Manufaktura C.T / Fabryka Porcelany Carl Tielsch

Carl Tielsch – nieistniejąca obecnie fabryka porcelany w Wałbrzychu.

Historia

Do 1945

Fragment Katalogu C.T. z 1860 roku, pełny katalog znajduje się w Muzeum Porcelany w Wałbrzychu

W 1845 roku Carl Tielsch i Gideon von Wallenberg założyli w Wałbrzychu (ówczesny Waldenburg) fabrykę porcelany Porzellanfabrik C. Tielsch & Co. Wyroby fabryki sygnowano pierwotnie literami „TPM” (Tielsch Porzellan-Manufaktur). Ponieważ podobnego znaku KPM używała manufaktura Königlich Preußische Porzellanmanufaktur, postanowiono do sygnatury dodać symbol kaduceusza, czyli węży oplatających się na kiju[1]. Jednakże już w 1847 roku kaduceusza zastąpiono w sygnaturze symbolem orła, ten jednak był bliźniaczo podobny do sygnatury Porzellanmanufaktur FA Schumann z berlińskiego Moabitu. Na skutek interwencji zarządu KPM Berlin w pruskim ministerstwie finansów, w 1850 roku Carl Tielsch został zmuszony do ponownej zmiany sygnatury. Po śmierci Carla Tielscha w 1882 roku fabrykę przejął i rozwinął jego syn Egmont Tielsch. Pod jego zarządem powstał nowy oddział produkcyjny w Altwasser (Starym Zdroju), z 64-metrową linią produkcyjną wyposażoną w tunelowy piec węglowy do wypalania porcelany. Oddział ten otwarto uroczyście 1 stycznia 1906 roku, a Egmont Tielsch za wybitne zasługi dla przemysłu został odznaczony Orderem Czerwonego Orła IV klasy oraz tytułem rycerza handlu[2].

Tuż przed 1914 oferta zakładu obejmowała 1637 porcelanowych elementów w 196 odmianach. W 1917 roku zakład przekształcono w spółkę akcyjną Porzellanfabrik C.Tielsch & Co. AG. Do ówczesnych akcjonariuszy należeli Hugo Auvera (właściciel firmy CM Hutschenreuther w Hohenberg), reżyser Georg Faist oraz bracia Arnold, współwłaściciele Domu Bankowego Gebrüder Arnold w Dreźnie.

W 1929 roku wybuchł kryzys ekonomiczny, który spowodował drastyczne zmniejszenie popytu na wyroby porcelanowe. W 1930 roku zmarł Egmont von Tielsch, a jego miejsce w radzie nadzorczej zajął syn Herbert. W 1932 roku utrzymująca się trudna sytuacja na rynku wymusiła połączenie fabryk Tielsch & Co i CM Hutschenreuther AG. W latach 1939–1945 manufaktura została wpisana na listę fabryk zbrojeniowych III Rzeszy, produkując dla Wehrmachtu zastawy kantynowe, elektryczne elementy porcelanowe itd.

Po 1945

8 maja 1945 w związku z kapitulacją Niemiec Wałbrzych został zajęty przez Armię Czerwoną, a następnie włączony w granice Polski. Rodzina Tielsch została wysiedlona do Niemiec, tracąc przy tym zamek „Reußendorf”. CM Hutschenreuther AG stracił cały obiekt w Starym Zdroju (Altwasser), w związku z czym część produkcji przeniesiono do Porzellanfabrik CM Hutschenreuther AG Niederlassung Arzberg, gdzie przez krótki okres wykorzystywano sygnaturę C.T.[1] W latach 1945–1952 manufaktura funkcjonowała pod nazwą Polska Fabryka Porcelany Tielsch. Władze komunistyczne zezwoliły na używanie znaku towarowego C.T, jednakże z dopiskiem Made in Poland. W późniejszym czasie nazwa marki została zmieniona na Tielsch Wałbrzych. Sama manufaktura prowadziła produkcję aż do lat 90. XX wieku. Po 1989 zakład sprywatyzowano, a w 1992 roku przemianowano na Zakłady Porcelany Stołowej Wałbrzych S.A. Proces prywatyzacji ukończono w roku 2007. Nowi właściciele doprowadzili firmę do upadku, doprowadzając fabrykę do ruiny i niszcząc przy tym dokumentację i zbiory archiwalne. W 2017 roku rozpoczęto rozbiórkę zabytkowej fabryki.

Używane nazwy przedsiębiorstwa

  • Manufaktura / Fabryka Porcelany C. Tielsch & Co. (1845-1917)
  • Manufaktura / Fabryka Porcelany C. Tielsch & Co. AG (1917-1932)
  • Połączenie Tielsch & Co z CM Hutschenreuther AG (1932-1945)
  • Polska Fabryka Porcelany Tielsch (1945-1952)
  • Zakłady Porcelany Stołowej Wałbrzych SA (1992-2007)

Galeria

Przypisy

  1. a b Historia manufaktury C.T. | Carl Tielsch | Stary Zdrój – porcelana.info, porcelana.info [dostęp 2017-10-31] (pol.).
  2. Maciej Janiszewski, porcelana.info – Świat porcelany, www.porcelana.info [dostęp 2017-10-31] (pol.).

Media użyte na tej stronie

Tielsch Kuschenschüssel TPM 1845.jpg
Autor: ThorstenHansen.1969, Licencja: CC BY-SA 4.0
Tielsch Früherzeugnis, Marke TPM (1845) Kuchenschüssel, polychrome Blumenmalerei auf Glasur mit Vergoldungen und Verzierungen
Fragment Katalogu C.T. .jpg
Autor: Maciej Janiszewski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Fragment Katalogu C.T. z około 1860 roku.
TPM Tielsch Tasse Moabit Form.jpg
Autor: ThorstenHansen.1969, Licencja: CC BY-SA 4.0
TPM Tielsch Tasse, Moabit Form, "Dem Hausherrn", Marken: Merkurstab u. TPM, um 1845/46.
CT Tielsch sauce boat & platter.jpg
Autor: Adrian Tync, Licencja: CC BY-SA 4.0
sosjerka, talerzyk oraz półmisek z porcelany z firmy C.T. Tielsch Wałbrzych (Made in Poland), rodzinna kolekcja z Siemianowic Śląskich
Tielsch Prunkteller , Marke 1848 - 1862, auf dem Kopf stehende Taube mit Lorbeerzweig im Schnabel, darunter TPM.jpg
Autor: ThorstenHansen.1969, Licencja: CC BY-SA 4.0
Tielsch Prunkteller , Marke 1848 - 1862, auf dem Kopf stehende Taube mit Lorbeerzweig im Schnabel, darunter TPM
TPM Mostrichgefäß.jpg
Autor: ThorstenHansen.1969, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mostrichgefäß m. seitlichen Salz u. Pfeffer-Schalen, o. Löffel, Vergoldungen und Blütemalerei. Marke, TPM 1.1.-13.12.1847, preußischer Adler mit Zepter und Reichsapfel.
TPM Tielsch Tasse Pariser Form gerippt.jpg
Autor: ThorstenHansen.1969, Licencja: CC BY-SA 4.0
TPM Tielsch Tasse m. Untertasse o. Deckel, Pariser Form gerippt, Widmung Untertasse „Zur Erinnerung den 13ten November 1853". Marken TPM u. preußischer Adler m. Zepter, Reichsapfel u. Krone (1.1.-13.12.1847).