Manuel Fraga Iribarne

Manuel Fraga Iribarne
Manuel Fraga Iribarne (2007)
Data i miejsce urodzenia	23 listopada 1922 Vilalba
Data i miejsce śmierci	15 stycznia 2012 Madryt
Minister informacji i turystyki Hiszpanii
Okres	od 1962 do 1969
Poprzednik	Gabriel Arias-Salgado
Następca	Alfredo Sánchez Bella
Minister spraw wewnętrznych Hiszpanii
Okres	od 1975 do 1976
Poprzednik	José García Hernández
Następca	Rodolfo Martín Villa
Prezydent Galicji
Okres	od 1990 do 2005
Przynależność polityczna	Partia Ludowa
Poprzednik	Fernando González Laxe
Następca	Emilio Pérez Touriño
Odznaczenia

Manuel Fraga Iribarne (ur. 23 listopada 1922 w Vilalba, zm. 15 stycznia 2012 w Madrycie^[1]) – hiszpański polityk, prawnik i dyplomata. Minister informacji i turystyki (1962–1969), wicepremier oraz minister spraw wewnętrznych (1975–1976), wieloletni parlamentarzysta, współzałożyciel i lider Alianza Popular (AP) oraz Partii Ludowej (PP), w latach 1990–2005 prezydent Galicji.

Życiorys

Wykształcenie i praca zawodowa

Studia prawnicze rozpoczął na Universidad de Santiago de Compostela, następnie przeniósł się na Uniwersytet Complutense w Madrycie, który ukończył w 1944. Doktoryzował się w Madrycie w zakresie nauk politycznych i ekonomicznych. Został również absolwentem szkoły dyplomacji. Pracował początkowo w Cortes Españolas, instytucji legislacyjnej okresu frankistowskiego. Był wieloletnim nauczycielem akademickim. Od 1948 pracował na Uniwersytecie w Walencji, a od 1953 na Uniwersytecie Complutense w Madrycie. Był profesorem tej uczelni, kierował katedrą teorii państwa i prawa konstytucyjnego. Działalność akademicką zakończył w 1987^[1].

Był członkiem różnych instytucji naukowych, m.in. Real Academia de Ciencias Morales y Políticas. Pełnił funkcję prezesa fundacji Fundación Cánovas del Castillo^[1], od 1954 do 1975 zajmował stanowisko sekretarza generalnego Unii Łacińskiej^[2]. Był autorem licznych publikacji z zakresu nauk politycznych^[1].

Działalność polityczna w okresie dyktatury

Był wieloletnim aktywnym działaczem politycznym okresu dyktatury generała Francisca Franco. Od początku lat 50. obejmował różne wyższe stanowiska w administracji, był sekretarzem generalnym Instituto de Cultura Hispánica (instytucji do spraw kultury), wyższym urzędnikiem w radzie edukacji i w ministerstwie oświaty oraz dyrektorem Instituto de Estudios Políticos. W latach 1955–1977 wchodził w skład frankistowskiego parlamentu, był także członkiem Rady Stanu oraz Consejo Nacional del Movimiento, organu kierowniczego ugrupowania FET y de las JONS^[1].

W 1962 objął urząd ministra informacji i turystyki. Działał w tym czasie na rzecz rozwoju sektora turystycznego^[1] (przypisywano mu autorstwo promocyjnego sloganu Spain is different!^[3]). W okresie jego urzędowania w styczniu 1966 pod Palomares doszło do katastrofy amerykańskiego samolotu z bombami termojądrowymi, które opadły na obszar wybrzeża, wywołując skażenie radioaktywne. W tym samym roku Manuel Fraga Iribarne (wraz z ambasadorem USA) wykąpał się w morzu niedaleko miejsca katastrofy, co miało uspokoić opinię publiczną^[4]. Odpowiadał także za informację, prowadząc działania propagandowe dla legitymizowania reżimu, m.in. zajmował się przekazem dotyczącym procesu i egzekucji działacza komunistycznego Juliána Grimau^[5].

Stanowisko ministra zajmował do 1969. W 1973 został ambasadorem Hiszpanii w Wielkiej Brytanii, funkcję tę pełnił do 1975^[1].

Okres transformacji i demokracji

W grudniu 1975, wkrótce po śmierci Francisca Franco, premier Carlos Arias Navarro powierzył mu funkcje wicepremiera oraz ministra spraw wewnętrznych^[1][6]. Działał na rzecz legalizacji stowarzyszeń i ugrupowań politycznych. Za jego urzędowania doszło także do incydentu w Vitorii, gdzie podczas interwencji sił policyjnych zginęło pięć osób^[1]. W lipcu 1976 polityk odszedł z rządu^[6].

Był przewodniczącym organizacji Reforma Democrática, wraz z którą współtworzył Alianza Popular^[1]. Z jego ramienia w 1977 uzyskał mandat posła do konstytuanty^[7]. Znalazł się w siedmioosobowym zespole, który opracował przyjętą w 1978 nową demokratyczną konstytucję^[1]. W 1979, 1982 i 1986 wybierany do Kongresu Deputowanych I, II i III kadencji, zasiadał w nim do 1987^[7]. Od 1987 do 1989 sprawował mandat deputowanego do Parlamentu Europejskiego II kadencji^[8].

W ramach AP od 1977 pełnił funkcję sekretarza generalnego^[1], a w 1979 objął stanowisko przewodniczącego tego ugrupowania^[9]. W tym czasie partia nawiązała współpracę z ugrupowaniami wywodzącymi się z UCD, a także stała się główną siłą opozycyjną wobec rządzących od 1982 socjalistów z PSOE. W 1986 polityk złożył rezygnację z kierowania AP, w 1987 zastąpił go na tej funkcji Antonio Hernández Mancha^[1]. W 1989 Manuel Fraga Iribarne stanął na czele Partii Ludowej powstałej głównie na bazie Alianza Popular. Ustąpił w 1990 na rzecz José Maríi Aznara^[1][9].

Do 2006 kierował PPdeG, regionalnym oddziałem ludowców w Galicji. W 1989 poprowadził partię do zwycięstwa w wyborach regionalnych, co pozwoliło mu objąć w 1990 stanowisko prezydenta wspólnoty autonomicznej. Utrzymywał je również po wyborach w 1993, 1997 i 2001. Zakończył urzędowanie po wyborach w 2005, gdy nieznaczną większość w parlamencie uzyskali socjaliści i galicyjscy nacjonaliści (nowym prezydentem został Emilio Pérez Touriño z PSOE)^[1].

W 2006 regionalny parlament desygnował go w skład Senatu, Manuel Fraga Iribarne w izbie wyższej Kortezów Generalnych zasiadał do 2011^[10].

Odznaczenia

• Krzyż Wielki Orderu Cisneros (1959)^[11]
• Krzyż Wielki Orderu Krzyża Świętego Rajmunda z Penafort (1963)^[12]
• Krzyż Wielki Orderu Karola III (1969)^[13]
• Krzyż Wielki Orderu Cywilnego Alfonsa X Mądrego (1973)^[14]
• Łańcuch Orderu Izabeli Katolickiej (1976)^[15]
• Łańcuch Order Zasługi Cywilnej (2003)^[16]

Życie prywatne

Od 1948 był żonaty z Carmen Estévez Eguiagaray; mieli pięcioro dzieci, w tym córkę Carmen Fragę Estévez^[17].

Przypisy