Margines (typografia)

Marginesy w druku XV-wiecznym

Margines – powierzchnia między kolumną tekstu a krawędziami stronicy. W typografii marginesy pełnią trzy podstawowe funkcje:

1. scalają kolumnę ze stronicą oraz strony wzajemnie się widzące,
2. stanowią ramy kolumny, zgodnie z opracowanym wcześniej projektem,
3. sprawiają, że kolumna tekstu staje się dla czytelnika dobrze widoczna i praktyczna^[1].

Wyróżniamy dwa rodzaje marginesów:

• margines wewnętrzny – inaczej zwany grzbietowym, znajduje się między kolumną a grzbietową krawędzią stronicy. Jest najwęższym marginesem na stronie, ponieważ powierzchnie dwóch marginesów wewnętrznych sumują się wizualnie.
• margines zewnętrzny – umiejscowiony jest na krańcach stronicy. Margines zewnętrzny często wykorzystywany jest do tworzenia marginaliów, czyli notek lub komentarzy, tworzonych mniejszym stopniem niż tekst główny i wyłamywanych na wysokości wiersza, do którego się odnoszą. W klasycznych układach książkowych zakłada się następującą proporcję: najwęższy – margines wewnętrzny, trochę szerszy – margines górny, potem – zewnętrzny i najszerszy – margines dolny^[2]. Jest to jednak podział umowny, bowiem wszystko zależy od rodzaju publikacji, formatu książki oraz założonego projektu graficznego. Najważniejszym obowiązkiem projektanta przy tworzeniu marginesów jest zachowanie czytelności i przejrzystości tekstu oraz jego funkcjonalności.

Projektując wielkość marginesów należy pamiętać o innych elementach, które mogą zajmować ich powierzchnię: żywej paginie, paginacji, tytułach, przypisach czy odsyłaczach.

Zobacz też

• Kolumna
• Format
• Marginalia

Przypisy

Książka Typ druki nowsze inkunabuł rękopis stare druki e-book Forma kodeks maszynopis rotulus tabliczki woskowe wolumin zwój Produkcja Materiały barwnik cera pergaminowa galas inkaust kora brzozowa palimpsest papier papier welinowy papirus pergamin tabliczki woskowe welin Narzędzia pisarskie atrament długopis pędzel pisarski pióro rylec rysik skrobak tusz drukarskie prasa drukarska pulpa sito tusz woda wapienna introligatorskie fileta plakieta punca radełko Budowa Oprawa blok książki kapitałka katenat okładka oporek oprawa oprawa mnisza wyklejka zwięz Elementy arkusz bibułka karta (recto i verso) karta ochronna składka introligatorska strona strona sierściowa Tekst Porządkowanie foliacja indeks konkordancja kustosz pagina fracta paginacja reglament spis treści sygnatura wakat Pismo abrewiacja kolumna łam margines paragraf szpalta złota reguła Inne anatema chronogram dedykacja eksplicit glosa incipit kolofon prolog próba pióra Zdobnictwo arabeska bordiura drolerie floratura frontyspis iluminowanie inicjał lombard miniatura ornament rubrykowanie winieta Zawody autor bibiopola drukarz iluminator katedralis kopista korektor notariusz pergamenista rubrykator skryba sztycharz wydawca zecer Obieg antykwariat archiwum biblioteka copyright fiszka inwentarz katalog kolekcja księga akcesyjna księgarstwo Znaki własnościowe dedykacja ekslibris filigran kolofon nota prowieniencyjna sygnatura znak wodny Konserwacja bibułka japońska kołatek Powielanie brulion digitalizacja faksymile kopia mikrofilm mikrofisza oryginał pecia repografia reportatio