Marek Aureliusz

Marek Aureliusz
Marcus Annius Catilius Severus (od 136: Marcus Annius Verus)
Imperator Caesar Marcus Aurelius Antoninus Augustus
Ilustracja
Cesarz rzymski
Okres

od 7 marca 161
do 17 marca 180

Poprzednik

Antoninus Pius

Następca

Kommodus

Dane biograficzne
Dynastia

Antoninów

Data i miejsce urodzenia

26 kwietnia 121
Rzym

Data i miejsce śmierci

17 marca 180
Vindobona

Przyczyna śmierci

zmarł na dżumę[1]

Ojciec

Anniusz Werus

Żona

Faustyna Młodsza

Dzieci

Lucylla,
Kommodus,
Vibia Sabina

Moneta
moneta
(c) Classical Numismatic Group, Inc. http://www.cngcoins.com, CC BY-SA 2.5

Marek Aureliusz Antoninus, Marek Anniusz Aureliusz Werus (Marcus Aurelius Antoninus, Marcus Annius Aurelius Verus; ur. 26 kwietnia 121 w Rzymie, zm. 17 marca 180 w Vindobonie) – w latach 161–180 cesarz rzymski, pisarz i filozof[2].

Ankeruhr, Wiedeń, cesarz jako jedna ze wskazówek na zegarze

Życie

Młodość

Urodził się w 121 r. w południowej części Rzymu jako Marcus Annius Verus. Jego ojciec, Anniusz Werus, był osobą zamożną, właścicielem kilku cegielni. Rodzina należała do arystokracji, a pradziadek Marka, Lucjusz Katyliusz Sewer, był dwukrotnym konsulem, namiestnikiem Azji i Syrii i prefektem miasta[3]. Gdy Marek miał 3 lata ojciec zmarł, a dzieckiem zaopiekował się cesarz Hadrian. W 138 Hadrian zaadoptował Antonina, przeznaczając go na swojego następcę. Antonin był spowinowacony z Markiem, będąc mężem jego ciotki Faustyny. W tym samym roku, po śmierci Hadriana, Antonin został cesarzem Antoninusem Piusem, a w 139 podniósł Marka do godności cezara.

Marek otrzymał staranne, wszechstronne wykształcenie. Interesował się szczególnie retoryką i filozofią. Uczył się u rzymskich i greckich stoików i retorów (m.in. Juniusza Rustyka, Heroda Attyka, Apoloniusza z Chalcedonu[4].

Przed objęciem rządów

Od czasu objęcia rządów przez Antoninusa, aż do jego śmierci (23 lata) Marek ciągle przebywał w towarzystwie cesarza, przygotowując się do objęcia rządów w przyszłości. Traktował swojego przybranego ojca z szacunkiem i traktował go jako wzór cnotliwego władcy[5][6].

W 145 Marek poślubił córkę Antoninusa Piusa, Faustynę. Podczas 30 lat małżeństwa miał z nią 13 dzieci, z których sześcioro dożyło wieku dorosłego, a jeden z synów (Kommodus) został cesarzem[5].

Antoninus Pius zmarł w 161. Do objęcia władzy po nim przygotowywani byli Marek oraz jego przybrany brat Lucjusz, którym przysługiwał tytuł cezara. To Marek został uznany przez Antoninusa za bardziej godnego następstwa i to on został obrany cesarzem po jego śmierci. Marek podzielił się jednak z Lucjuszem władzą, i zamiast mianować go cezarem, obdarzył go tytułem augusta. Zaręczył go z własną córką, trzynastoletnią Lucillą i uczynił go współcesarzem. Lucjuszowi nadano cognomen Werus (które kiedyś nosił Marek), przez co można wnioskować, że Marek uczynił się ojcem Lucjusza[7]. Marek Aureliusz i Lucjusz Werus rządzili wspólnie, aż do śmierci tego ostatniego w 169[8].

