Mandryl

Mandryl
	Mandrillus
	Ritgen, 1824
	; Przedstawiciel rodzaju – samiec mandryla barwnolicego (M. sphinx)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Nadrząd	łożyskowce
Rząd	naczelne
Podrząd	wyższe naczelne
Nadrodzina	koczkodanowce
Rodzina	koczkodanowate
Podrodzina	koczkodany
Plemię	Papionini
Rodzaj	mandryl
	Typ nomenklatoryczny
	Simia maimon Linnaeus, 1766; Simia mormon Alströmer, 1766 (= Simia sphinx Linnaeus, 1758)
Synonimy
	Papio P.L.S. Müller, 1773; Mandril Voigt, 1831; Mormon Wagner, 1839; Drill Reichenbach, 1862; Chaeropithecus J. E. Gray, 1870; Maimon Trouessart, 1904;
	Papio P.L.S. Müller, 1773; Mandril Voigt, 1831; Mormon Wagner, 1839; Drill Reichenbach, 1862; Chaeropithecus J. E. Gray, 1870; Maimon Trouessart, 1904;
Gatunki
	2 gatunki – zobacz opis w tekście
	2 gatunki – zobacz opis w tekście

Mandryl^[10] (Mandrillus) – rodzaj ssaka naczelnego z podrodziny koczkodanów (Cercopithecinae) w obrębie rodziny koczkodanowatych (Cercopithecidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące na zalesionych terenach w Afryce Zachodniej^[11]^[12]^[13].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) samic 45,5–67 cm, samców 62–110 cm, długość ogona samic 5–9 cm, długość ogona samców 7–12,5 cm; masa ciała samic 6,5–13 kg, samców 14,5–33 kg^[13].

Systematyka

Etymologia

Papio: fr. papión „pawian”, od hiszp. papion „pawian”^[14]. Gatunek typowy: Simia sphinx Linnaeus, 1758.
Mandrillus (Mandril): fr. mandrill „mandryl”, hiszp. mandril „mandryl”, od ang. mandrill „pawian”, od man „człowiek”; drill „wiertło”^[15].
Mormon: gr. μορμών mormōn „straszydło, goblin”^[16]. Gatunek typowy: Simia mormon Alströmer, 1766 (= Simia sphinx Linnaeus, 1758).
Drill: skrót od fr. mandrill „mandryl”, hiszp. mandril „mandryl”, od ang. mandrill „pawian”, od man „człowiek”; drill „wiertło”^[17]. Gatunek typowy: Simia leucophaea F. Cuvier, 1807.
Chaeropithecus: gr. χοίρος choιros „świnia”; πιθηκος pithēkos „małpa”^[18]. Gatunek typowy: Simia leucophaea F. Cuvier, 1807.
Maimon: fr. nazwa Maimonet nadana przez Buffona w 1766 roku dla krótkoogoniastych małp^[19].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[11]^[10]:

Mandrillus sphinx (Linnaeus, 1758) – mandryl barwnolicy
Mandrillus leucophaeus (F. Cuvier, 1807) – mandryl równikowy

Uwagi

↑ Nazwa stłumiona do celów nomenklatorycznych decyzją ICZN^[3].
↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Mandrillus Ritgen, 1824.
↑ Młodszy homonim Mormon Illiger, 1811 (Aves).
↑ Młodszy homonim Chaeropithecus de Blainville, 1839 (Cercopithecidae).
↑ Nowa nazwa dla Mormon Wagner, 1839; młodszy homonim Maimon Wagner, 1839 (Cercopithecidae).

Przypisy

↑ Mandrillus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ F.A.M.F. von Ritgen: Natürliche Eintheilung der Säugthiere. Gießen: E.G. Müller, 1824, s. 33. (niem.).
↑ R.V. Melville. Opinion 1199. Papio Erxleben, 1777, and Mandrillus Ritgen, 1824 (Mammalia, Primates): designation of type species. „The Bulletin of zoological nomenclature”. 39, s. 15–18, 1982. (ang.).
↑ P.L.S. Müller: Des Ritters Carl von Linné Königlich Schwedischen Leibarztes &c. &c. Vollständiges Natursystem: nach der zwölften lateinischen Ausgabe, und nach Anleitung des holländischen Houttuynischen Werks, mit einer ausführlichen Erklärung. Cz. 1: Von den säugenden Thieren. Nürnberg: Gabriel Nicolaus Raspe, 1773, s. 118. (niem.).
↑ J.J. O. Voigt: Quadrumana. W: G. Cuvier & J.J.O. Voigt: Das Thierreich, geordnet nach seiner Organisation. Cz. 1. Leipzig: F. A. Brockhaus, 1831, s. 88. (niem.).
↑ J.A. Wagner: Supplementband. W: J.Ch.D. von Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. Cz. 1: die Affen und Fleberthiere. Erlangen: Expedition des Schreber'schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes, 1840, s. 164. (niem.).
↑ H.G.L. Reichenbach: Die vollständigste Naturgeschichte der Affen. Dresden und Leipzig: Expedition der vollstèandigsten Naturgeschichte, 1862, s. 162. (niem.).
↑ J.E. Gray: Catalogue of Monkeys, Lemurs, and Fruit-eating Bats in the collection of the British Museum. London: The Trustees, 1870, s. 5, 35. (ang.).
↑ É.L. Trouessart: Catalogus mammalium tam viventium quam fossilium. Wyd. Quinquennale Supplementum. Berlin: R. Friedländer & Sohn, 1904, s. 21. (łac.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 48. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 228. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Mandrillus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-08].
↑ ^a ^b D. Zinner, G.H. Fickenscher, Ch. Roos, M.V. Anandam, E.L. Bennett, T.R.B. Davenport, N.J. Davies, K.M. Detwiler, A. Engelhardt, A.A. Eudey, E.L. Gadsby, C.P. Groves, A. Healy, K.P. Karanth, S. Molur, T. Nadler, M.C. Richardson, E.P. Riley, A.B. Rylands, L.K. Sheeran, N. Ting, J. Wallis, S.S. Waters & D.J. Whittaker: Family Cercopithecidae (Old World Monkeys). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 654–655. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 511.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 398.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 432.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 245.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 177.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 396.

