Mamry
Jezioro Dargin, jedna z części jeziora Mamry | |
Położenie | |
Państwo | |
---|---|
Region | |
Wysokość lustra | 115,8 – 116,3 m n.p.m. |
Morfometria | |
Powierzchnia | 9851,0 – 10282,4 ha |
Wymiary • max długość • max szerokość |
|
Głębokość • średnia • maksymalna |
|
Objętość | 1 003 367 500 m³ |
Hydrologia | |
Klasa jakości wody | II[1] (w roku 2005) |
Rzeki zasilające | Radzieja, Sapina |
Rzeki wypływające | Węgorapa |
Rodzaj jeziora | |
54°10′21″N 21°41′54″E/54,172500 21,698333 |
Mamry (niem. Mauersee) – jezioro w północno-wschodniej Polsce, woj. warmińsko-mazurskim, w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich.
Mamry to jezioro polodowcowe morenowe[2] i drugie pod względem powierzchni jezioro w Polsce.
Dno jeziora jest zróżnicowane z licznymi zagłębieniami i wypłyceniami, przy czym część północna jest wyraźnie głębsza, dno porasta roślinność wynurzona i łąki podwodne złożone z ramienic. Brzegi jeziora przeważnie niskie i podmokłe, w części porośnięte lasem.
Położenie
Według urzędowego spisu opracowanego przez Komisję Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych (KNMiOF) nazwa Mamry[3], odpowiada jedynie jezioru nazywanemu Mamry Północne[1][4]
Mamry ma trzy wydzielone części[3]:
- Bodma
- Mamry Małe
- Przystań
Część publikacji pod nazwą Mamry opisuje cały kompleks złożony z 6 połączonych ze sobą jezior[5]: Mamry Północne (lub właściwe), Kirsajty, Kisajno, Dargin, Święcajty, Dobskie[2].
W kompleksie jezior znajdują się 33 wyspy o łącznej powierzchni 213 ha, część z nich na jeziorach Mamry i Kisajno tworzy rezerwat ornitologiczny. Największa z nich – Upałty – jest największą w Krainie Wielkich Jezior. Z Mamr wypływa rzeka Węgorapa.
Historia
W przeszłości jeziora kompleksu Mamr tworzyły oddzielne zbiorniki wodne połączone strumieniami. Poziom wody w jeziorach podniósł się w XVI – XVII w. o kilka metrów. Na podniesienie poziomu wody w kompleksie Mamr miały wpływ: zapora na Węgorapie (młyn), ruchy skorupy ziemskiej – wynoszenie gruntu w części północnej kompleksu o 1 mm rocznie. Pod wodą znalazły się m.in.: dawna droga do kościoła z Kalu do Węgielsztyna, niektóre osady i cmentarze pruskie.
Zagospodarowanie
Przez jezioro prowadzi trasa żeglugowa z Węgorzewa przez Giżycko, Mikołajki do Pisza i Rucianego-Nidy.
Dane morfometryczne
Powierzchnia zwierciadła wody całego kompleksu Mamr według różnych źródeł wynosi od 9851,0 ha[5] do 10282,4 ha[6].
Zwierciadło wody położone jest na wysokości 115,8 m n.p.m.[5] lub 116,2[1][4] lub też 116,2–116,3 m n.p.m.[6]. Średnia głębokość jeziora wynosi 9,8 m[6] lub 11 m, natomiast głębokość maksymalna – 43,8 m[1][2][4][6].
Zlewnia jeziora wynosi 620,6 km², a zlewnia bezpośrednia – 700 ha[7].
Jakość wód
Na podstawie badań przeprowadzonych w 2005 roku wody jeziora Mamry Północne (Właściwe) zaliczono do II klasy czystości[1] i II kategorii podatności na degradację[1]. W roku 1999 wody jeziora również zaliczono do wód II klasy czystości[4][5].
Badania przeprowadzone w latach 1990 i 1993 wskazywały na pierwszą klasę czystości wód jeziora Mamry[1].
Hydronimia
Nazwę Mamry ustalono urzędowo w 1949 roku w miejsce niemieckiej – Mauer See[8].
Wyspy na jeziorze Mamry
Mamry właściwe (północne):
Dargin:
Jezioro Dobskie:
Kirsajty:
| Kisajno:
Święcajty:
|
Przypisy
- ↑ a b c d e f g Raport o stanie środowiska województwa warmińsko-mazurskiego w 2005. s. 41 (44). [dostęp 2011-05-29].
- ↑ a b c Najnowsza encyklopedia powszechna A – Z. Kraków: Zielona Sowa, 2005, s. 550. ISBN 83-7389-938-3.
- ↑ a b Komisja Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych: Hydronimy. Izabella Krauze-Tomczyk, Jerzy Ostrowski (oprac. red.). T. 1. Cz. 2: Wody stojące. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006, s. 203. ISBN 83-239-9607-5. [dostęp 2010-08-24].
- ↑ a b c d Raport o stanie środowiska województwa warmińsko-mazurskiego w 1999. s. 60–61. [dostęp 2011-05-29].
- ↑ a b c d Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 347. ISBN 83-232-1732-7.
- ↑ a b c d Według IRŚ za Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 347. ISBN 83-232-1732-7.
- ↑ Raport o stanie środowiska województwa warmińsko-mazurskiego w 2010 roku. WIOŚ Olsztyn, s. 32, za: IMGW.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 11 lutego 1949 r. (M.P. z 1949 r. nr 17, poz. 225, s. 2).
Linki zewnętrzne
- Jezioro Mamry w informatorze turystyczno-przyrodniczym www.jezioro.com.pl. jezioro.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
- Mamry, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 85 .
Media użyte na tej stronie
Autor: Tzugaj, Licencja: CC0
znak graficzny do map, ukazujący przykładowe jezioro
Autor: Krzysztof Klęsk (Misiakufal), Licencja: CC BY 2.5
Panorama jeziora Mamry wersja druga.
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Pitert (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY-SA 2.5
Jezioro Dargin, widok z mostu na przesmyku łączącym Mamry i Dargin
Autor: Krzysztof Klęsk (Misiakufal), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Panorama jeziora Mamry wersja pierwsza.