Okres rządów

Marek Aureliusz prowadził skromne, spokojne życie, zgodne z surowymi zasadami stoickimi. Miał głębokie poczucie obowiązku służenia krajowi i obywatelom. Dbał o dobre stosunki z senatem, przeprowadził reformy w dziedzinie administracji i prawa cywilnego.

Czasy rządów Marka Aureliusza przypadły na okres bardzo trudny: wojny (wywoływane również przez ekspansywną politykę Rzymu) i klęski żywiołowe (wylewy Tybru w 161, trzęsienia ziemi w Kyzikos (165) i Smyrnie (178), głód, rozruchy uliczne, pożary, plaga szarańczy, epidemia dżumy). Głównymi wrogami Rzymu były wówczas plemiona germańskie i Królestwo Partów.

W 161 Partowie najechali wschód Cesarstwa. Wojska rzymskie ponosiły początkowo porażki. Lucjusz wyruszył na wschód i wraz z doświadczonymi generałami Stacjuszem Priskusem i Awidiuszem Kasjuszem pokonał w kampanii wojennej Partów, najeżdżając ich królestwo i zdobywając Ktezyfon i Seleucję (163-166)[8]. Wojska rzymskie podjęły również działania przeciwko Medii, gdzie odniosły pewne sukcesy[9]. Wracające ze Wschodu wojska sprowadziły do Imperium epidemię nazwaną "Zarazą Antoninów" (165). Epidemia spustoszyła cały kraj, prowadząc od znacznego osłabienia demograficznego i gospodarczego[10].

Tuż po zakończeniu tej kampanii, w 166 północnej Italii zaczęli zagrażać Kwadowie i Markomanowie i sam Marek zaczął planować wyprawę przeciwko tym plemionom[11]. Zaczął się okres wojen markomańskich (167-180). Polityka Marka była zróżnicowana, obok walki zbrojnej, umacniał granicę na Dunaju, uciekał się do negocjacji, a także zgadzał się na osiedlenie części plemion w Dacji, Pannonii, Mezji, Germanii i Italii[12].

Marek i Lucjusz wyruszyli przeciwko tym plemionom, spędzając zimę w Akwilei. W 169 po ataku apopleksji umarł Lucjusz, a Marek wrócił do Rzymu, by wziąć udział w pogrzebie. Pojawiły się plotki, że Lucjusz został zabity przez Marka, jego żonę Faustynę, lub żonę Lucjusza Lucyllę. Kasjusz Dion w Historia Augusta podaje, że Lucjusz planował zabić Marka by zająć jego miejsce, lecz został przezeń otruty. Poglądy te są sceptycznie traktowane przez współczesnych historyków[13]. W 169 Maurowie zaatakowali i spustoszyli hiszpańską Betykę. Marek wysłał w jej obronie Aufidiusza Wiktoryna[14]

Marek kontynuował działania wojenne w prowincjach naddunajskich i w 170 przystąpił do ofensywy w Dolnej Pannonii. Tymczasem Kwadowie i Markomanowie przekroczyli granice w innym miejscu i wkroczyli do Italii, zdobyli miasto Opitergium i oblegali Akwileję, pustosząc okolice, zaatakowali również Dację, Mezję Górną, a także (Kostobocy) Achaję[15]. W 172 wojska Marka przekroczyły Dunaj i zaatakowały terytoria Markomanów, odnosząc zwycięstwo, a Marek przyjął przydomek Germanicus[16]. W 173 Marek rozpoczął kolejną kampanię, tym razem przeciwko Kwadom. Pokonał ich i wyruszył przeciwko sarmackim Jazygom. Po ich pokonaniu przyjął przydomek Sarmaticus[17]. Marek zawarł z pobitymi plemionami pokój. Kwadowie i Markomanowie nie mogli się osiedlać w odległości mniejszej niż 5 mil, a Jazygowie 10 mil. Rzymianie założyli również strażnice pilnujące granic. Prawdopodobnie również musieli dostarczać rekruta[18].

W 175 we wschodnich prowincjach wybuchł bunt Awidiusza Kasjusza. Udało się go stłumić zanim Marek wyruszył na Wschód, dzięki wierności rządcy Kapadocji, Marcjusza Werusa[8][19].

W 175 Marek odbył długą podróż po wschodnich prowincjach, (Egipt, Syria, Cylicja) wraz z żoną Faustyną i synem Kommodusem. W trakcie podróży, jesienią 175, umarła Faustyna. Wieś, w której zmarła przemianowano na Faustinopolis[20]. W Smyrnie słuchał przemów Elusza Arystydesa[21]. W Atenach, Marek i Kommodus zostali wtajemniczeni w misteria eleuzyjskie[22]. Kasjusz Dion podaje, że podczas pobytu w Atenach Marek ustanowił cztery katedry (płatne posady) dla nauczycieli głównych kierunków filozoficznych: perypatetyckiej, platońskiej, epikurejskiej i stoickiej, a także katedrę retoryki. Prawdopodobnie stało się to jednak wiele lat wcześniej, a w 176 Marek jedynie słuchał tu wykładów[23].

Już przed wyjazdem na Wschód, Marek zaczął przygotowywać swego syna, Kommodusa, do objęcia rządów po sobie. Podzielił się z nim władzą, a po powrocie obaj otrzymali tytuł imperatores i odbyli wspólny tryumf[24].

W 178 wyruszył na kolejną wyprawę wojenną przeciwko plemionom naddunajskim, które skonfliktowały się ze sobą i nie zachowywały warunków pokoju. Za pomocą działań militarnych i dyplomatycznych, Marek zaprowadzał porządek, dążąc do stopniowej romanizacji tych plemion[25]. Zmarł 17 marca 180 roku w Vindobonie (dzisiejszy Wiedeń) lub w Sirmium. Przyczyna śmierci nie jest pewna. Historia Augusta sugeruje, że zmarł na dżumę[1].

Po śmierci został ubóstwiony. Pochowano go w Mauzoleum Hadriana.

Poselstwo do Chin

Chińska Księga Późniejszych Hanów (Houhanshu) zanotowała informację, iż w roku 166 drogą morską przez Ocean Indyjski do kraju Jinan (Annam) przybyło poselstwo króla Andun z Daqin (Rzymu), oferując kość słoniową, rogi nosorożca i szylkret[26]. Imię Andun (安敦) uważa się powszechnie za fonetyczny zapis nazwiska rodowego cesarza Marka Aureliusza (Antoninus), trwają jednak spory, czy było to oficjalne poselstwo rzymskie, czy samodzielna inicjatywa kupców, chcących handlować bez pośredników obecnych na jedwabnym szlaku[27].

Dzieci

Numizmaty z wizerunkiem Marka Aureliusza
(c) Classical Numismatic Group, Inc. http://www.cngcoins.com, CC BY-SA 2.5
Denar z wizerunkiem Antoninusa Piusa i Marka Aureliusza (140-144 n.e.).
(c) Classical Numismatic Group, Inc. http://www.cngcoins.com, CC BY-SA 2.5
Medal z wizerunkiem Marka i Lucjusza (161-169 n.e.)
(c) Classical Numismatic Group, Inc. http://www.cngcoins.com, CC BY-SA 2.5
Aureus Marka Aureliusza. Na rewersie Felicitas (176 n.e.).
(c) Classical Numismatic Group, Inc. http://www.cngcoins.com, CC BY-SA 2.5
Sesterc konsekracyjny Marka Aureliusza (180 n.e.)
(c) Classical Numismatic Group, Inc. http://www.cngcoins.com, CC BY-SA 2.5
Aureus z wizerunkiem Faustyny Młodszej, żony Marka. Na rewersie: Concordia. (147-152 n.e.).

Filozofia

Marek Aureliusz był osobą gruntownie wykształconą w kulturze greckiej, znawcą retoryki i filozofii. Jako cesarz dbał o rozwój filozofii, ustanawiając w Atenach (w 177 r.n.e.) cztery katedry (pensje dla nauczycieli) głównych nurtów filozofii: perypatetyckiej, platońskiej, epikurejskiej i stoickiej, a także katedrę retoryki. Były to pierwsze publiczne katedry filozofii w imperium[28].