Bibliografia

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[4] Nazwa stłumiona do celów nomenklatorycznych decyzją ICZN^[3].

[6] Niepoprawna późniejsza pisownia Mandrillus Ritgen, 1824.

[8] Młodszy homonim Mormon Illiger, 1811 (Aves).

[11] Młodszy homonim Chaeropithecus de Blainville, 1839 (Cercopithecidae).

[13] Nowa nazwa dla Mormon Wagner, 1839; młodszy homonim Maimon Wagner, 1839 (Cercopithecidae).

[itis-1] Mandrillus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[Ritgen-2] F.A.M.F. von Ritgen: Natürliche Eintheilung der Säugthiere. Gießen: E.G. Müller, 1824, s. 33. (niem.).

[Melville-3] R.V. Melville. Opinion 1199. Papio Erxleben, 1777, and Mandrillus Ritgen, 1824 (Mammalia, Primates): designation of type species. „The Bulletin of zoological nomenclature”. 39, s. 15–18, 1982. (ang.).

[Müller-5] P.L.S. Müller: Des Ritters Carl von Linné Königlich Schwedischen Leibarztes &c. &c. Vollständiges Natursystem: nach der zwölften lateinischen Ausgabe, und nach Anleitung des holländischen Houttuynischen Werks, mit einer ausführlichen Erklärung. Cz. 1: Von den säugenden Thieren. Nürnberg: Gabriel Nicolaus Raspe, 1773, s. 118. (niem.).

[Voigt-7] J.J. O. Voigt: Quadrumana. W: G. Cuvier & J.J.O. Voigt: Das Thierreich, geordnet nach seiner Organisation. Cz. 1. Leipzig: F. A. Brockhaus, 1831, s. 88. (niem.).

[Wagner-9] J.A. Wagner: Supplementband. W: J.Ch.D. von Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. Cz. 1: die Affen und Fleberthiere. Erlangen: Expedition des Schreber'schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes, 1840, s. 164. (niem.).

[Reichenbach-10] H.G.L. Reichenbach: Die vollständigste Naturgeschichte der Affen. Dresden und Leipzig: Expedition der vollstèandigsten Naturgeschichte, 1862, s. 162. (niem.).

[Gray-12] J.E. Gray: Catalogue of Monkeys, Lemurs, and Fruit-eating Bats in the collection of the British Museum. London: The Trustees, 1870, s. 5, 35. (ang.).

[Trouessart-14] É.L. Trouessart: Catalogus mammalium tam viventium quam fossilium. Wyd. Quinquennale Supplementum. Berlin: R. Friedländer & Sohn, 1904, s. 21. (łac.).

[Cichocki&inni-15] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 48. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-16] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 228. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Wilson&Reeder-17] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Mandrillus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-08].

[Zinner&inni-18] D. Zinner, G.H. Fickenscher, Ch. Roos, M.V. Anandam, E.L. Bennett, T.R.B. Davenport, N.J. Davies, K.M. Detwiler, A. Engelhardt, A.A. Eudey, E.L. Gadsby, C.P. Groves, A. Healy, K.P. Karanth, S. Molur, T. Nadler, M.C. Richardson, E.P. Riley, A.B. Rylands, L.K. Sheeran, N. Ting, J. Wallis, S.S. Waters & D.J. Whittaker: Family Cercopithecidae (Old World Monkeys). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 654–655. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655667_511]-19] Palmer 1904 ↓, s. 511.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655554_398]-20] Palmer 1904 ↓, s. 398.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655588_432]-21] Palmer 1904 ↓, s. 432.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655401_245]-22] Palmer 1904 ↓, s. 245.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655333_177]-23] Palmer 1904 ↓, s. 177.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655552_396]-24] Palmer 1904 ↓, s. 396.

[1]

[2]

[a]

[4]

[b]

[5]

[c]

[6]

[7]

[d]

[8]

[e]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[3]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne