Mantowate

Mantowate
Mobulinae[1]
Gill, 1893
Okres istnienia: kreda późna–dziś
Ilustracja
Systematyka
Domenaeukarionty
Królestwozwierzęta
Typstrunowce
Podtypkręgowce
Gromadachrzęstnoszkieletowe
Podgromadaspodouste
InfragromadaEuselachii
(bez rangi)płaszczki
Rządorleniokształtne
Rodzinaorleniowate
Podrodzinamantowate
Synonimy
  • Mobulidae Gill, 1893

Mantowate[2], diabły morskie[2] (Mobulinae) – podrodzina morskich ryb orleniokształtnych z rodziny orleniowatych (Myliobatidae), czasami podnoszona do rangi rodziny Mobulidae[1]. Zaliczane do niej gatunki są jedynymi kręgowcami o 3 parach funkcjonalnych kończyn[3]. W zapisie kopalnym znane są z późnej kredy. Mają niewielkie znaczenie gospodarcze.

Występowanie

Występują w tropikalnych i umiarkowanie ciepłych wodach oceanicznych, zwykle w strefie pelagialnej oraz w pobliżu raf koralowych. Najliczniej spotykane w pobliżu Ameryki. Żywią się planktonem i małymi rybami żyjącymi gromadnie[2].

Atlantic manta.jpg

Budowa

Są to bardzo duże płaszczki. Największe osobniki osiągają ponad 6 m szerokości i masę 1360 kg[3]. Ich silnie spłaszczone ciało ma kształt szerokiego dysku, zbliżonego do rombu. Głowa szeroka z dobrze rozwiniętymi długimi płetwami tzw. głowowymi, które wyodrębniły się z przedniej części płetw piersiowych i służą do nagarniania pokarmu w stronę otworu gębowego[3]. Oczy położone po bokach głowy u nasady płetw głowowych. Płetwy piersiowe bardzo szerokie, podobne do skrzydeł, dorastające nawet do 9 m szerokości. Ogon krótki, biczowaty, zwykle bez kolca. Brak płetwy ogonowej.

Biologia

Żerują w toni wodnej. Pływają samotnie lub w parach wykonując skoki ponad powierzchnię wody.

Mantowate są rybami żyworodnymi. Samica rodzi jednorazowo tylko jedno młode. Jego masa wynosi około 20 kg przy długości ciała około 1 m[2].

Systematyka

Przez wielu ichtiologów mantowate klasyfikowane są w randze podrodziny Mobulinae w obrębie orleniowatych (Myliobatidae)[3][4]. Pomimo wielu badań i rosnącego zainteresowania biologią tych ryb istnieje wiele sprzeczności w opisach poszczególnych gatunków.

Rodzaje i gatunki[5]:

Płetwy głowowe manty

U gatunków z rodzaju Manta otwór gębowy znajduje się w położeniu końcowym, u Mobula – w dolnym.

  • Manta Bancroft, 1829
    • Manta alfredi
    • Manta birostrismanta[6], diabeł morski[7]
  • Mobula Rafinesque, 1810, syn. Cephaloptera Cuvier, 1816
    • Mobula munkiana
    • Mobula coilloti
    • Mobula diabolus
    • Mobula eregoodootenkee
    • Mobula hypostoma
    • Mobula japanica
    • Mobula kuhlii
    • Mobula mobularmobula[8]
    • Mobula rancureli
    • Mobula rochebrunei
    • Mobula tarapacana
    • Mobula thurstoni

Zobacz też

Przypisy

  1. a b Mobulinae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. a b c d G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
  3. a b c d Joseph S. Nelson: Fishes of the World. John Wiley & Sons, 2006. ISBN 0-471-25031-7.
  4. Ron Fricke, William Neil Eschmeyer, Jon David Fong, SPECIES BY FAMILY/SUBFAMILY, [w:] Eschmeyer's Catalog of Fishes [online], California Academy of Sciences, 7 sierpnia 2012 [dostęp 2012-09-15] (ang.).
  5. Marshall et al. Redescription of the genus Manta with resurrection of Manta alfredi (Krefft, 1868) (Chondrichthyes; Myliobatoidei; Mobulidae). „Zootaxa”. 2301, s. 1–28, 2009 (ang.). 
  6. Ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976, seria: Mały słownik zoologiczny.
  7. Stanislav Frank: Wielki atlas ryb. Przekład: Henryk Szelęgiewicz. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1974.
  8. Eugeniusz Grabda, Tomasz Heese: Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby - Cyclostomata et Pisces. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1991.

Media użyte na tej stronie

Giant pacific manta.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Manta Bali.jpg
Autor: ScubaBali, Licencja: CC BY-SA 3.0
Portrait of Manta at Manta Point in Bali