Marcin V

Marcin V
Martinus Quintus
Oddone Colonna
Papież
Biskup Rzymu
Ilustracja
Herb duchownego
Kraj działania

Państwo Kościelne

Data i miejsce urodzenia

1369
Genazzano

Data i miejsce śmierci

20 lutego 1431
Rzym

Miejsce pochówku

bazylika św. Jana na Lateranie

Papież
Okres sprawowania

11 listopada 1417–20 lutego 1431[1]

Administrator diecezji Palestrina
Okres sprawowania

15 grudnia 1401–12 czerwca 1405;
18 lipca – 23 września 1412

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Prezbiterat

13 listopada 1417

Nominacja biskupia

11 listopada 1417

Sakra biskupia

14 listopada 1417

Kreacja kardynalska

12 czerwca 1405
Innocenty VII

Kościół tytularny

San Giorgio in Velabro

Pontyfikat

11 listopada 1417

Marcin V (łac. Martinus V, właśc. Oddone Colonna; ur. między 26 stycznia a 20 lutego 1369[a] w Genazzano, zm. 20 lutego 1431 w Rzymie[2]) – papież w okresie od 11 listopada 1417 do 20 lutego 1431[3].

Błąd w imieniu

W związku z faktem, że w średniowieczu wiele katalogów przekręcało imię papieży Maryna I (na „Marcin II”) i Maryna II (na „Marcin III”), kolejni papieże, którzy przyjęli imię Marcin zachowywali błędną numerację (Marcin IV powinien w rzeczywistości nazywać się Marcinem II, a Marcin V Marcinem III[3]).

Życiorys

Pochodził z rzymskiego rodu arystokratycznego Colonnów[3]. Studiował prawo w Perugii[2]. Papież Urban VI nadał mu tytuł protonotariusza, Bonifacy IX powierzył mu urząd administratora wakującej diecezji suburbikarnej Palestrina (1401), a Innocenty VII mianował kardynałem diakonem San Giorgio in Velabro[2][4]. Uczestniczył w konklawe 1406 i został współpracownikiem wybranego wówczas papieża Grzegorza XII, który mianował go protektorem zakonu serwitów, ale w maju 1408 wypowiedział mu posłuszeństwo i dołączył do organizatorów Soboru w Pizie[2][4]. Brał czynny udział na soborach w Pizie i w Konstancji[2], gdzie stał po stronie pizańskiego antypapieża Jana XXIII, do czasu jego ucieczki[2]. Z nominacji tego antypapieża pełnił urząd wikariusza generalnego w Umbrii (1411), archiprezbitera bazyliki laterańskiej (1412) i przez krótki czas ponownie administratora diecezji Palestriny (1412)[4][5].

Wybór na papieża

W 1417 został obrany papieżem podczas konklawe na soborze w Konstancji, po odsunięciu od rządów trzech papieży – antypapieża Jana XXIII, antypapieża Benedykta XIII i Grzegorza XII; tym samym zakończono trwającą od kilkudziesięciu lat wielką schizmę zachodnią[2]. W wyborze papieża, który przyjął imię Marcina V (ze względu na elekcję dokonaną w dniu św. Marcina), brał udział arcybiskup gnieźnieński Mikołaj Trąba[3]. Wkrótce potem nowy papież ustanowił abpa Trąbę pierwszym prymasem Polski[3].

Pontyfikat

22 kwietnia 1418 Marcin V zakończył obrady soboru w Konstancji, nie uznając zasady wyższości soboru nad papieżem[3]. Liczbę kardynałów obiecał ograniczyć do dwudziestu kilku[3]. Podpisał pięcioletnie konkordaty z Niemcami, Włochami, Hiszpanią i Francją[2]. Po opuszczeniu Konstancji przebywał w Mantui i Florencji, do Rzymu przyjechał pod koniec września 1420[2]. Początkowym problemem był dla papieża kondotier, Braccio da Montone[2]. Początkowo Marcin przeciągnął go na swoją stronę, mianując go władcą Perugii, by potem pokonać go w bitwie pod L’Aquilą, 2 czerwca 1424[2]. W konsekwencji zbuntowała się Bolonia, a wraz z nią, całe północne Włochy. Papież stłumił zbrojnie powstanie w 1429[2].