Uznaje się go za filozofa stoickiego, ostatniego znaczącego przedstawiciela tego nurtu w starożytności[29]. Szczególnym uznaniem darzył Epikteta, odkąd w r. 121 n.e. za namową swego nauczyciela Juliusza Rustyka, przeczytał jego Diatryby. Jego filozofia ma też pewne cechy eklektyczne |(m.in. wpływy Epikura, sceptyka Ainezydema i medioplatoników)[29].

Przydomek "filozof", który otrzymał już za swojego życia, nie odnosił się do jego dzieł filozoficznych (Rozmyślania nie były znane za jego życia), ale do postawy życiowej i sposobu sprawowania rządów. Przydomek ten wskazywał na jego dążenie do oparcia życia na cnocie i kierowania się rozumem. Filozofia była tu rozumiana jako sposób życia i dążenie do osiągnięcia wewnętrznej dyscypliny poprzez ćwiczenia duchowe, a nie jako dyscyplina teoretyczna pozwalająca rozumieć świat[30]. Filozofowie cieszyli się łaską cesarza. Dio Kasjusz podaje, że niektórzy ludzie udawali filozofów, by wkraść się do łask[31][32].

U potomnych, Marek Aureliusz znany jest przede wszystkim jako autor Rozmyślań, na podstawie których dokonuje się rekonstrukcji jego poglądów. Rozmyślania prezentują filozofię rzymskiego stoicyzmu, która w przeciwieństwie do stoicyzmu hellenistycznego skupiała się na problemach moralnych (z istotnym elementem religijnym), pomijając kwestie kosmologiczne czy logiczne[29]. Filozofia jest tu rozumiana jako sztuka życia, a nie jako dyscyplina teoretyczna, pozwalająca wyjaśniać świat[30].

Doktryna jest przesiąknięta sceptycyzmem i rezygnacją. Filozofia Rozmyślań pozbawiona jest dydaktycznego charakteru, którym przesiąknięte były m.in. dzieła Seneki Młodszego. Mają one postać prowadzonego ze sobą, prywatnego monologu, w którym wyrażana jest niepewność świata i samego siebie. Celem jest szczęście, które zdaniem stoików jest osiągalne jedynie poprzez cnotę: bycie człowiekiem prawym i spokojne znoszenie tego, co przynosi los[33].

Religia

Za jego panowania miały miejsce prześladowania skierowane przeciwko wspólnotom chrześcijańskim, choć ich liczba i skala nie jest potwierdzona. Nie jest pewne na ile te prześladowania były zamierzone przez samego Marka, a na ile były działaniami władz prowincjonalnych, czy spontanicznymi rozruchami. Ok. roku 165 prefekt Rzymu Junius Rustyk skazał Justyna Męczennika, późniejszego świętego, na śmierć przez ścięcie[11]. Najlepiej udokumentowane są krwawe "prześladowania lyońskie", do których doszło ok. 176[34].

Wizerunek

Wizerunki Marka Aureliusza
Marek Aureliusz w wieku ok. 17 lat (Muzeum Kapitolińskie).
Marek Aureliusz składa ofiarę (relief, Muzeum Kapitolińskie).
Triumf Marka Aureliusza (Relief, Muzeum Kapitolińskie).

Zachowały się liczne wizerunki przedstawiające Marka Aureliusza, z różnych okresów jego życia. Z okresu młodzieńczego zachowało się popiersie przechowywane obecnie w Muzeum Kapitolińskim. Jest prawdopodobne, że zostało ono wykonane w okresie, gdy Antonin dokonał adopcji Marka (miał on wtedy 17 lat), a popiersie miało być częścią oficjalnej ikonografii rodziny cesarskiej, przez co niekoniecznie oddaje indywidualne rysy modelu[35]. Zachowały się również reliefy z Efezu przedstawiające karierę Lucjusza Werusa. Reliefy przedstawiają scenę adopcji Marka, jednak wykonane je wiele lat po tym wydarzeniu[35].

