Marcin Badeni

Marcin Badeni
	; herbu Bończa
Rodzina	Badeniowie herbu Bończa
Data urodzenia	1751
Data śmierci	29 września 1824
Ojciec	Sebastian Badeni
Matka	Marianna Lisowska
Żona	Marianna Wawrzecka
Dzieci	Sebastian Badeni
	Odznaczenia

Pałac Badenich w Bejscach

Marcin Badeni herbu Bończa (ur. 1751^[1], zm. 12 listopada^[2] 1824) – członek Rady Generalnej Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego w 1812 roku^[3], polski mąż stanu okresu Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego, działacz gospodarczy, szambelan Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Życiorys

Był dyrektorem III kancelarii przybocznej króla, wybrany komisarzem Komisji Policji Obojga Narodów w 1791 roku^[4], członkiem Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji Rządowej^[5]. W 1790 został kawalerem Orderu Świętego Stanisława^[6].

Członek Komisji Dyrekcji Biletów Kasowych Księstwa Warszawskiego w latach 1810–1813^[7]. Radca Rady Stanu Księstwa Warszawskiego w 1811 roku^[8], dyrektor generalny Dyrekcji Dóbr i Lasów Narodowych w 1811 roku^[9]. W 1812 roku jako członek Towarzystwa Królewskiego Gospodarczo-Rolniczego przystąpił do Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego^[10].

Senator-wojewoda Królestwa Kongresowego w 1815 roku, senator-wojewoda Królestwa Kongresowego w 1819 roku^[11]. Minister sprawiedliwości (1820), dyrektor kancelarii Stanisława Augusta Poniatowskiego. Do grona osób, z którymi utrzymywał bliskie kontakty, zaliczali się Franciszek Karpiński, Kajetan Koźmian, Julian Ursyn Niemcewicz, Stanisław Staszic.

Jego nazwisko stało się synonimem ogłady towarzyskiej, gdyż znany był z poczucia humoru i umiejętności taktownego zachowania. Trafnie też ocenił Dekret grudniowy znoszący chłopską niewolę:^[12]

takowe nadanie wolności bez własności ściągało wprawdzie kajdany, lecz zarazem i buty

W podobny sposób opisał swobody, jakie zapewniać miała Konstytucja Królestwa Polskiego:^[13]

Konstytucja była na stole, ale bat pod stołem. Teraz bat jest na stole, konstytucja pod stołem.

Swoją działalnością w rodzinnych dobrach stał się symbolem gospodarności. Znane jest przysłowie: „Kto ma Bejsce, Podolany, może siadać między pany. Kto ma Bejsce, ma dobre miejsce”.

Pochodził z rodziny szlacheckiej Badenich, był synem Sebastiana, sędziego, i Marianny Lisowskiej^[14]. Żoną Marcina była Marianna Wawrzecka (1762-1824) siostra generała Tomasza Wawrzeckiego. Jego synem był Sebastian Badeni. W kaplicy w rodzinnych Bejscach^[15] znajduje się urna z jego sercem.

W 1818 odznaczony Orderem Orła Białego^[16].

Przypisy

↑ Polski Słownik Biograficzny daje „połowę XVIII w.”.
↑ Marcin Badeni h. Bończa, Sejm-Wielki.pl [dostęp 2022-04-25] .
↑ "Gazeta Warszawska" 30 VI 1812 r., nr 52, s. 913.
↑ Volumina Legum, t. IX, Kraków 1889, s. 289.
↑ Adam Skałkowski, Towarzystwo przyjaciół Konstytucji 3 maja, Kórnik, 1930, s. 67.
↑ Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Świętego Stanisława, Warszawa 2006, s. 200.
↑ Wojciech Morawski, Słownik historyczny bankowości polskiej do 1939 roku, Warszawa 1998, s. 27.
↑ Kalendarzyk Polityczny Chronologiczny i Historyczny na rok pański 1811 z Magistraturami Kraiowemi, Warszawa 1811, s. 86.
↑ Kalendarzyk Polityczny Chronologiczny i Historyczny na rok pański 1811 z Magistraturami Kraiowemi, Warszawa 1811, s. 149.
↑ Dziennik Konfederacyi Jeneralnej Królestwa Polskiego. 1812, nr 20, s. 185.
↑ Andrzej Biernat, Ireneusz Ihnatowicz, Vademecum do badań nad historią XIX i XX wieku, Warszawa 2003, s. 587.
↑ Kazimierz Deczyński, Pamiętnik chłopa-nauczyciela. Warszawa 1949, s. VI.
↑ Marian Kukiel, Dzieje Polski porozbiorowe: 1795-1921, Londyn 1963, s. 174.
↑ Drzewo genealogiczne.
↑ Bejsce.
↑ Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 285.

Bibliografia

Maksymiljan Meloch, w: Polski Słownik Biograficzny. T. 1. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1935, s. 207–208.
Wielka Ilustrowana Encyklopedja Powszechna, Gutenberg, Kraków, reprint: Warszawa, 1994, t. II ISBN 83-86381-02-7.
M. Mycielski, Marcin Badeni [1751-1824]: kariera kontuszowego ministra. Warszawa: Wyd. Krupski i S-ka, 1994. ISBN 83-86117-05-2.

[1] Polski Słownik Biograficzny daje „połowę XVIII w.”.

[2] Marcin Badeni h. Bończa, Sejm-Wielki.pl [dostęp 2022-04-25] .

[3] "Gazeta Warszawska" 30 VI 1812 r., nr 52, s. 913.

[4] Volumina Legum, t. IX, Kraków 1889, s. 289.

[5] Adam Skałkowski, Towarzystwo przyjaciół Konstytucji 3 maja, Kórnik, 1930, s. 67.

[6] Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Świętego Stanisława, Warszawa 2006, s. 200.

[7] Wojciech Morawski, Słownik historyczny bankowości polskiej do 1939 roku, Warszawa 1998, s. 27.

[8] Kalendarzyk Polityczny Chronologiczny i Historyczny na rok pański 1811 z Magistraturami Kraiowemi, Warszawa 1811, s. 86.

[9] Kalendarzyk Polityczny Chronologiczny i Historyczny na rok pański 1811 z Magistraturami Kraiowemi, Warszawa 1811, s. 149.

[10] Dziennik Konfederacyi Jeneralnej Królestwa Polskiego. 1812, nr 20, s. 185.

[11] Andrzej Biernat, Ireneusz Ihnatowicz, Vademecum do badań nad historią XIX i XX wieku, Warszawa 2003, s. 587.

[12] Kazimierz Deczyński, Pamiętnik chłopa-nauczyciela. Warszawa 1949, s. VI.

[13] Marian Kukiel, Dzieje Polski porozbiorowe: 1795-1921, Londyn 1963, s. 174.

[14] Drzewo genealogiczne.

[15] Bejsce.

[16] Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 285.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne

Marcin Badeni

Życiorys

Przypisy

Bibliografia

Media użyte na tej stronie


herbu Bończa
Rodzina	Badeniowie herbu Bończa
Data urodzenia	1751
Data śmierci	29 września 1824
Ojciec	Sebastian Badeni
Matka	Marianna Lisowska
Żona	Marianna Wawrzecka
Dzieci	Sebastian Badeni
Odznaczenia