Marcin Matczak

Marcin Matczak

Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	23 marca 1976 Sława
Profesor nauk społecznych
Specjalność: teoria i filozofia prawa
Alma Mater	Uniwersytet Wrocławski
Doktorat	2 grudnia 2002 – nauki prawne Uniwersytet Wrocławski
Habilitacja	14 marca 2011 – nauki prawne Uniwersytet Warszawski
Profesura	20 stycznia 2021
Profesor uczelni (UW)
Jednostka	Katedra Filozofii Prawa i Nauki o Państwie – Wydział Prawa i Administracji
Strona domowa

Marcin Stanisław Matczak (ur. 23 marca 1976^[1] w Sławie) – polski prawnik, radca prawny, profesor nauk społecznych w dyscyplinie nauki prawne, specjalista w zakresie teorii i filozofii prawa, profesor uczelni na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.

Życiorys

W 1994 roku zdał maturę w I Liceum Ogólnokształcącym im. Tadeusza Kościuszki w Gorzowie Wielkopolskim^[2]. Absolwent Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, gdzie w 2002 r. uzyskał, na podstawie rozprawy pt. Kompetencja organu administracji publicznej. Analiza teoretyczno-prawna, stopień doktora nauk prawnych w zakresie prawa, specjalność: teoria prawa (promotor: Andrzej Bator). W 2011 r. na Wydziale Prawa i Administracji UW, na podstawie dorobku naukowego oraz rozprawy pt. Summa iniuria. O błędzie formalizmu w stosowaniu prawa, otrzymał stopień doktora habilitowanego nauk prawnych w zakresie prawa. Został adiunktem w Instytucie Nauk o Państwie i Prawie tego Wydziału, a następnie profesorem nadzwyczajnym UW (od 2019 stanowisko profesora uczelni UW)^[3][4]. W 2021 r. otrzymał tytuł profesora nauk społecznych w dyscyplinie nauki prawne^[5].

Specjalista w zakresie prawa publicznego, języka prawnego, teorii interpretacji prawniczej i sądowego stosowania prawa. Jako radca prawny specjalizuje się w prawie farmaceutycznym i żywnościowym. Jest partnerem w kancelarii Domański Zakrzewski Palinka^[6].

Członek Zespołu Ekspertów Prawnych Fundacji im. Stefana Batorego, Stowarzyszenia im. Prof. Zbigniewa Hołdy, Rady Programowej Archiwum Osiatyńskiego^[6]. W 2017 r. otrzymał Nagrodę Fundacji im. Janiny Paradowskiej i Jerzego Zimowskiego^[7].

Od początku kryzysu wokół Trybunału Konstytucyjnego w 2015 r. regularnie występuje w mediach oraz na spotkaniach jako publicysta, komentator i ekspert ds. konstytucyjnych^[8][9], będąc określanym jako „jeden z największych krytyków działań Prawa i Sprawiedliwości”^[10]. Od 2019 r. pod nazwą Profesor Matczak prowadzi popularyzujący prawoznawstwo kanał w serwisie YouTube^[11], a od 2020 r. podcast o tej samej nazwie^[12]. W 2020 roku został felietonistą Gazety Wyborczej^[13]. Od lutego 2021 na antenie internetowej rozgłośni Halo.Radio nadawane są jego autorskie felietony^[14].

Po tym jak prezydent Andrzej Duda nadał mu tytuł profesora nauk społecznych w dyscyplinie nauki prawne^[5], Marcin Matczak poinformował w oświadczeniu, że nie zjawi się na uroczystości wręczenia nominacji w Pałacu Prezydenckim, co uzasadnił, pisząc: „Szczególnie teraz jestem zobowiązany pozostać wierny wartościom, które są bliskie każdemu prawnikowi: wierności Konstytucji i szacunkowi dla prawa. Pana działania w ostatnich latach były, niestety, zaprzeczeniem tych wartości (...) Nie mogę pozwolić na to, aby uściśnięcie Pana dłoni zostało odebrane jako choćby cień akceptacji dla tych działań. To są sprawy absolutnie najważniejsze i mam nadzieję, że jako człowiek i prawnik Pan to rozumie, nawet jeśli jako polityk poszedł Pan na nieakceptowalne kompromisy”^[15].

