Marek Klingberg
Marek Klingberg, właśc. Awraham Mordechaj Klingberg[1] (ur. 7 października 1918 w Warszawie, zm. 30 listopada 2015 w Paryżu[1]) – izraelski epidemiolog urodzony w Polsce, zastępca dyrektora do spraw naukowych w instytucie biologicznym w Nes Cijjona w Izraelu; szpieg KGB.
Życiorys
We wrześniu 1939 był 21-letnim studentem medycyny w Warszawie. Jego ojciec starał się namówić matkę do wyjazdu do Rosji, ta jednak była przekonana, że Brytyjczycy i Francuzi przyjdą zaatakowanej Polsce z pomocą. Ojciec zdecydował zatem, iż przynajmniej jeden członek rodziny ma przetrwać i wyjechać do Związku Radzieckiego. Oboje rodzice i brat pozostali w Polsce i zginęli, w 1942 roku, w obozie w Treblince[2]. W 1939 roku Klingberg trafił zatem do ZSRR, gdzie ukończył studia medyczne. W 1948 wyemigrował do Izraela. Klingberg był przyjacielem i współpracownikiem Ludwika Flecka, któremu umożliwił znalezienie pracy w Izraelu w 1957 roku.
Klingberg został oskarżony o szpiegowanie na rzecz Związku Radzieckiego, któremu ujawniał szczegóły pracy w specjalnych departamentach instytutu w Nes Syjonie, gdzie prowadzono badania nad bronią biologiczną. Przez wiele lat Klingberg, mimo podejrzeń ze strony Mosadu (udało mu się przejść pozytywnie badanie wykrywaczem kłamstw), kontynuował swą działalność.
Wytoczono mu tajny proces w 1983 (w wyniku działań służb Szin Bet), a sprawa pozostawała nieujawniona przez Izrael do roku 1993. Klingberg przebywał najpierw w więzieniu, następnie w areszcie domowym (od 1998). Odzyskał wolność w 2003[3]. Zdaniem Josiego Melmana, współautora książki The Spies: Israel’s Counter Espionage Wars[4] i dziennikarza dziennika Ha-Arec, sprawa Klingberga była „najbardziej destrukcyjnym skandalem szpiegowskim w całej historii Izraela”. Twierdzi on również, że Klingberg działał z pobudek ideologicznych i spłacał tym sposobem dług wdzięczności za to, że ZSRR umożliwił mu ucieczkę przed nazistami i ukończenie studiów medycznych. Wierzył też w doktrynę równowagi sił: pokój mógł być osiągnięty jedynie wtedy, gdy Wschód i Zachód będą miały do swojej dyspozycji taką samą broń[4].
Pod koniec życia mieszkał w Paryżu. Jego córka jest socjologiem[5], wnuk zaś rzecznikiem paryskiego oddziału PCF[6] i doradcą mer Paryża, Anne Hidalgo, w sprawach mieszkaniowych.
Przypisy
- ↑ a b William Grimes: Marcus Klingberg, Highest-Ranking Soviet Spy Caught in Israel, Dies at 97. nytimes.com, 2015-12-03. [dostęp 2015-12-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-04)]. (ang.).
- ↑ Markus Klingberg (2010), „An epidemiologist’s journey from typhus to thalidomide, and from the Soviet Union to Seveso”, JLL Bulletin: Commentaries on the history of treatment evaluation.
- ↑ „Last KGB Spy to be Released in Israel”, pravda.ru, 15 stycznia 2003.
- ↑ a b Hameraglim: Parashot Rigul Bimdinat Yisrael, współautor: Eitan Haber, Tel Awiw: Yediʻot Aḥronot: Sifre ḥemed, 2002.
- ↑ iris.ehess.fr.
- ↑ www.paris.pcf.fr. paris.pcf.fr. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-27)]..
Linki zewnętrzne
- Wywiad z Klingbergiem. haaretz.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-30)]. (ang.), Ha-Arec, 2006.
- Peter Pringle, „Marcus Klingberg: the spy who knew too much”, theguardian.com, 27 kwietnia 2014.
- המרגל האחרון (Hameragel Ha’akharon, współpraca: Michael Sfard, Tel Awiw, 2007) – autobiografia Klingberga.
- Der letzte Spion: Autobiografie (Prospero Verlag, Münster, 2014) – wydanie niemieckie, tłumaczenie: Wiebke Ehrenstein.
- Le dernier espion. nouveau-monde.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-01)]. (Paris, Nouveau Monde, 2015) – wydanie francuskie, tłumaczenie: Sylvia Klingberg, przedmowa: Ian Brossat.