Znane jest 11 płaskorzeźb dużych rozmiarów przedstawiających Marka w okresie rządów. 8 pochodzi z niezachowanego łuku Marka Aureliusza, wybudowanego w 176 po zwycięskich wojnach z Germanami. Wykorzystane zostały powtórnie przez Konstantyna do ozdoby attyki jego własnego łuku. Trzy kolejne płaskorzeźby znajdują się obecnie w Palazzo dei Conservatori. Są bardzo podobne do poprzednich i można przypuszczać (choć bywa to kwestionowane), że pochodzą z tego samego łuku triumfalnego z 176[35]. Wyobrażony na tym łuku cykl płaskorzeźb przedstawiał prawdopodobnie historię wojny z Germanami, prowadzącą do zwycięstwa Rzymian. Również te wyobrażenia mają charakter w dużym stopniu symboliczny[35].

Więcej cech indywidualnych zawiera wizerunek cesarza na kolumnie Marka Aureliusza. Została ona jednak wykonana już po jego śmierci[36]. Autentyczny wizerunek może też znajdować się na przechowywanej w Luwrze kamei z podwójnym portretem: Marka Aureliusza i Werusa, a wykonanej przed śmiercią Werusa w 169. Kamea przedstawia Marka Aureliusza w wieku czterdziestu kilku lat[36].

Najsłynniejszym wizerunkiem cesarza jest pomnik konny Marka Aureliusza. Znajdował się początkowo na Lateranie, a w 1538 został przeniesiony przez papieża Pawła III na Kapitol[37]. Ten najlepszy wizerunek cesarza ocalał dzięki przekonaniu późniejszych chrześcijan, że przedstawia cesarza Konstantyna I Wielkiego, który dopiero w 132 lata po śmierci Marka Aureliusza edyktem mediolańskim dał wszystkim mieszkańcom obu części imperium swobodę wyznania.

Wizerunek Marka Aureliusza widnieje też na licznych monetach z epoki jego rządów. Na najwcześniejszych z nich (139) Marek przedstawiony jest jako młody cezar. Na ich rewersie znajdują się nazwy lub symbole ubóstwionych pojęć abstrakcyjnych: młodości (Iuventas), wesołości czy młodzieńczej bujności (Hilaritas), nadziei (Spes), honoru (Honos), wierności (Fides), zgody (Concordia), a także wizerunek Minerwy w hełmie z włócznią i tarczą[38]. W 145 z okazji zaślubin Marka i Faustyny wybito monetę z wizerunkiem małżonków. Późniejsze emisje monet związane są z wydarzeniami z okresu cesarstwa, np. kampaniami wojennymi[39].

Obecność w kulturze

Postać Marka Aureliusza pojawiła się w filmie Gladiator Ridleya Scotta, w którym zagrał ją Richard Harris. W filmie występują elementy fikcyjne, np. Marek Aureliusz zostaje zamordowany przez swojego syna Kommodusa, chcącego w ten sposób przejąć władzę.

Postać Marka Aureliusza występuje również w powieści Teodora Jeske-Choińskiego pt. Gasnące Słońce, której akcja rozgrywa się właśnie w czasach panowania tego cesarza.

Dzieła

Jedynym dziełem Marka Aureliusza są Rozmyślania. Ponadto, przetrwała jego korespondencja z nauczycielem retoryki Frontonem, którą prowadził przez trzydzieści lat. Zawiera ona liczne szczegóły dotyczące życia na dworze cesarskim i obyczajów epoki[40].

