Marek Zaleski

Marek Zaleski

Marek Zaleski, Biblioteka Śląska Katowice, 18 maja 2006
Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	12 października 1952 Łomża
Profesor doktor habilitowany nauk filologicznych
Specjalność: historia literatury polskiej
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski (1976)
Doktorat	1983 – historia literatury Instytut Badań Literackich PAN
Habilitacja	1996 – historia literatury Instytut Badań Literackich PAN
Profesura	12 listopada 2013
Profesor zwyczajny
Instytut	Instytut Badań Literackich PAN

Marek Zaleski (ur. 12 października 1952 w Łomży) – polski krytyk literacki, historyk literatury, eseista, publicysta, wykładowca uniwersytecki, profesor Instytutu Badań Literackich PAN oraz Uniwersytetu Warszawskiego.

Życiorys

Absolwent VI Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Reytana w Warszawie (1971)^[1]. Studiował polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim, jego praca magisterska (1976) dotyczyła poezji Czesława Miłosza. Doktorat i habilitację uzyskał w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Był stypendystą m.in. Funduszu Pomocy Niezależnej Literaturze i Nauce Polskiej (Paryż 1986), Towarzystwa Historyczno-Literackiego (Paryż 1987), Akademii Brytyjskiej (Londyn 1996, 2004 i 2005). W 2001 przebywał na University of Iowa w ramach programu „International Writing Program”.

Prowadzi warsztaty prozatorskie w Studium Literacko-Artystycznym na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Jest profesorem nadzwyczajnym Instytutu Badań Literackich PAN oraz Wydziału Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji Uniwersytetu Warszawskiego. Był recenzentem dziesięciu prac doktorskich i habilitacyjnych, promotorem jednej pracy doktorskiej i kierownikiem siedmiu prac badawczo-naukowych prowadzonych w Instytucie Badań Literackich PAN^[2]. Od początku 2012 roku kieruje Zespołem do Badań nad Literaturą i Kulturą Później Nowoczesności^[3], pełni również funkcję opiekuna naukowego Zespołu „Geopoetyka" przygotowującego antologię tekstów dotyczących kategorii przestrzeni^[4].

Od 1987 do 1992 był członkiem redakcji „Res Publiki”. Do 2007 roku był zastępcą redaktora naczelnego „Res Publiki Nowej”. Szkice, eseje i recenzje książek publikował m.in. w pismach: „Res Publica Nowa” (był zastępcą redaktora naczelnego), „Teksty”, „Teksty Drugie”, „Gazeta Wyborcza”, „Tygodnik Powszechny”, „Polityka (tygodnik)”^[5].

W 1990 roku, m.in. wraz z Wisławą Szymborską, został laureatem Nagrody im. Kościelskich. W 2006 roku otrzymał Nagrodę Literacką Gdynia w kategorii esej, a w 2009 roku za książkę Echa idylli w literaturze polskiej doby nowoczesności i późnej nowoczesności otrzymał Nagrodę im. Kazimierza Wyki^[6]. Za tę książkę był nominowany do Nagrody Literackiej Gdynia 2008^[7]. W latach 2005–2007 był jurorem Nagrody Literackiej Nike^[8]. Jest uznawany za jednego z ważniejszych badaczy twórczości Czesława Miłosza^[9][10].

Jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, Polskiego PEN-Clubu oraz Stowarzyszenia Przeciwko Antysemityzmowi i Rasizmowi „Otwarta Rzeczpospolita”. Jest doradcą ministra przy Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Członek Organów Opiniodawczo-Doradczych Ministra, Komitetu Ewaluacji Jednostek Naukowych oraz Komisji do spraw Grupy Nauk Humanistycznych i Społecznych w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Życie prywatne

Syn Zenona Zaleskiego i Marii z Gędzielewskich. W 1977 ożenił się z Ewą Szewczyk^[11], tłumaczką literatury hiszpańskojęzycznej, z którą ma dwoje dzieci, córkę Zofię (ur. 1981), autorkę książki Przejęzyczenie. Rozmowy o przekładzie^[12], oraz syna Stanisława (ur. 1986)^[1]. Mieszka w Warszawie.

Marek Zaleski z pisarzem Markiem Nowakowskim, Warszawa, 17 listopada 2004

Twórczość

• Przygoda drugiej awangardy (Ossolineum 1984, ISBN 83-04-01714-8, wyd. 2 poprawione i uzupełnione: Ossolineum 2000, ISBN 83-04-04569-9)
• Mądremu biada? (Libella, Paryż 1990)
• Formy pamięci (IBL PAN 1996, ISBN 83-85605-69-X; Słowo Obraz/Terytoria 2004, ISBN 83-89405-97-0)^[13]
• Zamiast. O twórczości Czesława Miłosza (Wydawnictwo Literackie 2005, ISBN 83-08-03737-2)^[14]
• Echa idylli w literaturze polskiej doby nowoczesności i późnej nowoczesności (Wydawnictwo Universitas, 2007)

Publikacje za granicą (wybór)

• Milosz, Premio Nobel („Revista de Occidente”, Barcelona, no. 4, 1981)
• The Place of Czesław Miłosz in Polish Poetry („Ironwood”, Tucson, vol. 18, 1981)
• O „Miesiącach” Kazimierza Brandysa [w:] Literatura źle obecna. Rekonesans (Polonia, Londyn 1984)
• Miłosz: Songs of Innocence and Experience, (w:) Czesław Miłosz. A Stockholm Conference (ed. by N.A. Nilsson, Kungl.Vitterhets Historie och Antikvitets Akademien, 1992)
• Borne by History: The Generation of Czesław Miłosz, (w:) Poland Between Wars, 1918–1939 (ed. by T. Wiles, Indiana University, Polish Studies Center, Bloomington, 1989)
• Une histoire à la viennoise. Schulz – Schiele – Hitler („Lettre Internationale”, no.29)
• Der Unterschied, (w:) Der Process der Enttabuisierung in der Russichen und Polnischen Gegenwartsliteratur (Peter Lang Publishing House, Slavica Helvetica, 1996)
• Between Utopy and Parody. A Home for Creative Work (The Home/less Experience, edit. by B. Shallcross, Ohio University Press)
• Kipling and Conrad: A look from different angles of Imperium („Nineteenth Century Literature in English”, vol. 1-3/2005, Seul University)

Opracowania

• Czesław Miłosz, Dolina Issy (autor przedmowy; Wydawnictwo Literackie 1998, ISBN 83-08-02828-4)
• Magdalena Tulli (publikacja w języku niemieckim; tłum. Ralf Stapf, Esther Kinsky; Villa Decius. Arbeitsgruppe Literatur Polska, Kraków 1999, 2000, 2001; ISBN 83-88814-00-1)
• Czesław Miłosz, Eseje (wybór i posłowie; Świat Książki 2000)
• Maski współczesności: o literaturze i kulturze XX wieku. (księga pamiątkowa ku czci Aliny Brodzkiej) (pod red. Lidii Burskiej i Marka Zaleskiego; IBL PAN 2001; ISBN 83-87456-72-1)

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Prof. dr hab. Marek Zaleski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2006-05-19] .
• Marek Zaleski, Mowa traumy. O prozie Henryka Grynberga, „Tygodnik Powszechny” nr 24 (2762), 16 czerwca 2002