Marcinków (województwo łódzkie)

Marcinków

wieś
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Powiat	opoczyński
Gmina	Żarnów
Wysokość	221 m n.p.m.
Liczba ludności (31.12.2012 r.)	89
Strefa numeracyjna	44
Kod pocztowy	26-330
Tablice rejestracyjne	EOP
SIMC	0557777
Położenie na mapie gminy Żarnów Marcinków
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Marcinków
Położenie na mapie województwa łódzkiego Marcinków
Położenie na mapie powiatu opoczyńskiego Marcinków
51°13′01″N 20°08′38″E/51,216944 20,143889

Marcinków – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie opoczyńskim, w gminie Żarnów.

Do 1954 roku siedziba gminy Machory. W latach 1954-1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Marcinków. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.

Historia

Nazwa miejscowości wywodzi się od Marcina Dołęgi, jej założyciela. Wraz z Michałem Odrowążem Straszem uważani są przez historyków za osiemnastowiecznych pionierów akcji osadniczej wieczystodzierżawnej w dawnym powiecie opoczyńskim. Około 1775 r. Marcin Dołęga utworzył na terenie Chełst kolonię Marcinków, zwaną początkowo Pieńkami.

Oficer wojsk koronnych, kalwin Marcin Dołęga był właścicielem majątku, w skład którego wchodziły między innymi: Adamów, Chełsty, Machory, Młynek, Myślibórz, Sulborowice i Wesołej. Dziedzic tego rozległego majątku skupiał się głównie na produkcji surówki wielkopiecowej. Posiadał on 6 dymów fabrycznych w Młynku i 4 w Machorach. Okolice te obfitowały również w złoża rudy żelaznej i glinki ogniotrwałej.

Na początku XIX w. Marcinków oraz wcześniej wymienione miejscowości wraz z Korytkowem należały do Ignacego i Katarzyny Dembińskich, jednak rabunkowa gospodarka właścicieli doprowadziła do tego, że majątek został poddany licytacji.

W 1814 r. dobra te nabył warszawski przemysłowiec żydowskiego pochodzenia Samuel Fraenkel. W 1826 roku małżonkowie Atalia i Samuel Fraenkel sprzedali synowi Atalii, Ludwikowi Laskiemu dobra: Machory, Młynek, Marcinków, Adamów, Chełsty, Wyszyna, Piasek (Tama) oraz Sulborowice w powiecie koneckim za sumę 350 000 zł.

W 1862 r. dobra Machory w skład, których wszedł między innymi Marcinków oraz Klew i Sulborowice stały się własnością Antoniego Laskiego i Ludwiki z Laskich, małżonki Rudolfa Beningsena. Wtedy to powstały nowe kolonie. Były to: Antoniów - nazwa pochodzi prawdopodobnie od założyciela, Cegielnia, Jasin (Jasion), Maliny (prawdopodobnie Malenie), Dąbrowa (Nowa Góra), oraz Podlesie. Miejscowości te zostały utworzone w obrębie folwarku Machory.

Ostatnim prywatnym właścicielem tych ziem był Ludwik Bayer, który pod koniec XIX w. uruchomił w Machorach fabrykę kafli i tektury.

Zobacz też: Marcinków

Bibliografia

• Bohdan Baranowski - Instrukcje gospodarcze dla dóbr magnackich i szlacheckich z XVII-XIX wieku Tom 1 - Wyd. Zakład Narodowy im Ossolińskich, 1958
• Łódzkie studia etnograficzne Tomy 21-23 - Państwowe Wyd. Naukowe, Oddział w Łodzi, 1982