Przypisy

  1. ↑ a b Grimal 1994 ↓, s. 190.
  2. ↑ Marek Aureliusz, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-09-30].
  3. ↑ Grimal 1994 ↓, s. 32.
  4. ↑ Reale 1999 ↓, s. 149.
  5. ↑ a b Hadot 2004 ↓, s. 7.
  6. ↑ Grimal 1994 ↓, s. 75-83.
  7. ↑ Grimal 1994 ↓, s. 137.
  8. ↑ a b c Hadot 2004 ↓, s. 8.
  9. ↑ Grimal 1994 ↓, s. 149.
  10. ↑ Hadot 2004 ↓, s. 9.
  11. ↑ a b Grimal 1994 ↓, s. 152.
  12. ↑ Grimal 1994 ↓, s. 154.
  13. ↑ Grimal 1994 ↓, s. 159.
  14. ↑ Grimal 1994 ↓, s. 162.
  15. ↑ Grimal 1994 ↓, s. 161.
  16. ↑ Grimal 1994 ↓, s. 164.
  17. ↑ Grimal 1994 ↓, s. 165-168.
  18. ↑ Grimal 1994 ↓, s. 169-170.
  19. ↑ Grimal 1994 ↓, s. 170-173.
  20. ↑ Grimal 1994 ↓, s. 178.
  21. ↑ Grimal 1994 ↓, s. 180.
  22. ↑ Grimal 1994 ↓, s. 181.
  23. ↑ Grimal 1994 ↓, s. 182.
  24. ↑ Grimal 1994 ↓, s. 183.
  25. ↑ Grimal 1994 ↓, s. 189.
  26. ↑ Raoul McLaughlin: Rome and the Distant East: Trade Routes to the Ancient Lands of Arabia, India and China. London: Continuum International Publishing Group, 2010, s. 134. ISBN 978-1-84725-235-7.
  27. ↑ Lionel Casson: Podróże w starożytnym świecie. Wrocław: Ossolineum, 1981, s. 87. ISBN 83-04-00543-3.
  28. ↑ Grimal 1994 ↓, s. 128.
  29. ↑ a b c Reale 1999 ↓, s. 150.
  30. ↑ a b Hadot 2004 ↓, s. 45.
  31. ↑ Hadot 2004 ↓, s. 27-28.
  32. ↑ Dio Kasjusz, LXXII
  33. ↑ Hadot 2004 ↓, s. 46.
  34. ↑ Grimal 1994 ↓, s. 29-30.
  35. ↑ a b c d Grimal 1994 ↓, s. 23.
  36. ↑ a b Grimal 1994 ↓, s. 25.
  37. ↑ Grimal 1994 ↓, s. 26.
  38. ↑ Grimal 1994 ↓, s. 27.
  39. ↑ Grimal 1994 ↓, s. 28-29.
  40. ↑ Hadot 2004 ↓, s. 7-8.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Cesarze rzymscy
Dynastia julijsko-klaudyjska
Rok czterech cesarzy
Flawiusze
Dynastia Antoninów
Bez dynastii
Sewerowie
Kryzys wieku III
Tetrarchia i Dynastia konstantyńska
Dynastia walentyniańska
Dynastia teodozjańska
Cesarstwo zachodniorzymskie

Media użyte na tej stronie

Marcus Aurelius Aureus 167 863499.jpg
(c) Classical Numismatic Group, Inc. http://www.cngcoins.com, CC BY-SA 2.5

Marcus Aurelius. AD 161-180.

AV Aureus (20mm, 7.27 g, 11h). Rome mint. Struck AD 167.
M ANTONINVS AVG ARM PARTH MAX, laureate, draped, and cuirassed bust right, seen from behind
TR P XXI IMP IIII COS III, Victory advancing left, holding wreath and palm branch.
RIC III 174; MIR 18, 149-2/37; Calicó 1995. Good VF, toned.
Marcus Aurelius Glyptothek Munich.jpg
Bust of Marcus Aurelius (reign 161–180 CE).
Young Marcus Aurelius Musei Capitolini MC279.jpg
Portrait of Emperor Marcus Aurelius as a boy. Roman artwork.
0 Relief - Marcus Aurelius procédant à un sacrifice - Musei Capitolini (1).JPG
Autor: inconnu, Licencja: CC BY-SA 3.0
Relief representing Marcus Aurelius and the members of the imperial family sacrificing before temple of Jupiter on Capitol (detail).
COMMODUS-RIC III 661-681146 DIVO MARCO.jpg
(c) Classical Numismatic Group, Inc. http://www.cngcoins.com, CC BY-SA 2.5
DIVUS MARCUS AURELIUS. Died 180 AD.
Æ Sestertius (22.68 gm, 12h). Struck under Commodus, 180 AD.
DIVVS M ANT-ONINVS PIVS, bare head right
CONSECRATIO, S C in exergue, statue of Marcus Aurelius seated right on ornate stool, holding long sceptre in right hand and raising left hand, within tristyle aediculum set on ornate car drawn right by four elephants; each elephant has its own mahout, holding goad.
RIC III 661 (Commodus); MIR18, 488-6/10; Banti 52; BMCRE 397 (Commodus); Cohen 95.
MARCUS AND LUCIUS-Gnecchi 6-711492.jpg
(c) Classical Numismatic Group, Inc. http://www.cngcoins.com, CC BY-SA 2.5
MARCUS AURELIUS and LUCIUS VERUS. 161-169 AD.
Æ Medallion (38mm, 42.90 mm, 11h). Struck 161 AD.
IMP ANTONINVS AVG COS III upward on left, IMP VERVS AVG COS II downward on right, confronted bare heads of Aurelius, right, and Verus, left
Aurelius and Verus, as the Dioscuri, standing confronted, each holding spear and leading horse by its rein.
Gnecchi 6, pl. 71, 6 = MIR 1008-1/30-30; Grueber -; Froehner -; Tocci -; Dressel -; Toynbee -; cf. Banti 8.
Anker Uhr.JPG
Autor: Fotoalfred, Licencja: CC BY-SA 4.0
Anker-Uhr, Hoher Markt, ehemalige Ankerversicherung, heute Helvetia
Aureus struck under Antoninus Pius depicting Faustina the Younger.jpg
(c) Classical Numismatic Group, Inc. http://www.cngcoins.com, CC BY-SA 2.5
Faustina Junior. Augusta, AD 147-175. AV Aureus (20mm, 7.31 g, 6h). Rome mint. Struck under Antoninus Pius, circa AD 147-152. FAVSTINA AVG ANTONINI AVG PII FIL, draped bust right / CONCOR-DIA, Concordia standing facing, head left, holding hem of skirt in right hand, cornucopia in left. RIC III 500a (Pius) var. (obv. legend); Calicó 2043 var. (Concordia looking right); BMCRE 1078 note (Pius); Biaggi 918 var. (obv. legend). Choice EF. Well centered, and struck in high relief. Fine style.
ANTONINUS PIUS-MARCUS-RIC III 417a-803615.jpg
(c) Classical Numismatic Group, Inc. http://www.cngcoins.com, CC BY-SA 2.5
Antoninus Pius, with Marcus Aurelius as Caesar. AD 138-161.
AR Denarius (18mm, 3.38 g, 1h). Rome mint. Struck AD 140-144.
ANTONINUS AUG PI-US PP TR P COS III, Laureate head of Antoninus Pius right
AURELIUS CAES-AR AUG PIUS (?) COS, Bare head of Marcus Aurelius right. RIC III 417a; RSC 15.
Marcus Aurelius Aureus 176 RIC 0358.jpg
(c) Classical Numismatic Group, Inc. http://www.cngcoins.com, CC BY-SA 2.5

Marcus Aurelius. 161-180 AD.

AV Aureus (7.26 gm). Struck 176 AD.
M ANTONINVS AVG GERM SARM, laureate and draped bust right, seen from behind
TR P XXX • IMP VIII COS III, Felicitas standing left, holding caduceus and sceptre.
RIC III 358 var. (no drapery); Szaivert 323-4 var. (same); BMCRE 674 var. (cuirass); Cohen -.
EF.