Mamre

Mamre (hebr. ממרא) – według Biblii miejsce pobytu Abrahama oraz Izaaka, koło Hebronu, w pobliżu jaskini Machpela, gdzie zostali pochowani.

Mamre to miejsce zawarcia przymierza między Bogiem Jahwe i Abrahamem. Za jego czasów w Mamre rósł gaj wielkich drzew – dębów[a], gdzie patriarcha ten zbudował ołtarz dla Jahwe. Przed zagładą Sodomy i Gomory pod jednym z takich drzew Abraham ugościł aniołów oraz usłyszał obietnicę Jahwe, że Sara urodzi mu syna (Rdz 13,18; 18,1-19; 35,27; 49,29-33; 50,13). Rośnie tam wiekowy dąb skalny, co którego istnieje przekonanie, że jest to biblijny „dąb Mamre”, i dlatego tradycyjnie nazywany jest dębem Abrahama[1].

Lokalizacja

Pozostałości budowli starożytnych na tle zabudowy współczesnej

Miejsce utożsamiane na ogół z Ramat al-Chalil (Halul), położonym ok. 3 km na północ od Hebronu. W czasach patriarchy nie była to osada, lecz teren należący do Amoryty Mamre, którego dwaj bracia (Eszkol i Aner) zawarli z Abrahamem przymierze (Rdz 14,13)[2].

Dęby uważano za święte, pod nimi Abraham zbudował ołtarz Bogu. Wznoszono tam potem różne przybytki sakralne, najczęściej poświęcone staremu drzewu, pod którym Abraham miał rozmawiać z aniołami. Herod Wielki miejsce to otoczył kamiennym murem (46 x 61 m), gdzie pokazywano ołtarz i źródło Abrahama. W trakcie wojny z Rzymianami miejsce to zostało zniszczone, a następnie odbudowane na rozkaz Hadriana w 130 roku. Po upadku powstania Bar Kochby sprzedawano tam Żydów w niewolę. W IV wieku n.e. odwiedziła te strony Eutropia – teściowa Konstantyna Wielkiego, który po stronie wschodniej wzniósł tam trójnawową bazylikę. W 614 kościół został zburzony przez Persów. Później miejsce to czczone było również przez muzułmańskich zdobywców[3][4].

Dokładne położenie pierwotnego sanktuarium w istocie nie jest znane. Mur obwodowy odsłonięty na Ramat al-Chalil pochodzi dopiero z czasów rzymskich, budowany za panowania Heroda i Hadriana. Jedynie niewielki fragment terenu (65 x 50 m) został przebadany podczas prac wykopaliskowych prowadzonych przez niemieckiego biblistę i archeologa A.E. Madera[5] w latach 1926-1928[6].

Uwagi

  1. ↑ Wulgata mówi (nie wspominając jednak o żadnych drzewach) o pobycie patriarchy „w dolinie Mamre koło Hebronu” (Rdz 13,18; 14,13; 18,1); Septuaginta wszędzie używa terminu dąbrowa; dęby Mamre (BT); dąbrowa Mamre (BW); równina Mamre (Gd); wielkie drzewa Mamre (NW)

Przypisy

  1. ↑ Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.
  2. ↑ R. Laird Harris, Gleason L. Archer Jr., Bruce K. Waltke: The Theological Wordbook of the Old Testament. Chicago (Illinois): Moody Press, 1980. [1208.0]
  3. ↑ Avraham Negev: Encyklopedia archeologiczna Ziemi Świętej. Warszawa: Da Capo, 2002, s. 274.
  4. ↑ The International Standard Bible Encyclopedia, 1914, from Dr. Stanley Morris, IBT, 1997.[5707].
  5. ↑ Por. Andreas Evaristus Mader: Mambre. Die Ergebnisse der Ausgrabungen im heiligen Bezirk Râmet el-Ḫalîl in Südpalästina 1926–1928 (2 tomy). Freiburg im Breisgau: E. Wewel Vlg., 1954.
  6. ↑ Volkmar Fritz: Archeologia biblijna. Mały słownik. Warszawa: Verbinum, 2005, s. 125-126.

Media użyte na tej stronie

Elonei Mamre 04.jpg
Autor: Daniel Ventura, Licencja: CC BY-SA 4.0
אלוני ממרא - אתר ארכיאולוג