Poglądy

Marcin Matczak identyfikował się jako liberał^[16]. Kpił przede wszystkim z tzw. nowej lewicy, mówiąc, że wątpi „aby tacy ludzie byli gotowi pracować po 16 godzin na dobę, żeby osiągnąć sukces”^[17]. Sugerował przy tym, że za nieprzystosowanie młodych ludzi do rynku pracy winę ponosi „bolszewizm i jego wizja człowieka”^[18]. Podziwiał filozofa Jordana Petersona, przyznając mu rację, gdy „przekonuje, że zapomnieliśmy o znaczeniu starych opowieści, które są skondensowaną ludzką mądrością”^[19]. Przekonywał do dialogu między różnymi stronami sceny politycznej, twierdząc, że „polaryzacja społeczeństwa jest niebezpieczeństwem, dlatego trzeba robić wszystko, aby rozmawiać, i że wykluczanie z rozmowy to najgorsze, co może się zdarzyć”^[19]. Środkiem do zjednoczenia ludzi jest zdaniem Matczaka czynne uczestnictwo w życiu religijnym, w przeciwieństwie do którego „ateistyczne święta to samooszukiwanie się człowieka zagubionego w sekularnym do cna świecie”^[20].

Maja Heban z „Krytyki Politycznej” w odpowiedzi na zarzuty Matczaka wobec lewicy pisała: „Jako cispłciowy, ustatkowany mężczyzna Matczak może sobie pozwolić na to, by apelować o dostrzeganie ziarenek prawdy «po drugiej stronie» […]. Bagatelizując, a wręcz legitymizując transfobię Petersona i zbywając nieuchronną krytykę takiej postawy jako «hejt», Matczak pokazuje, że stoi po stronie oprawców, jednocześnie czując moralną wyższość i fałszywą empatię”^[21]. Marek Beylin w odpowiedzi na zarzuty Matczaka wobec ateistów pisał, że „wiara w prawa człowieka, wolność jednostek, równouprawnienie, pluralizm, edukacja dla wszystkich rodziła się i szerzyła poza religią i Bogiem, a często przeciw nim”. Beylin opisywał Matczaka jako „katechetę z mieczem, który woli uderzyć, niż zrozumieć”^[22].

Życie prywatne

Pochodzi ze Sławy, tak jak i jego żona Arletta Śliwińska-Matczak, nauczycielka języka angielskiego^[23]. Ich syn Michał Matczak (ur. 2000) jest raperem występującym pod muzycznym pseudonimem „Mata”^[24].

Publikacje książkowe

• Kompetencja organu administracji publicznej, Kraków: Zakamycze, 2004, ISBN 83-7333-440-8.
• Summa iniuria. O błędzie formalizmu w stosowaniu prawa, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2007, ISBN 978-83-7383-257-2.
• The pharmaceutical law and the act on the reimbursement of medicines, foodstuffs intended for particular nutritional uses and medical devices = Prawo farmaceutyczne i ustawa o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, tłum. Ewa Kucharska, Michele Le Mauviel; pod kier. Marcina Matczaka, Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck, 2013, ISBN 978-83-255-5472-9.
• Raport z analizy systemu prawnego i zakresu możliwości wprowadzenia w nim zmian w kontekście mainstreamingu produktu w ramach projektu „Trener pracy jako sposób na zwiększenie zatrudnienia osób niepełnosprawnych (współautorzy: Tomasz Zalasiński, Piotr Najbuk), Warszawa: Polskie Forum Osób Niepełnosprawnych, 2013, ISBN 978-83-934642-7-2.
• Instytucje prawa administracyjnego (współautor), 2015, ISBN 978-83-255-9532-6.
• Imperium tekstu: prawo jako postulowanie i urzeczywistnianie świata możliwego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2019, ISBN 978-83-7383-997-7.
• Jak wychować rapera. Bezradnik, Kraków: Znak, 2021, ISBN 978-83-240-6309-3.
• Tajne państwo z kartonu. Rozważania o Polsce, bezprawiu i niesprawiedliwości, Znak, 2022, ISBN 978-83-240-6613-1 (zbiór publikowanych wcześniej felietonów)

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Blog Marcina Matczaka