Marek Ostrowski (biolog)

Marek Ostrowski

Marek Ostrowski (2010)
Data urodzenia	1947
Data śmierci	17 grudnia 2019[1]
Zawód, zajęcie	biolog
Odznaczenia

Grób varsawianisty Marka Ostrowskiego na Cmentarzu Powązkowskim

Marek Ostrowski (ur. 15 września 1947^[2], zm. 17 grudnia 2019^[3]) – polski biolog (doktor), przyrodnik specjalizujący się w badaniach środowiskowych i percepcji przestrzeni, fotograf, humanista, varsavianista, twórca interdyscyplinarnego kierunku badań – informacja obrazowa. Informację obrazową rozpatrywał jako jeden z czynników ewolucji przyrodniczej.

Działalność

Ukończył VIII Liceum Ogólnokształcące im. Władysława IV w Warszawie^[2].

Marek Ostrowski był specjalistą w zakresie systemów informacji przestrzennej i teledetekcji. Twórca m.in. powstałego już w latach 80. XX wieku międzyuczelnianego Podyplomowego Studium Fotografii Naukowej wpisanego w europejską sieć podyplomowych studiów z tej specjalności. Niezależnie od pracy naukowej na Uniwersytecie Warszawskim prowadził prace naukowe i badawcze w autorskiej Pracowni Fotografii i Informacji Obrazowej SCI-ART (science&art), co znacznie poszerza interdyscyplinarne możliwości jego pracy twórczej.

Pierwsze prace dotyczyły możliwości zobrazowań przyrody we wszystkich dostępnych zakresach promieniowania elektromagnetycznego, w skalach od molekularnej po kosmiczną, w różnych środowiskach i stanach fizycznych. Zajmował się ewolucją, mikrobiologią (patent i publikacje z zakresu mikrobiologicznego ługowania metali miedzi). Efektem tego okresu jest m.in. album fotografii naukowej „Emocje odkryć”, do którego komentarze napisali: laureat Nagrody Nobla – prof. François Jacob oraz prof. Władysław Kunicki-Goldfinger. Był także współautorem „Atlasu hematologicznego”.

Na przełomie lat 70. i 80. XX wieku szerzej zajął się metodami lotniczej i satelitarnej teledetekcji i rozpoznania środowiska przyrodniczego i cywilizacyjnego. Wspólnie z prof. Andrzejem Ciołkoszem opracował i opublikował pierwszy atlas obrazujący obszar całego kraju („Atlas zdjęć satelitarnych Polski”), który w 1995 roku otwierał Światowy Kongres Uczestników Lotów Kosmicznych. Na początku lat 90. XX wieku wraz z zespołem opracował pierwszą barwną mapę cyfrową Słowińskiego Parku Narodowego wraz prezentacją ruchu wydm w ciągu półwiecza na podstawie archiwalnych zdjęć lotniczych.

Był inicjatorem i współautorem podręcznika akademickiego „Informacja Obrazowa” wprowadzając ten termin do obiegu oraz kilkudziesięciu publikacji naukowych poświęconych środowisku i metodom zobrazowań. Wielką plenerową wystawą fotografii lotniczej zrealizowaną wspólnie z Państwowym Instytutem Geologicznym rozpoczął serię albumów „Polska z lotu orła” opartych na analizie zdjęć lotniczych^[4].

Począwszy od 2000 roku znaczna część działalności badawczej była realizowana na przykładzie Warszawy. Ten etap rozpoczął wykonaniem m.in. największej na świecie cyfrowej „Panoramy Warszawy Przełomu Tysiącleci” długości 133 m, odsłoniętej w noc sylwestrową 2000/2001 roku na ścianie warszawskiej Galerii Centrum. Do wykonania panoramy Marek Ostrowski wykonał blisko 1000 zdjęć z 45. piętra Pałacu Kultury i Nauki^[5]. W 2003 roku zorganizował i poprowadził 20 sesji naukowych „Tematycznych Panoram Warszawy”, z których informacja docierała tydzień w tydzień do kilkudziesięciu tysięcy mieszkańców stolicy. Jego ostatnie prace (2006-2007) to trzytomowy „Tryptyk Warszawski”, na który składają się: „Spojrzenie Warsa”, „Oblicze Sawy” oraz „Pokolenie Varsovia.pl”.

Autor kilkudziesięciu autorskich wystaw fotograficznych, w tym plenerowych prezentacji wielkoformatowych zdjęć lotniczych m.in. miasta w mieście – Warszawa z lotu orła. Jego prace pokazują, że fotografie lotnicze i satelitarne są nie tylko sposobem nowoczesnego obrazowania przestrzeni, wizytówką nowoczesności, ale jednocześnie sposobem jej emocjonalnego i intelektualnego pojmowania. Wymienione działania zapoczątkowały i przyczyniły się do szerokiego, aktywnego zainteresowania się mieszkańców Warszawy własnym miastem, a jednocześnie stały się jednym z ważnych elementów promocji stolicy poza granicami kraju.

Marek Ostrowski był także twórcą projektu dydaktycznego „Warszawski Tryptyk Edukacyjny – Varsavianistyka w Szkole” dla szkół od poziomu podstawowego po akademicki, który realizuje wspólnie z Biurem Edukacji Urzędu m.st. Warszawy.

Informacja obrazowa i zdjęcia lotnicze Warszawy, które sam wykonywał od 1979 roku, stały się dwoma niezależnymi platformami nowoczesnego projektu studiów varsavianistycznych na warszawskich uczelniach pod patronatem Uniwersytetu Warszawskiego^[6]. Stworzył Varsavianistykę jako wiedzę o mieście rozumianą szeroko interdyscyplinarnie (a nie tylko historycznie). Na wykłady z Varsavianistyki prowadzone wspólnie z zaproszonymi gośćmi przychodziło nawet pół tysiąca studentów. Studia varsavianistyczne według jego projektu, jak i wyłaniający się z nich obraz nowoczesnej metropolii realizującej studia o własnym mieście, stały się jedną z marek Warszawy dostrzeganych również za granicą.

Od 2009 roku Marek Ostrowski był Ambasadorem Warszawy w staraniach miasta o miano Europejskiej Stolicy Kultury 2016^[7].

Organizator wypraw m.in. tratwą po 600 km granicznym i polskim odcinku Bugu (1970) oraz zespołowego lotu balonem ponad Tatrami.

Marek Ostrowski był od 1970 roku pracownikiem naukowo-dydaktycznym Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego, członkiem m.in. Komitetu Badań Kosmicznych i Satelitarnych Polskiej Akademii Nauk, Komisji Teledetekcji KBKiS PAN, członkiem Związku Polskich Artystów Fotografików.

Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 310-2-21)^[8].

Publikacje

• Emocje odkryć = The emotion of discovery
• Gea znaczy Ziemia = Gea means the Earth
• Konspekty i scenariusze do pracy z „Atlasem zdjęć satelitarnych Polski”: materiały metodyczne
• Oblicze Sawy = Sawa's visage
• Opus hominis = Dzieło człowieka = Man and his legacy
• Panorama Warszawy [Dokument elektroniczny]
• Pokolenie Varsovia.pl = The Varsovia.pl generation
• Polska z nieba = Sky views of Poland
• Spojrzenie Warsa = Wars's gaze
• Warszawski tryptyk edukacyjny: widzę-myślę-działam. T. 1, Scenariusze

Przypisy

Bibliografia

• Lech Królikowski, Marek Ostrowski: Rozwój przestrzenny Warszawy. Warszawa: Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuk, 2009. ISBN 978-83-60623-59-6.
• Marek Ostrowski: Emocje odkryć = The emotion of discovery. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1988. ISBN 83-03-02431-0.
• Państwowy Instytut Geologiczny: Biogram Marka Ostrowskiego. [dostęp 2009-12-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-06-21)]. (pol.).
• www.samper.pl; www.varsovia.pl; www.varsavianistyka.pl

Linki zewnętrzne

• Strona domowa Marka Ostrowskiego (pol. • ang.)
• Dr Marek Adam Ostrowski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2009-12-05] .
• Wywiad z Markiem Ostrowskim w serwisie fotopolis.pl (pol.)