Marcin Czermiński

Marcin Czermiński
Kraj działania

Austro-Węgry

Data i miejsce urodzenia

7 stycznia 1860
Glińsk

Data i miejsce śmierci

8 stycznia 1931
Lwów

Redaktor „Misji Katolickich”
Okres sprawowania

1889–1919

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Inkardynacja

Towarzystwo Jezusowe

Prezbiterat

24 marca 1883

Marcin Czermiński (ur. 7 stycznia 1860 w Glińsku, zm. 8 stycznia 1931 we Lwowie) – polski jezuita, misjonarz, hagiograf, etnograf, pionier polskiej misjologii[1][2].

Życiorys

Marcin Czermiński urodził się w rodzinie Janusza i Zofii z domu Jędrzejewicz. Ukończył Gimnazjum św. Jacka w Krakowie. Po maturze w 1878 wyruszył na studia na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim. W 1885 uzyskał tamże dyplom doktora filozofii oraz licencjata teologii. Jeszcze przed ukończeniem studiów 24 marca 1883 przyjął święcenia w bazylice św. Jana na Lateranie. Po studiach powrócił do Galicji i wstąpił do nowicjatu zakonu jezuitów w Starej Wsi[1]. Wrócił do Krakowa, gdzie szybko zyskał znaczną popularność wśród tamtejszych jezuitów z racji wiedzy historycznej i warsztatu pisarskiego. Publikował w galicyjskich czasopismach: „Naszych Wiadomościach”, „Czasie”, „Przeglądzie Powszechnym”. Od 1889 do 1919 pracował w jezuickim periodyku „Misjach Katolickich”, gdzie po pewnym czasie został redaktorem. Przez 30 lat pracy Czermińskiego w tym miesięczniku stał się on jednym z wiodących popularnonaukowych czasopism w Galicji i Lodomerii[3]. Było to jedno z niewielu źródeł wiedzy o krajach nieeuropejskich. Publikowano listy misjonarzy, dokumenty papieskie dotyczące misji, biogramy misjonarzy, artykuły o terenach misyjnych, aktualności z placówek misyjnych. Był kapelanem przy Zgromadzeniu Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia w Łagiewnikach i prowadzonym przez nie szpitalu zakaźnym oraz zakładzie wychowawczym dla dziewcząt[1].

Czermiński także sam prowadził misje, głównie na Półwyspie Bałkańskim. Przez kilka lat działał w Bułgarii. Od 1898 do 1909 sześciokrotnie odwiedzał Bośnię i Hercegowinę, gdzie wykonywał posługę wśród tamtejszych Polaków. Dotarł także do Turcji (polska kolonia w Adampolu), Dalmacji, Czarnogóry, Albanii, Francji, Rosji, Szwecji, Niemiec[1], Grecji i na Kretę (1899)[4]. Po I wojnie światowej, z powodu zmiany sytuacji politycznej oraz podupadnięcia na zdrowiu, wycofał się z działalności misyjnej[3].

Za życia Czermińskiego ukazało się 116 jego publikacji (artykułów i książek); spisano 5056 jego kazań. Twórczość Czermińskiego obejmowała nie tylko tematykę misyjną, lecz nadto historię Kościoła, mariologię, biografistykę (opracował biogramy jezuitów (Wojciecha Męcińskiego, Maksymiliana Ryłły, Jana Beyzyma), nekrologię, hagiografię[1]. Nadto z podróży Czermińskiego zachowały się prowadzone regularnie dzienniki i wspomnienia, spośród których wiele wydano już po jego śmierci w językach narodów, które opisywał, np. po bośniacku[3] i albańsku[5][6]. W dziennikach z podróży, poza opisem własnej działalności, sporą część poświęcał etnografii i archeologii chrześcijańskiej. Wykazując się dużą estetyką słowa, opisywał szczegółowo miejscową kulturę, zwyczaje, codzienne zajęcia, stroje ludowe, wierzenia religijne, obrzędy[1]. Na podstawie lektur jego relacji Czermiński jawi się jako człowiek otwarty na inność religijną (w tym islam) i etniczną. Jego prace także przez współczesnych badaczy określane są jako „cenne źródło etnograficzne”[2].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f Marlena Sędłak, W „Dalmacyi i Czarnogórze” Marcina Czermińskiego jako przykład zainteresowania antykiem chrześcijańskim w drugiej połowie XIX wieku, [w:] Józef Cezary Kałużny (red.), Starożytność chrześcijańska. Materiały zebrane, t. 4, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, 2016, s. 163–170, ISBN 978-83-7438-527-5 [dostęp 2021-02-03] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-28].
  2. ↑ a b Marek M. Dziekan, Islam na Bałkanach w relacji z podróży po Bośni i Hercegowinie ks. Marcina Czermińskiego SJ (1860–1931), „Południowosłowiańskie Zeszyty Naukowe. Język – Literatura – Kultura”, 8, ispan.waw.pl, 2011, s. 133–163, ISSN 1733-4802 [dostęp 2021-02-03] [zarchiwizowane z adresu 2021-02-03].
  3. ↑ a b c O. Marcin Czermiński, Poljske kolonije u Bosni: Uspomene iz misije goine 1902. i odabrana pisma, Sarajevo: Univerzitet u Sarajevu – Institut za historiju, 2020, s. 16–18, ISBN 978-9958-649-34-9 (bośn.), Tomasz Jacek Lis – Otac Marcin Czermiński.
  4. ↑ Jacek Knopek, Działalność misyjna i oświatowo-społeczna polskich duszpasterzy w Grecji w XIX i początku XX wieku, „Nasza Przeszłość”, 88, Kraków: Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy, 1997, s. 295–309, ISSN 0137-3218 [dostęp 2021-02-03] [zarchiwizowane z adresu 2020-07-12].
  5. ↑ Marcin Czerminski për Shqipërinë, Malin e Zi dhe Bosnjën, Gazeta Shqiptare Online, 15 stycznia 2018 [dostęp 2021-02-03] (alb.).
  6. ↑ Në Dalmaci dhe në Malin e Zi – Librat.al, librat.al [dostęp 2021-02-03] (alb.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie