Marek Michalak

Marek Michalak

Data i miejsce urodzenia	27 lipca 1971 Świdnica
Doktor nauk społecznych
Specjalność: pedagogika społeczna, prawa dziecka, pedagogika Janusza Korczaka
Alma Mater	Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie
Doktorat	2019 – pedagogika Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie
Rzecznik praw dziecka
Okres spraw.	25 lipca 2008–14 grudnia 2018
Poprzednik	Ewa Sowińska
Następca	Mikołaj Pawlak
Kanclerz Międzynarodowej Kapituły Orderu Uśmiechu
Okres spraw.	2007
Poprzednik	Cezary Leżeński
Odznaczenia

(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl

Marek Michalak (pierwszy z lewej) podczas głoszenia wyników konkursu dla dzieci Moja Polska w 2050 roku w Sejmie (2014)

Marek Henryk Michalak (ur. 27 lipca 1971 w Świdnicy) – polski pedagog specjalny i działacz społeczny, doktor nauk społecznych, kanclerz Międzynarodowej Kapituły Orderu Uśmiechu, przewodniczący Międzynarodowego Stowarzyszenia im. Janusza Korczaka, w latach 2008–2018 rzecznik praw dziecka.

Życiorys

Wykształcenie

Posiada wykształcenie wyższe pedagogiczne – jest absolwentem Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie, gdzie uzyskał tytuł zawodowy magistra pedagogiki resocjalizacyjnej, absolwentem studiów podyplomowych w zakresie socjoterapii i organizacji pomocy społecznej. Ukończył też szkolenia dla działaczy organizacji pozarządowych (na Uniwersytecie Hopkinsa w Baltimore). Został doktorantem na macierzystej uczelni, przygotował na niej pracę doktorską pt. Order Uśmiechu jako fenomen społeczno-kulturowy świata dzieci i dorosłych^[1], którą obronił w 2019, uzyskując stopień doktora w dziedzinie nauk społecznych w dyscyplinie pedagogika^[2].

Działalność społeczna

Od 1987 był przewodniczącym Koła Przyjaciół Dzieci Chorych „Serce” w Świdnicy, a w latach 1990–2008 pełnił funkcję prezesa zarządu głównego Stowarzyszenia Przyjaciół Dzieci Chorych „SERCE”. W 1993 założył Zespół Dziecięcy „Serduszka”, działający przy Fundacji SERCE – Europejskie Centrum Przyjaźni Dziecięcej w Świdnicy i Żarowie. Jest autorem tekstów piosenek dla dzieci i młodzieży, m.in. „Order od dzieci”, „Kamienny świat”, „Stolica marzeń”, „Nagroda SERCA”, „Dobrze żyć”, do których Telewizja Polska wyprodukowała teledyski z tym zespołem.

Współtworzył Centrum Przyjaźni Dziecięcej, kształtujące programy pomagania dzieciom i rodzinom. W 2003 został powołany do Rady Organizacji Pozarządowych przy Rzeczniku Praw Dziecka. Był wicekanclerzem Stowarzyszenia Międzynarodowa Kapituła Orderu Uśmiechu, a w 2007 został kanclerzem (prezesem zarządu), zastępując na tym stanowisku Cezarego Leżeńskiego.

W 2011 został powołany na funkcję specjalisty Komitetu Rozwoju Człowieka Polskiej Akademii Nauk^[3]. W 2018 w Seattle wybrano go na przewodniczącego Międzynarodowego Stowarzyszenia im. Janusza Korczaka^[4]. W 2019 powołany do pierwszej rady uczelni na Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie^[5]. W 2019 powołany do Rady Społecznej w Warszawie przy rzeczniku praw obywatelskich^[6], a w 2020 do rady programowej dwumiesięcznika poświęconego zagadnieniom przemocy „Niebieska Linia”^[7]. Został też członkiem Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego^[8].

Rzecznik praw dziecka

23 lipca 2008 został wybrany przez Sejm na urząd rzecznika praw dziecka. Po zatwierdzeniu wyboru przez Senat 25 lipca 2008 złożył ślubowanie przed Sejmem, rozpoczynając pięcioletnią kadencję. Powołany na funkcję przewodniczącego Europejskiej Sieci Rzeczników Praw Dziecka ENOC z siedzibą w Strasburgu na okres 2011–2012; w kadencjach 2010–2011 i 2012–2013 pełnił funkcję wiceprzewodniczącego.

12 lipca 2013 wybrany przez Sejm na drugą kadencję na urząd RPD. 9 sierpnia 2013 wybór zatwierdził Senat, a 27 sierpnia 2013 Marek Michalak złożył ślubowanie przed Sejmem, rozpoczynając kolejną pięcioletnią kadencję.

Jako rzecznik praw dziecka powołał przy swoim urzędzie Komisję Kodyfikacyjną Prawa Rodzinnego (która m.in. zaproponowała wprowadzenie do kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przepisu mówiącego o prawie dziecka do obojga rodziców). Był też inicjatorem uruchomienia bezpłatnej ogólnopolskiej linii Dziecięcego Telefonu Zaufania RPD. Działał m.in. na rzecz wprowadzenia uregulowań prawnych na rzecz ochrony dzieci przed wykorzystywaniem seksualnym i przemocą, a także na rzecz ratyfikowania porozumień międzynarodowych dotyczących praw osób niepełnosprawnych i ochrony dzieci. Był również inicjatorem ustanowienia i następnie koordynatorem Roku Janusza Korczaka (2012) oraz Roku Ireny Sendlerowej (2018)^[9].

Zakończył urzędowanie 14 grudnia 2018, gdy wybrany na jego następcę Mikołaj Pawlak złożył ślubowanie^[10].

Życie prywatne

Żonaty z Adrianą Michalak, ma córkę Julię i syna Miłosza.

Odznaczenia i wyróżnienia

Ordery i odznaczenia

• Srebrny Krzyż Zasługi – 2003^[11]
• Order Uśmiechu – 1994, jako najmłodsza osoba w historii tego odznaczenia^[12]
• Brązowy Medal za Zasługi dla Policji – 2015^[13]
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Świętego Stanisława (prywatny, nadany przez Wielką Narodową Kapitułę Orderu Świętego Stanisława w Polsce) – 2016^[14]
• Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Ochrony Praw Człowieka” – 2018^[15]

Nagrody i wyróżnienia

Wyróżniony m.in. tytułem „Świdniczanin Roku” (1995), nagrodą „Zwyczajni-Niezwyczajni” przyznawaną przez TVP (1997), nagrodą Polcul Foundation w Australii (2000), Oskarem Polskiej Pediatrii (2011 i 2013)^[16][17], tytułem „Przyjaciel Szkoły” (2012)^[18] oraz nagrodami i wyróżnieniami przyznawanymi przez organizacje pozarządowe i samorządy^[19].

Otrzymał tytuł „Honorowego Ambasadora Dzieci Chorych na Nowotwory Mózgu” (2008) oraz honorowego obywatela Głuchołaz (2018)^[20], a także honorowe członkostwo Polskiego Towarzystwa Stomatologii Dziecięcej (2018)^[21].

Nagrodzony medalem rady miejskiej Żarowa „Złoty Dąb” (2001)^[22], tytułem „Zasłużony dla Miasta Świdnicy” (2013)^[23], Medalem Gloria Pediatrica przyznanym przez Polskie Towarzystwo Pediatryczne (2015)^[24] oraz Medalem Honorowym Miasta Głogowa (2017)^[25].

Jego publikacja Order Uśmiechu – wspólny świat dzieci i dorosłych została wyróżniona w konkursie Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego na wybitną monografię naukową z zakresu nauk pedagogicznych lub nauk pokrewnych za 2020^[26]

Publikacje książkowe

• Prawa dziecka. Dokumenty Organizacji Narodów Zjednoczonych (zbiór i oprac. wspólnie z Pawłem Jarosem), Biuro Rzecznika Praw Dziecka, Warszawa 2015, ISBN 978-83-89658-08-1.
• Bicie dzieci... Czas z tym skończyć! Kontestacja kar cielesnych we współczesnym świecie (współautor z Ewą Jarosz), Biuro Rzecznika Praw Dziecka, Warszawa 2018, ISBN 978-83-89658-33-3.
• Prawa dziecka. Dokumenty Unii Europejskiej, tomy I–II (zbiór i oprac. wspólnie z Pawłem Jarosem), Biuro Rzecznika Praw Dziecka, Warszawa 2018, ISBN 978-83-89658-59-3.
• Prawa dziecka wczoraj, dziś i jutro – perspektywa korczakowska. The Rights of the Child Yesterday, Today and Tomorrow – the Korczak Perspective, tomy I–III (red.), Biuro Rzecznika Praw Dziecka, Warszawa 2018, ISBN 978-83-89658-87-6.
• Standardy ochrony praw dziecka (red.), Biuro Rzecznika Praw Dziecka, Warszawa 2018, ISBN 978-83-89658-82-1.
• The Rights of the Child and the Order of the Smile. Korczak’s Influence in Today’s World, w: Nurture, Care, Respect, and Trust. Transformative Pedagogy Inspired by Janusz Korczak, Myers Education Press, Nowy Jork 2020, ISBN 978-1-9755-0131-0.
• O potrzebie nowego Kodeksu Rodzinnego i jego podstawach aksjologicznych. W 30. rocznicę uchwalenia Konwencji o prawach dziecka (red. nauk. wspólnie ze Stanisławem Leszkiem Stadniczeńką), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2019, ISBN 978-83-8180-245-1.
• Order Uśmiechu – wspólny świat dzieci i dorosłych, Międzynarodowa Kapituła Orderu Uśmiechu, Warszawa 2020, ISBN 978-83-956886-1-4.
• Opowieści o tym, co w życiu ważne, Wydawnictwo IBIS, Konin 2022, ISBN 978-83-67178-44-0.
• Wolność, pokój, przyjaźń... O tym, co w życiu ważne. Свобода, мир, дружба... про те, що важливо в житті, Wydawnictwo IBIS, Konin 2022, ISBN 978-83-67178-52-5.

Przypisy

Bibliografia

• Marek Michalak. brpd.gov.pl. [dostęp 2018-10-18].

Linki zewnętrzne

• Dr Marek Henryk Michalak, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2020-04-25] .
• Marek Michalak. Google Scholar. [dostęp 2021-10-21].