Marcin I Ludzki

Marcin I Ludzki

z Bożej łaski król Aragonii, Walencji, Majorki, Sycylii, Sardynii i Korsyki, hrabia Barcelony etc.
Marcin I Ludzki
król Aragonii, Król Sardynii i Korsyki
Okres	od 1396 do 1410
Poprzednik	Jan I Myśliwy
Następca	Ferdynand I Aragoński
król Sycylii
Okres	od 1409 do 1410
Poprzednik	Marcin I Młodszy
Następca	Ferdynand I Aragoński
Dane biograficzne
Dynastia	barcelońska
Data urodzenia	29 lipca 1356
Data śmierci	31 maja 1410
Ojciec	Piotr IV Aragoński
Matka	Eleonora Sycylijska
Rodzeństwo	Konstancja (przyrod.) Joanna (przyrod.) Maria (przyrod.) Piotr(przyrod.) Jan Eleonora Elżbieta (przyrod.)
Żona	Maria Lopez de Luna Małgorzata de Prades
Dzieci	Marcin Jakub Jan Małgorzata

Marcin I Ludzki (ur. 29 lipca 1356, zm. 31 maja 1410), hiszp. Martín I el Humano – król Aragonii 1396-1410 z dynastii barcelońskiej, król Walencji, Majorki, Sardynii i Korsyki, hrabia Barcelony, etc., król Sycylii 1409-10 (jako Marcin II).

Urodzony 1356 w Geronie. Był młodszym synem króla Aragonii Piotra IV i jego trzeciej żony Eleonory, córki króla Sycylii Piotra II, z bocznej linii dynastii barcelońskiej. Jego starszym bratem był Jan I Myśliwy, król Aragonii.

Młodość

Początkowo ojciec nadał Marcinowi tytuł hrabiego Montblanc (1387), później został seneszalem Katalonii i konetablem królestwa Aragonii. Po śmierci ostatniego króla Sycylii z dynastii barcelońskiej Fryderyka III w 1377, król Aragonii Piotr IV, który przejął prawa sukcesyjne do Królestwa Sycylii w 1380 mianował Marcina wicekrólem (namiestnikiem) tej wyspy (choć podawana jest też wcześniejsza data – 1378). Na wyspie musiał walczyć z lokalnymi powstańcami, którym nie podobały się bezpośrednie rządy Aragonii nad wyspą, chcąc by ich władcą została córka Fryderyka III sycylijskiego – Maria, która została przewieziona i uwięziona w Katalonii. Walki trwały przez 3 lata, do 1394, gdyż buntownikom skutecznie pomagali Andegaweni z Neapolu, którzy cały czas rościli pretensje do władztwa nad wyspą, ponadto pomoc powstańcom ofiarowały włoskie republiki – Genua i Piza. W międzyczasie syn Marcina, także Marcin zwany Młodszym, na polecenie Piotra IV został ożeniony ze wspomnianą wcześniej Marią sycylijską (zm. 1402) i przyjął tytuł króla Sycylii (1390).

Król Aragonii

Po bezpotomnej śmierci swego brata Jana I w 1396 r. Marcin I objął władzę we wszystkich krajach tzw. Korony Domu Aragonii – w Aragonii, Katalonii, Walencji. Objąwszy rządy w Aragonii król musiał zająć się katastrofalnym stanem państwowych finansów, związanym z masowym rozdawnictwem dóbr królewskich przez poprzedników – Piotra IV i Jana I. Chcąc pozbyć się wewnętrznej opozycji, król uznał, że winnymi są przede wszystkim jego macocha Sybilla de Fortia, ostatnia, 4 żona Piotra IV, oraz jej rodzina, którzy faktycznie zostali obdarzeni przez Piotra IV wielkimi nadaniami ziemskimi i przywilejami finansowymi. Macocha króla została oskarżona o praktyki czarnoksięskie, choć większość urzędników odpowiedzialnych za królewskie finanse została ułaskawiona przez króla. Potwierdzając przywileje głównych miast swego państwa – Saragossy i Barcelony oraz odzyskując bezprawnie rozdane dobra królewskie, Marcin I poprawił stan finansów królestwa.

W polityce zagranicznej król Marcin starał się zachować dobre stosunki z sąsiednimi krajami: podpisał układy o przyjaźni z Nawarrą i Francją, wysyłał dyplomatów do Kastylii, a także do muzułmańskich władców Grenady i Tunisu. Walcząc z muzułmańskimi piratami grasującymi na Morzu Śródziemnym król w latach 1398-99 powziął wyprawy na wybrzeża północnej Afryki, by zniszczyć ich bazy. Podczas schizmy papieskiej poparł pochodzącego z Aragonii papieża Benedykta XIII, spokrewnionego z pierwszą żoną króla. Po śmierci swego syna Marcina Młodszego w 1409, który nie pozostawił żyjących legalnych potomków, Marcin I ogłosił się królem Sycylii (jako Marcin II), przy czym namiestnikiem wyspy została synowa króla – druga żona Marcina Młodszego – Blanka z Nawarry, córka króla Karola III.

Król zmarł 31 maja 1410 w Barcelonie, choć niektóre źródła jako miejsce śmierci podają miejscowość Valdonzella. Król Marcin I przyjaźnił się z pisarzami, przez co uchodzi za protektora literackiego renesansu w krajach znajdujących się pod jego panowaniem.

Małżeństwa i potomstwo

Marcin I był dwukrotnie żonaty:

• z Marią Lopez de Luna, poślubioną 13 czerwca 1363, córką Lope de Luna, pochodzącą z arystokratycznego aragońskiego rodu, spokrewnionego z królewskimi rodzinami Aragonii i Kastylii. Maria zmarła w 1406, para miała czwórkę dzieci:
  1. Marcina Młodszego (ur. 1374), króla Sycylii 1390-1409, zmarłego przed swoim ojcem w 1409,
  2. Jakuba (ur. 1378, zmarłego w dzieciństwie),
  3. Jana (ur. 1380, zmarłego w dzieciństwie),
  4. Małgorzatę (ur. 1384, zmarłą w dzieciństwie).
• z Małgorzatą de Prades, poślubioną 1409, córką Pedro de Aragon, hrabiego de Prades, barona de Entenza (był on w prostej linii prawnukiem króla Aragonii Jakuba II). Małgorzata zmarła w 1422, para nie miała dzieci.

Wobec braku żyjących męskich potomków króla Marcina I i Marcina Młodszego (nie licząc nieślubnego syna Marcina Młodszego – bastarda Fryderyka), w królestwie Aragonii nastał dwuletni okres bezkrólewia, zakończony powołaniem na tron Ferdynanda I z Antequera, syna króla Kastylii Jana I i Eleonory, będącej siostrą Marcina I Ludzkiego.