Mapa morska

Przykładowa amerykańska mapa morska z 1976 wydana przez NOAA dla części obszaru wodnego Puerto Rico
Carta Marina z 1539, autorstwa Olausa Magnusa obrazująca po raz pierwszy prawidłowy kształt Półwyspu Skandynawskiego
Historyczna mapa morska z 1571, autorstwa portugalskiego kartografa Fernão Vaz Dourado

Mapa morska - rodzaj mapy będącej graficznym przedstawieniem obszarów morskich i przyległych do nich terenów przybrzeżnych.

Mapa tego typu zawiera informacje o głębokości wody, ukształtowaniu dna, przebiegu linii brzegowej, pływach, prądach, zagrożeniach nawigacyjnych, portach, mostach i wiele innych danych potrzebnych do bezpiecznej nawigacji.

Umiejętność posługiwania się mapą jest niezbędna dla nawigatora.

Odwzorowanie

Używanie globusa ze zrozumiałych względów nie nadaje się do prowadzenia nawigacji. Z tego powodu:

  • mapy morskie wykonuje się w większości przypadków w rzucie Merkatora. Rzut ten spełnia podstawowe warunki dla mapy morskiej, tj. zachowana jest wierność kątów (możliwe wykreślanie kursów); zachowana jest wierność odległości (zobacz mila morska) oraz umożliwia żeglugę po loksodromie,
  • czasami mapy morskie wykonuje się też w rzucie gnonomicznym dla pokazania obszarów podbiegunowych oraz dla żeglugi po ortodromie.

Budowa mapy morskiej

Każda mapa morska składa się z kilku ważnych informacji:

  • Tytuł mapy - umieszczony w widocznym miejscu, zawiera elementy:
    • znak wydawcy mapy
    • opis obszaru objętego mapą
    • skala podana dla głównego równoleżnika (rzut Merkatora nie zachowuje skali na całej powierzchni)
    • jednostki użyte do określenia głębokości
    • numer katalogowy mapy (umieszczony również na brzegu, tak aby był dostępny po zwinięciu lub złożeniu)
  • Ramka z opisem zawierającym:
    • data wydania (na dolnym marginesie)
    • spis poprawek
    • wymiary mapy w milimetrach (dla porównania skali, gdyż mapy pod wpływem wilgoci mogą zmienić swoje rozmiary)
    • w lewym dolnym rogu miejsce na małe poprawki nanoszone przez użytkownika z Wiadomości Żeglarskich (patrz locja).

Podział map morskich

Mapy morskie można podzielić w oparciu o skalę i treść jaką przedstawiają. Wyróżniamy głównie:

  • Morskie mapy nawigacyjne
    • mapy generalne - wykonane przeważnie w małej skali:
      • planowanie tras żeglugowych 1:10 000 000
      • trasy oceaniczne 1:3 500 000
    • mapy brzegowe - mapy o średniej skali:
      • przybrzeżne obszary ograniczone 1:300 000 - 1:200 000
      • podejścia do portów 1:100 000 i więcej
    • plany - mapy o dużej skali:
  • Morskie mapy pomocnicze wykonane w rzucie gnomonicznym przeważnie w małej skali. Możemy do nich zaliczyć:
    • arkusze zliczeniowe (wykorzystywane przeważnie w żegludze oceanicznej)
    • nakresy radarowe
    • diagramy
  • Morskie mapy informacyjne sporządzone w małej skali, które nie nadają się do prowadzenia nawigacji i zawierają informacje:

Oznaczenia na mapach morskich

Ze względu na konieczność zaznaczania na mapach nawigacyjnych wielu istotnych dla żeglugi szczegółów, z jednoczesnym zachowaniem przejrzystości każdej z map, wprowadzono zestaw znaków i skrótów (ang. symbols and abbreviations), publikowany w broszurze Admiralicji brytyjskiej nr 5011. Znajomość znaków i skrótów jest niezbędna do prowadzenia żeglugi, gdyż duża ich część symbolizuje niebezpieczeństwa nawigacyjne niewidoczne gołym okiem lub inne ważne z punktu widzenia prowadzenia statku miejsca (np. latarnie morskie).

Zobacz też

Bibliografia

  • Mirosław Jurdziński: Podstawy Nawigacji Morskiej. Gdynia: Fundacja Rozwoju Wyższej Szkoły Morskiej w Gdyni, 2003. ISBN 83-87438-58-8.
  • Franciszek Wróbel: Vademecum Nawigatora. Gdynia: Trademar, 2006. ISBN 83-915444-3-5.

Media użyte na tej stronie

Carta Marina.jpeg
Carta marina, a wallmap of w:Scandinavia. The caption reads : Marine map and Description of the Northern Lands and of their Marvels, most carefully drawn up at Venice in the year 1539 through the generous assistance of the Most Honourable Lord Hieronymo Quirino.
Fernão Vaz Dourado 1571-1.jpg
Nautical chart of Portuguese cartographer Fernão Vaz Dourado (c. 1520 - c. 1580), part of a nautical atlas drawn in 1571 and now kept in the Portuguese National Archives of Torre do Tombo (ANTT), Lisbon.