Dokonał rekonstrukcji Kurii Rzymskiej, zatrudniając także dawnych urzędników obediencji awiniońskiej[6]. Pracował nad odbudową znaczenia papiestwa, zwalczał koncyliaryzm wśród kardynałów[6]. 22 września 1423 zwołał sobór do Pawii, przeniesiony następnie – ze względu na epidemię – do Sieny[2]. Widząc żądania reform, docelowo osłabiających rolę papieża w Kościele, Marcin V rozwiązał sobór i zapowiedział zwołanie kolejnego na 1431 w Bazylei[3]. 16 maja 1425 papież ogłosił konstytucję reformatorską o sposobie sprawowania władzy przez kurię i zasadach rezydowania biskupów[2].

Wzywał do krucjat przeciwko husytom w Czechach, czym zapoczątkował w 1420 roku wojny husyckie. W korespondencji z królem Polski Władysławem Jagiełłą jawnie nawoływał do fizycznej eksterminacji husytów[7][8]. W 1427 wprowadził kult Imienia Jezus, postulowany przez reformatora franciszkańskiego, Bernardyna ze Sieny, którego przyjął na audiencji[2][6]. W kazaniach ostro występował przeciwko Żydom, przyczyniając się do ich pogromów w 1422 i 1427[6].

Przeprowadził renowację bazylik św. Pawła i św. Jana na Lateranie, odnowił akwedukty i ulice, nakazał rozebrać pozostałości dawnych obwarowań rezydencji rodów magnackich. Przywrócił świetność Ogrodom Watykańskim. Zmarł na udar mózgu w wieku 62 lat i został pochowany w bazylice św. Jana na Lateranie[2].

Przez historyków jest określany mianem „trzeciego twórcy państwa kościelnego”[3].

Uwagi

  1. Data urodzenia Marcina V może być ustalona w następujący sposób:
    • w dokumencie Bonifacego IX z 25 stycznia 1391 podane jest, że był on wówczas w 22. roku swego życia (Martino V, papa (wł.). Dizionario Biografico degli Italiani – Volume 71 (2008). [dostęp 2013-03-09].)
    • piętnastowieczny historyk i kierownik Biblioteki Watykańskiej Bartolomeo Platina podał, że umarł on w 63. roku swego życia (zob. Bartolomeo Platina: The lives of the Popes. Londyn: 1888, s. 212.)
    Od XVII wieku rok 1368 podawany jest powszechnie jako rok urodzenia Marcina V (po raz pierwszy A. Ciacconius, Vitae & Gestae Summorum Pontificum, Rzym 1601, s. 871). Jednakże zgodnie ze stosowanym dawniej w Kurii Rzymskiej kalendarzem florenckim rok rozpoczynał się dopiero 25 marca, a nie 1 stycznia. Jeśli więc Marcin V urodził się między 26 stycznia a 20 lutego 1369 według datacji współczesnej, to zgodnie z kalendarzem florenckim było to jeszcze w roku 1368.

Przypisy

  1. „Poczet papieży” Michał Gryczyński
  2. a b c d e f g h i j k l m n o p John N. D. Kelly: Encyklopedia papieży. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1997, s. 333-336. ISBN 83-06-02633-0.
  3. a b c d e f g h i Rudolf Fischer-Wollpert: Leksykon papieży. Kraków: Znak, 1996, s. 118-120. ISBN 83-7006-437-X.
  4. a b c MARTINO V, papa (wł.). Dizionario Biografico degli Italiani – Volume 71 (2008). [dostęp 2013-03-09].
  5. Konrad Eubel, Hierarchia Catholica Medii Aevi, vol. I, Münster 1913, s. 37.
  6. a b c d Kazimierz Dopierała: Księga papieży. Poznań: Pallotinum, 1996, s. 268-270. ISBN 83-7014-248-6.
  7. Hussites (ang.). Catholic Encyclopedia. [dostęp 2013-03-09].
  8. Ludwik Cormenin: The public and private history of the popes of Rome. T. II. Filadelfia: M. W. Dodd, 1847, s. 116-117. (ang.)

Bibliografia

  • Paweł Janowski, Marcin V, Oddone Colonna, 1386-1431, papież od 11 listopada 1417, [w:] Encyklopedia Katolicka, Lublin 2006, t. XI, kol. 1239-1240.
  • Colonna, Oddone (ang.). The Cardinals of the Holy Roman Church. [dostęp 2013-03-09].
  • Pope Martin V (ang.). Catholic Encyclopedia. [dostęp 2013-03-09].
  • MARTINO V, papa (wł.). Dizionario Biografico degli Italiani – Volume 71 (2008). [dostęp 2013-03-09].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Emblem of the Papacy SE.svg
Emblem of the Papacy: Triple Tiara and Keys
C o a Martinus V.svg
Autor: Echando una mano, Licencja: CC BY-SA 4.0
Coat of arms of Pope Martin V