Marcin Kacprzak
 | |
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 6 listopada 1888 |
| Data i miejsce śmierci | 14 lipca 1968 |
| prof. dr hab. nauk medycznych | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | 1928 – nauki medyczne |
| Rektor | |
| Uczelnia | Warszawski Uniwersytet Medyczny |
| Okres spraw. | 1955–1962 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
    | |
Marcin Kacprzak (ur. 6 listopada 1888 w Podolszycach, zm. 14 lipca 1968 w Warszawie) – lekarz, wychowawca, pedagog, publicysta, pionier medycyny społecznej w Polsce[1].
Życiorys
W 1894 r. rozpoczął edukację w szkole podstawowej w Lelicach, z której został relegowany w 1905 r. za udział w protestach szkolnych. W 1906 r. rozpoczął naukę w nowo otwartym gimnazjum miejskim, które ukończył egzaminem dojrzałości w 1908 roku[2]
Studia lekarskie odbył w latach 1908–1914 na Sorbonie w Paryżu. Dyplom lekarski otrzymał w 1915 r. w Uniwersytecie Charkowskim, następnie pracował jako lekarz ziemski w Guberni Pskowskiej, a w 1921 r. podjął pracę lekarza sanitarnego w Warszawie. W latach 1922–1924 w ramach stypendium Fundacji Rockefellera studiował higienę i organizację służby zdrowia w Johns Hopkins University w Baltimore. Stopień doktora nauk medycznych otrzymał w 1928 r. w Krakowie[2]. Odtąd już na stałe związał się ze zdrowiem publicznym, medycyną społeczną i epidemiologią. W latach 30. był naczelnikiem wydziału w Ministerstwie Opieki Społecznej[3]. Wykładał higienę w samorządzie w Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie[4].
Od 1945 r. był profesorem na Uniwersytecie Łódzkim, a od 1947 r. jako profesor zwyczajny kierował Katedrą Higieny Akademii Medycznej w Warszawie[1], której to uczelni w latach 1955–1962 był rektorem. W latach 1953–1954 sprawował funkcję dyrektora w nowo utworzonym Instytucie Doskonalenia i Specjalizacji Kadr Lekarskich w Warszawie[5]. Zajmował się badaniem stanu zdrowia mieszkańców wsi polskiej, szczególnie mazowieckiej. Sprawował wiele funkcji w organizacjach zagranicznych i krajowych. Po II wojnie światowej był współorganizatorem Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Jako jeden z pierwszych otrzymał w 1957 roku w Pałacu Narodów w Genewie – Nagrodę im. Leona Bernarda, najwyższe wyróżnienie WHO[6]. Po wojnie doprowadził do reaktywowania Polskiego Towarzystwa Higienicznego, którego prezesem był do końca życia. Od 1951 członek korespondencyjny Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, od 1962 członek korespondencyjny Polskiej Akademii Umiejętności[7].
Od 1961 r. był członkiem Akademii Nauk Medycznych ZSRR[1], a od 1962 r. członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk, gdzie przewodniczył Komitetowi Higieny. Był członkiem honorowym Towarzystwa Naukowego Płockiego. W 1964 roku otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Płocka.
Zmarł w Warszawie. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A20-1-7)[8].
Główne prace
- Wieś płocka (1937)
- Stan opieki lekarskiej nad ludnością wiejską (1937)
- Gruźlica na wsi (1938)
- Epidemiologia ogólna (1956)
Źródło:[1]
Ordery i odznaczenia
- Order Sztandaru Pracy I klasy (19 lipca 1955)[9]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (22 lipca 1951)[10]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (19 lipca 1946)[11]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1933)[3]
Upamiętnienie
Marcin Kacprzak jest patronem Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Płocku.
Przypisy
- ↑ a b c d Wincenty Okoń: Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”, 2001, s. 157. ISBN 83-88149-41-5.
- ↑ a b Dorota Cianciara, Jolanta Muszyńska, Marcin Kacprzak (1888–1968) – NON OMNIS MORIAR, „Przegląd Epidemiologiczny”, 66, 2012, s. 373–380.
- ↑ a b M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 277 „za zasługi na polu pracy naukowej, sanitarnej i propagandowej”.
- ↑ Wolna Wszechnica Polska. W: Szkoły wyższe Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: 1930, s. 313.
- ↑ Dyrektorzy CMKP w latach 1953–2013
- ↑ Laureaci nagrody im. Leona Bernarda
- ↑ Reprezentanci nauk medycznych, zmarli członkowie AU w Krakowie, PAU, TNW i PAN, Katedra Historii Medycyny UJ CM
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze. cmentarzekomunalne.com.pl. [dostęp 2019-11-27].
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 115, poz. 1481 „za zasługi w pracy naukowej i dydaktycznej w dziedzinie medycyny”.
- ↑ M.P. z 1951 r. nr 79, poz. 1082 „za zasługi w pracy zawodowej”.
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 11, poz. 24 „za zasługi położone na polu organizacji służby zdrowia w Polsce”.
Media użyte na tej stronie
Baretka: Order Sztandaru Pracy I klasy
Autor: Lukasz2, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób Marcina Kacprzaka na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach
Prof. Marcin Kacprzak, rektor Akademii Medycznej w Warszawie w latach 1955–1962