Mamry

Mamry
Ilustracja
Jezioro Dargin, jedna z części jeziora Mamry
Położenie
Państwo

 Polska

Region

Kraina Wielkich Jezior Mazurskich

Wysokość lustra

115,8 – 116,3 m n.p.m.

Morfometria
Powierzchnia

9851,0 – 10282,4 ha

Wymiary
• max długość
• max szerokość


20 km
12 km

Głębokość
• średnia
• maksymalna


9,8 m
43,8 m

Objętość

1 003 367 500 m³

Hydrologia
Klasa jakości wody

II[1] (w roku 2005)

Rzeki zasilające

Radzieja, Sapina

Rzeki wypływające

Węgorapa

Rodzaj jeziora

morenowe, polodowcowe

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry po prawej znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Mamry”
Ziemia54°10′21″N 21°41′54″E/54,172500 21,698333

Mamry (niem. Mauersee) – jezioro w północno-wschodniej Polsce, woj. warmińsko-mazurskim, w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich.

Mamry to jezioro polodowcowe morenowe[2] i drugie pod względem powierzchni jezioro w Polsce.

Dno jeziora jest zróżnicowane z licznymi zagłębieniami i wypłyceniami, przy czym część północna jest wyraźnie głębsza, dno porasta roślinność wynurzona i łąki podwodne złożone z ramienic. Brzegi jeziora przeważnie niskie i podmokłe, w części porośnięte lasem.

Położenie

Według urzędowego spisu opracowanego przez Komisję Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych (KNMiOF) nazwa Mamry[3], odpowiada jedynie jezioru nazywanemu Mamry Północne[1][4]

Mamry ma trzy wydzielone części[3]:

Część publikacji pod nazwą Mamry opisuje cały kompleks złożony z 6 połączonych ze sobą jezior[5]: Mamry Północne (lub właściwe), Kirsajty, Kisajno, Dargin, Święcajty, Dobskie[2].

W kompleksie jezior znajdują się 33 wyspy o łącznej powierzchni 213 ha, część z nich na jeziorach Mamry i Kisajno tworzy rezerwat ornitologiczny. Największa z nich – Upałty – jest największą w Krainie Wielkich Jezior. Z Mamr wypływa rzeka Węgorapa.

Historia

W przeszłości jeziora kompleksu Mamr tworzyły oddzielne zbiorniki wodne połączone strumieniami. Poziom wody w jeziorach podniósł się w XVI – XVII w. o kilka metrów. Na podniesienie poziomu wody w kompleksie Mamr miały wpływ: zapora na Węgorapie (młyn), ruchy skorupy ziemskiej – wynoszenie gruntu w części północnej kompleksu o 1 mm rocznie. Pod wodą znalazły się m.in.: dawna droga do kościoła z Kalu do Węgielsztyna, niektóre osady i cmentarze pruskie.

Zagospodarowanie

Przez jezioro prowadzi trasa żeglugowa z Węgorzewa przez Giżycko, Mikołajki do Pisza i Rucianego-Nidy.

Dane morfometryczne

Powierzchnia zwierciadła wody całego kompleksu Mamr według różnych źródeł wynosi od 9851,0 ha[5] do 10282,4 ha[6].

Zwierciadło wody położone jest na wysokości 115,8 m n.p.m.[5] lub 116,2[1][4] lub też 116,2–116,3 m n.p.m.[6]. Średnia głębokość jeziora wynosi 9,8 m[6] lub 11 m, natomiast głębokość maksymalna – 43,8 m[1][2][4][6].

Zlewnia jeziora wynosi 620,6 km², a zlewnia bezpośrednia – 700 ha[7].

Jakość wód

Na podstawie badań przeprowadzonych w 2005 roku wody jeziora Mamry Północne (Właściwe) zaliczono do II klasy czystości[1] i II kategorii podatności na degradację[1]. W roku 1999 wody jeziora również zaliczono do wód II klasy czystości[4][5].

Badania przeprowadzone w latach 1990 i 1993 wskazywały na pierwszą klasę czystości wód jeziora Mamry[1].

Hydronimia

Nazwę Mamry ustalono urzędowo w 1949 roku w miejsce niemieckiej – Mauer See[8].

Panorama jeziora Mamry
Panorama jeziora Mamry
Panorama jeziora Mamry
Panorama jeziora Mamry

Wyspy na jeziorze Mamry

Mamry właściwe (północne):

  • 1. Upałty
  • 2. Mała Kępa (Wyspa Piramidalna)
  • 3., 4. Wyspy Gniłe
  • 5. Sosnówka
  • 6. wyspa bez nazwy koło półwyspu Kurka
  • 7. kępa bez nazwy koło półwyspu Kurka

Dargin:

  • 13., 14. Poganckie Kępy
  • 15. Ilma

Jezioro Dobskie:

Kirsajty:

  • 11. Wyspa Sidorkowa
  • 12. Ostrowik

Kisajno:

  • 23. Dębowa Górka
  • 24. Wielka Kiermuza
  • 25. Wyspa Czapla
  • 26. Wyspa Olchowa
  • 27. Wyspa Muszla
  • 28. Wyspa Ptasia
  • 29. Górny Ostrów
  • 30. Sosnowy Ostrów
  • 31. Świtałowy Ostrów
  • 32. Duży Ostrów
  • 33. Woś
  • 34, 35. Wronie Kępy
  • 36, 37. kępy bez nazwy

Święcajty:

  • 8. Wyspa Kocia
  • 9. Wyspa Bezimienna (Wyspa Tartaczna)
  • 10. Wyspa Ptasia

Przypisy

  1. a b c d e f g Raport o stanie środowiska województwa warmińsko-mazurskiego w 2005. s. 41 (44). [dostęp 2011-05-29].
  2. a b c Najnowsza encyklopedia powszechna A – Z. Kraków: Zielona Sowa, 2005, s. 550. ISBN 83-7389-938-3.
  3. a b Komisja Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych: Hydronimy. Izabella Krauze-Tomczyk, Jerzy Ostrowski (oprac. red.). T. 1. Cz. 2: Wody stojące. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006, s. 203. ISBN 83-239-9607-5. [dostęp 2010-08-24].
  4. a b c d Raport o stanie środowiska województwa warmińsko-mazurskiego w 1999. s. 60–61. [dostęp 2011-05-29].
  5. a b c d Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 347. ISBN 83-232-1732-7.
  6. a b c d Według IRŚ za Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 347. ISBN 83-232-1732-7.
  7. Raport o stanie środowiska województwa warmińsko-mazurskiego w 2010 roku. WIOŚ Olsztyn, s. 32, za: IMGW.
  8. Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 11 lutego 1949 r. (M.P. z 1949 r. nr 17, poz. 225, s. 2).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Relief Map of Poland.svg
Autor: TUBSEmail Silk.svg Gallery, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Poland
Legenda jezioro.gif
Autor: Tzugaj, Licencja: CC0
znak graficzny do map, ukazujący przykładowe jezioro
060727 Mamry panorama2.jpg
Autor: Krzysztof Klęsk (Misiakufal), Licencja: CC BY 2.5
Panorama jeziora Mamry wersja druga.
Dargin.jpg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Pitert (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY-SA 2.5
Jezioro Dargin, widok z mostu na przesmyku łączącym Mamry i Dargin
060727 Mamry panorama.jpg
Autor: Krzysztof Klęsk (Misiakufal), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Panorama jeziora Mamry wersja pierwsza.