°53′22,4″E/34,977278 32,889556
Kościół zbudowany w XI wieku, ok. 5 km na północ od wsi Kakopetria, jedyny zachowany budynek dawnego zespołu klasztornego[5]. Jego wnętrze zdobią freski z okresu od XI do XVII wieku[5].
351-002Agios Ioannis LampadistisKalopanagiotis, Agios Ioannis Lampadistis Kirche, Troodos, Zypern (02).jpgKalopanagiotis Kreuzigung.jpgKalopanagiotis
34°59′32,4″N 32°49′48,9″E/34,992333 32,830250
Zespół klasztorny wybudowany w XI wieku we wsi Kalopanagiotis słynącej ze źródeł siarkowych[6]. Obejmuje dwie cerkwie i kaplicę ozdobione freskami z okresu od XIII do XV wieku[6].
351-003Panagia tis Asinou
(Panagia Phorviotissa)
ZyNikitariAsinou02.jpgAsinou Apostelkommunion.jpgNikitari
35°02′46,8″N 32°58′24,4″E/35,046333 32,973444
Świątynia w pobliżu miejscowości Nikitari wzniesiona na początku XII w.[7] Jej nazwa wywodzi się od greckiego miasta Asine, założonego w XI w. p.n.e. na południe od współczesnej wioski[7]. Świątynia została zbudowana na planie prostokąta z niszami po obu stronach[7]; przykryta dwuspadowym dachem krytym płaskimi dachówkami[7]. We wnętrzu zachowała się większość oryginalnych fresków[7]. Pierwotnie była kaplicą rodową bizantyjskiego stratega Nikeforosa Magistrosa (zm. 1115). W kolejnych latach była w posiadaniu pobliskiego klasztoru w Forbii[7]. Spośród malowideł wyróżnia się przedstawienie Chrystusa chodzącego po wodzie w otoczeniu aniołów[7].
351-004Panagia tou ArakouPanagia tou Arakou Lagoudera.JPGArakiotissa Lagoudera.jpgLagudera
34°57′55,8″N 33°00′25,6″E/34,965500 33,007111
Świątynię wzniesiono przed 1191 rokiem na skraju wsi Lagoudera[8]. W jej wnętrzu zachowały się freski o jaskrawych kolorach[8]. W kopule umieszczono malowidło przedstawiające majestatyczną postać Chrystusa Pantokratora[8].
351-005Panagia tou MoutoullaPanagia church Moutoullas cyprus 2010.jpgMutulas
34°58′57,5″N 32°49′27,3″E/34,982639 32,824250
Niewielka świątynia z 1280 roku[9]. Jeden z najwcześniejszych przykładów kaplic bizantyjskich krytych drewnianym dachem[9]. Wnętrze świątyni ozdabiają freski pochodzące z czasu budowy[9].
351-006Archangelos MichailPedoulas Saint Michael 2.JPGPedoulas Konstantin.jpgPedulas
34°58′03,7″N 32°49′53,3″E/34,967694 32,831472
Świątynia wzniesiona w stylu późnobizantyjskim w 1474 roku[10].
351-007Timios StavrosTimios Stavros Pelendri.JPGPelendri Kirche Timios Stavros Innen Gewölbe 2.jpgPelendri
34°53′34,9″N 32°57′58,8″E/34,893028 32,966333
Świątynia z przełomu XIII i XIV wieku, z wnętrzem zdobionym freskami[11].
351-008 |Panagia tis PodithouPanagia Podithou 2.jpgGalata Kreuzigung.jpgGalata
35°00′13,1″N 32°53′46,0″E/35,003639 32,896111
Świątynia z 1502 roku, część dawnego kompleksu klasztornego[12]. Jej wnętrza zdobią freski stanowiące połączenie stylu włoskiego i bizantyjskiego[12].
Panagia TheotokosKirche des Erzengels Michael.JPGGalata Theotokos Stifter.jpgGalata
35°00′10,7″N 32°53′49,5″E/35,002972 32,897083
351-009Timios Stavros tou AgiasmatiStavros Agiasmati.JPGPlatanistasa Verspottung.jpgPlatanistasa
34°58′44,7″N 33°02′49,1″E/34,979083 33,046972
Świątynia ok. 3 km od wsi Platanistasa, wzniesiona w XV w., której wnętrza zdobi najlepiej zachowany cykl fresków z drugiej połowy XV wieku na Cyprze[13].
351-010Metamorfosis tou Sotiros
(Agia Sotira)
Palaichori Kirche Agia Sotira von Nordwesten.jpgPalaichorio Apostelkommunion links.jpgPalechori
34°55′18,5″N 33°05′40,9″E/34,921806 33,094694
Świątynia wzniesiona w XVI wieku, której wnętrza zdobią freski z okresu budowy[14].

Przypisy

  1. a b c d e f UNESCO: Advisory Body Evaluation (ICOMOS) 1985 (ang.). [dostęp 2018-06-23].
  2. a b UNESCO: Painted Churches in the Troodos Region (ang.). [dostęp 2018-06-23].
  3. UNESCO: Decision : CONF 208 X.B Painted Churches in the Troodos Region [Extension to include the Church of Ayia Sotira, Palaichori (Cyprus)] (ang.). [dostęp 2018-06-23].
  4. A. Stylianou, J.A. Stylianou, The Painted Churches of Cyprus. Treasures of Byzantine Art, Nicosia 1997 [dostęp 2018-06-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-15] (ang.).
  5. a b A. Stylianou, J.A. Stylianou, The Painted Churches of Cyprus. Treasures of Byzantine Art, Nicosia 1997, s. 54 [dostęp 2018-06-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-15] (ang.).
  6. a b A. Stylianou, J.A. Stylianou, The Painted Churches of Cyprus. Treasures of Byzantine Art, Nicosia 1997, s. 292–320 [dostęp 2018-06-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-15] (ang.).
  7. a b c d e f g A. Stylianou, J.A. Stylianou, The Painted Churches of Cyprus. Treasures of Byzantine Art, Nicosia 1997, s. 114–140 [dostęp 2018-06-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-15] (ang.).
  8. a b c A. Stylianou, J.A. Stylianou, The Painted Churches of Cyprus. Treasures of Byzantine Art, Nicosia 1997, s. 157–185 [dostęp 2018-06-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-15] (ang.).
  9. a b c A. Stylianou, J.A. Stylianou, The Painted Churches of Cyprus. Treasures of Byzantine Art, Nicosia 1997, s. 323–330 [dostęp 2018-06-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-15] (ang.).
  10. A. Stylianou, J.A. Stylianou, The Painted Churches of Cyprus. Treasures of Byzantine Art, Nicosia 1997, s. 331–343 [dostęp 2018-06-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-15] (ang.).
  11. A. Stylianou, J.A. Stylianou, The Painted Churches of Cyprus. Treasures of Byzantine Art, Nicosia 1997, s. 223–232 [dostęp 2018-06-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-15] (ang.).
  12. a b A. Stylianou, J.A. Stylianou, The Painted Churches of Cyprus. Treasures of Byzantine Art, Nicosia 1997, s. 98–105 [dostęp 2018-06-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-15] (ang.).
  13. A. Stylianou, J.A. Stylianou, The Painted Churches of Cyprus. Treasures of Byzantine Art, Nicosia 1997, s. 186–218 [dostęp 2018-06-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-15] (ang.).
  14. UNESCO: Advisory Body Evaluation (ICOMOS) 2001 (ang.). [dostęp 2018-06-23].

Zobacz też

  • Cerkiew św. Paraskiewy w Jeroskipu

Media użyte na tej stronie

Cyprus location map.svg
Autor: NordNordWest, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Cyprus
Flag of UNESCO.svg
Flag of the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO)
Galata Theotokos Stifter.jpg
Fresko in the church of the Archangel in Galata, Cyprus, showin donors of the church
Kakopetria Geburt Jesu.jpg
Fresko der Geburt Jesu in Agios Nikolaos tis stegis in Kakopetria, Zypern
Kalopanagiotis Kreuzigung.jpg
Fresko in Lampadistis Monastery, Kalopanagiotis, Cyprus, showing Christ's way to the Crucifixion
Panagia Podithou 2.jpg
Autor: Daryona, Licencja: CC BY-SA 3.0
Panagia Podithou in Galata, Cyprus
Panagia church Moutoullas cyprus 2010.jpg
Outside view of the Pangia church in Moutoullas, Troodos Mountains, Cyprus.
  • Part of the Troodos UNESCO World Heritage Site.
ZyNikitariAsinou02.jpg
Autor: Ziegler175, Licencja: CC BY-SA 3.0
Nikitari: Asinou, Panagia Phorbiotissa
Asinou Apostelkommunion.jpg
Apostelkommunion aus der Kirche Asinou in Zypern (Fresko)
Kirche des Erzengels Michael.JPG
Autor: Ansgar Bovet, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kirche des Erzengels Michael in Galata, Zypern.
Palaichori Kirche Agia Sotira von Nordwesten.jpg
Autor: Zairon, Licencja: CC BY-SA 4.0
North West Corner of the Church of the Transfiguration of the Saviour, Palaichori, Cyprus
Arakiotissa Lagoudera.jpg
Gemälde in der Kirche Panagia tou Arakou, Lagoudera, Zypern. Typus: Maria Nikopoia- ("die Siegbringende") frontal stehend, das Kind vor ihrer Brust sitzend.
Pelendri Kirche Timios Stavros Innen Gewölbe 2.jpg
Autor: Zairon, Licencja: CC BY-SA 4.0
Vault of the Church of the Holy Cross, Pelendri, Cyprus
Kalopanagiotis, Agios Ioannis Lampadistis Kirche, Troodos, Zypern (02).jpg
Autor: Bayreuth2009, Licencja: CC BY 3.0
Kalopanagiotis, Agios Ioannis Lampadistis Kirche, Troodos, Zypern (UNESCO Weltkulturerbe)
Pedoulas Konstantin.jpg
KAiser Konstantin und seine Mutter Helena. Fresko in Pedoulas
Panagia tou Arakou Lagoudera.JPG
Autor: Ansgar Bovet, Licencja: CC BY-SA 3.0
Panagia tou Arakou in Lagoudera, Zypern.
Galata Kreuzigung.jpg
Fresko in the church of the Virgin Podithou in Galata, Cyprus, Crucifixion
Asinou - Kirche Narthex 4 Kuppel.jpg
Autor: Xenophon, Licencja: CC BY-SA 3.0
Asinou ( Cyprus ). Panagia Phorbiotissa church - Narthex: Fresco ( 1333 ) of Christ Pantocrator.
Pedoulas Saint Michael 2.JPG
Autor: Julian Nyča, Licencja: CC BY-SA 3.0
Die Scheunendachkirche des Erzengels Michael in Pedoulas, Zypern.
Stavros Agiasmati.JPG
Autor: Chneophytou z greckiej Wikipedii, Licencja: CC BY-SA 3.0
Stavros church in Troodos, Cyprus
Platanistasa Verspottung.jpg
Fresko Mocking of Jesus Holy Cross Church in Platanissa, Cyprus
Palaichorio Apostelkommunion links.jpg
Fresko Communion of Apostles, left-hand part, in Soteros Church in Palaichorio, Cyprus
Agios Nikolaos tis Stegis.JPG
(c) Coranton z niemieckiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0
Photo der Kirche Agios Nikolaos tis Stegis