Manuel de Falla

Manuel de Falla
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia23 listopada 1876
Kadyks
Pochodzeniehiszpańskie
Data i miejsce śmierci14 listopada 1946
Argentyna
Gatunkimuzyka poważna
Zawódkompozytor
Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Alfonsa X Mądrego (Hiszpania) Order Cywilny Alfonsa XII (Hiszpania) Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)

Manuel de Falla (ur. 23 listopada 1876 w Kadyksie, zm. 14 listopada 1946 w Argentynie) – jeden z najwybitniejszych kompozytorów hiszpańskich. Przedstawiciel kierunku narodowego, impresjonizmu i neoklasycyzmu.

Pierwszym nauczycielem muzyki de Falli była jego własna matka, która uczyła go gry na pianinie, a później studiował kompozycję u Felipe Pedrella. W pierwszym okresie twórczość de Falli pozostawała w późnoromantycznym nurcie muzyki narodowej – hiszpańskiej, głównie andaluzyjskiej. Z tego okresu pochodzi szereg kompozycji orkiestrowych i fortepianowych, takich jak Serenada na fortepian G.22 1901, Mazurek w c-moll G.11 1899, Kaprys waloński G.15 1900, Serenada andaluzyjska G.13 1900, Allegro koncertowe G.29 1903-1904.

Drugi okres w twórczości kompozytora rozpoczął się w 1907 wraz z podjęciem studiów muzycznych w Paryżu. Tam zapoznawał się z twórczością impresjonistów Claude’a Debussy’ego i Maurice’a Ravela, która stała się jego wielką inspiracją na nadchodzące lata. Łącząc impresjonistyczną wrażliwość z iberyjską żywiołowością, tworzył dzieła, które przysparzały mu największej sławy: balet El Amor brujo (1915–1917) oraz El Sombrero de tres picos (1917–1919) i Noce w ogrodach Hiszpanii (1909–1916). Od 1920 de Falla zmieniał swój muzyczny styl, kierując się w stronę neoklasycyzmu. Z tego okresu pochodzi m.in. Koncert klawesynowy skomponowany dla Wandy Landowskiej i sceniczne dzieło El Retablo de Maese Pedro (1923). W 1926 de Falla wycofał się z czynnego życia muzycznego, a w 1939 emigrował do Ameryki Południowej. Przebywając w swym argentyńskim zaciszu, komponował nieukończoną kantatę Atlantida.

13 lipca 1940 został odznaczony hiszpańskim Krzyżem Wielkim Orderu Alfonsa X Mądrego, wcześniej 29 marca 1929 wyróżniony został Orderem Alfonsa XII, a 14 marca 1928 otrzymał francuską Legię Honorową[1].

Dorobek kompozytorski
Rodzaj twórczościLiczba dzieł
Muzyka wokalna
Pieśni13
Muzyka chóralna4
Muzyka instrumentalna
Symfonie
Koncert2
Muzyka kameralna10
Inne formy orkiestralne10
Opery6
Balety3
Utwory na fortepian13
RAZEM64
Dzieła kompozytorskie
Lata pracyTytuł dziełaForma muzyczna
1896Nocturno, G. 3Miniatura fortepianowa
1897Melodia, G. 4Duet na wiolonczelę i fortepian
1898Utwór na wiolonczelę i fortepian G. 7Duet na wiolonczelę i fortepian
1898Romanza, G. 6Duet na wiolonczelę i fortepian
1898 -1899Moreya, for flute & piano quartet, G. 9Utwór kameralny
1898 -1899Kwartet fortepianowy G-dur, G. 8Kwartet fortepianowy
1899Mazurek c-moll, G. 11Mazurek na fortepian
1899Serenata andaluza, G. 12Duet na skrzypce i fortepian
1900Preludios, G. 16Utwór na głos i fortepian
1900Rima – Dios mio, que solos se quedan los muertos!, G. 20Utwór na głos i

fortepian

1900Rima – Olas gigantes, G. 19Utwór na głos i fortepian
1900Vals Capricho, G. 15kaprys na fortepian
1900Pasacalle torero, G. 18Fuga
1900Serenata andaluza, G. 13Serenada fortepianowa
1900La Juana y la Patra, G. 17Operetka
1901Serenata, G. 22Miniatura fortepianowa
1901Obras desconocidas (3)Miniatura fortepianowa
1902Los Amores de la inés, G. 26Operetka
1902 -1903Tus ojillos negros, G. 28Utwór na głos i fortepian
1903Kwartet smyczkowy, G. 30Kwartet smyczkowy
1904Cantares de Nochebuena 9 pieśni, G. 34Zbior pieśni na głos i

fortepian

1905 -1913La Vida breve, G. 35/39Opera
1906 -1909Cztery miniatury hiszpańskie, G. 37Miniatura fortepianowa
1908Con afectos de jubileo y Gozo, G. 36Utwór wokalny a cappella
1909 -1910Mélodies 3, G. 37Utwór na głos i fortepian
1909 -1916Noce w ogrodach Hiszpanii, G. 49Koncert fortepianowy
1914Soleá, G. 41Utwór na głos i gitarę
1914Oracion de las madres, G. 42Utwór na głos i fortepian
1914El Amor brujoUtwór orkiestralny
19147 pieśni hiszpańskich, G. 40Zbior pieśni na głos i fortepian
1915El pan de ronda G. 47Utwór na głos i fortepian
1915El Amor brujo, G. 48Utwór na głosy i orkiestrę
1915 -1917El Amor brujo, G. 44/68Balet
1915 -1926El Amor brujo, G. 48Sekstet smyczkowy
1916 -1917El Corregidor y la molinera, G. 50Balet
1916 -1917El Amor brujo, G. 48Suita na orkiestrę
1917El Amor brujo, G. 48Utwór orkiestralny
1917 -1919El Sombrero de tres picos, G. 53Balet
1918Fuego Fátuo, oparte na motywach Chopina (niedokończone), G. 52Opera
1919Fantasía Baetica, G. 55Fantazja na fortepian
1919 -1923El Retablo de Maese Pedro, G. 65Operetka lalkowa
1920Homenaje pour Le tombeau de Claude Debussy, G. 56Utwór na gitarę
1921Fanfare pour une fête, G. 61Utwór na orkiestrę dętą
1921El Sombrero de tres picos, Suita No.1, G. 58Suita na orkiestrę
1921El Sombrero de tres picos, Suita No.2, G. 59Suita na orkiestrę
1922Misterio de los Reyes Magos, G. 64Utwór orkiestralny
1923 -1926Koncert na klawesyn, G. 71Koncert klawesynowy
1924Psyché, G. 67Utwór na głosy i zespół instrumentalny
1926Suite Populaire EspagnoleSuita fortepianowa
1927El Gran teatro del mundo, G. 73Utwór orkiestralny
1927Soneto a Córdoba, G. 72Utwór na głos i fortepian
1927 -1946Atlántida, scenic cantata (dokończona przez Halfftera w 1961, pop. 1976), G. 102Opera
1932Jesus ait, chór dziecięcy, G. 77Motet
1933Balada de Mallorca (aranżacja Chopina Ballada No.2), G. 78Utwór wokalny a cappella
1934Fanfare sobre el nombre de E. F. Arbós, G. 80Utwór instrumentalny
1935Pour le tombeau de Paul Dukas, G. 83Miniatura fortepianowa
1935invocatio ad individuam Trinitatem, G. 82Utwór wokalny a cappella
1938 -1939HomenajesSuita na orkiestrę
1903 -1904Allegro de concierto, G. 29Miniatura fortepianowa

Przypisy

  1. Manuel de Falla. His Life and Music. Oxford: Scarecrow Press, 2005, s. XLII, XLVI, 109, 110, 128, seria: en.

Bibliografia

  • Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 3: EFG część biograficzna. Kraków: PWM, 1987, s. 57–63. ISBN 83-224-0344-5. (pol.)
  • Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995, s. 249. ISBN 83-01-11390-1. (pol.)
  • The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. F. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.)

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie