Maria (jawor)

Jawor Maria
POL Pomnik Przyrody.svg pomnik przyrody ustanowiony 2012-10-10
Ilustracja
Jawor Maria
Państwo

 Polska

Lokalizacja

ul. Wawelska 15, Warszawa

Nazwa systematyczna

Acer pseudoplatanus

Obwód

232 cm

Położenie na mapie Warszawy
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Jawor Maria”
Ziemia52°12′55,30″N 20°59′01,46″E/52,215361 20,983739

Maria – klon jawor rosnący przy budynku Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowego Instytutu Badawczego przy ul. Wawelskiej 15 w Warszawie.

Opis

Uważa się, że jawor został zasadzony przez Marię Skłodowską-Curie 29 maja 1932 roku, w dniu otwarcia powstałego z jej inicjatywy Instytutu Radowego[1]. Dzień ten ogłoszono Dniem Nauki Polskiej[2]. Otwarcie Instytutu było ostatnią okazją do jej wizyty w Polsce, gdyż w tym czasie cierpiała na chorobę popromienną. W uroczystości oprócz niej udział wzięli przywódcy państwa, z prezydentem Ignacym Mościckim oraz naukowcy, w tym nadzorująca budowę Bronisława Skłodowska-Dłuska[3]. Według analiz zdjęć z uroczystości w rzeczywistości Skłodowska-Curie i Mościcki zasadzili obok siebie dwa graby, natomiast jawor już rósł w okolicy. Oznacza to, że prawdopodobnie wykiełkował pod koniec XIX w.[4]

Instytut Radowy, później przekształcony w Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowy Instytut Badawczy, był szpitalem, a ogród z drzewem Marii Skłodowskiej-Curie był jego częścią. Oprócz swojego drzewa Maria Skłodowska-Curie zasadziła dwa głogi – jeden poświęcony Marie Mattingly Meloney – jednej ze sponsorek instytutu, drugi poświęcony prezydentowej Michalinie Mościckiej[3]. Graby sadzone przez Skłodowską-Curie i Mościckiego znajdowały się wzdłuż chodnika jako elementy szpaleru, który następnie częściowo wycięto w związku z rozbudową instytutu[4]. Jawor „Maria” znajduje się na wewnętrznym terenie Instytutu Onkologii, obok którego znajduje się park im. Marii Skłodowskiej-Curie z jej pomnikiem (autorstwa Ludwiki Nitschowej). Obiekty te są, w szerszym ujęciu, elementem ścieżki edukacyjnej Marii Skłodowskiej-Curie[2].

Mimo że nie jest wyjątkowo okazałym czy starym okazem jawora, ze względów kulturowych, jako drzewo upamiętniające dwukrotną polską noblistkę, w 2012 r. został uznany za pomnik przyrody[1]. Jego parametry według rejestrów to 19 m wysokości i 232 cm obwodu[5]. Przy powoływaniu ochrony pomnikowej jego stan zdrowotny określono jako bardzo dobry i podkreślono wysoką wartość przyrodniczą i krajobrazową. Wokół pomnika wyznaczono strefę 15-metrową dla ochrony biernej i czynnej. Prezydenta Warszawy, jako osobę nadzorującą, zobowiązano do monitorowania i ogrodniczej pielęgnacji drzewa[6]. Uchwała z 30 sierpnia 2012 r. powołująca pomnik weszła w życie 10 października tego samego roku[7].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Tomasz Demiańczuk: Drzewo posadzone przez noblistkę (pol.). Urząd m.st. Warszawy, 2015-05-28. [dostęp 2015-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-28)].
  2. ↑ a b Ścieżka Edukacyjna Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie (pol.). Uniwersytet Warszawski. [dostęp 2015-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-29)].
  3. ↑ a b Jerzy S. Majewski: Bezcenny gram radu. W czasie wojny szukali go Niemcy (pol.). W: Gazeta – Warszawa [on-line]. Agora, 2012-12-09. [dostęp 2015-05-28].
  4. ↑ a b Paweł Dunin-Wąsowicz i inni, Drzewa Warszawy. Przewodnik po wybranych, ważnych drzewach Warszawy, Warszawa: Stowarzyszenie „Z Siedzibą w Warszawie”, 2020, s. 19–20, ISBN 978-83-929645-8-2.
  5. ↑ Pomniki przyrody na terenie m.st. Warszawy (pol.). [dostęp 2015-05-28].
  6. ↑ Ustanowienie pomnikiem przyrody drzewa z gatunku klon jawor przy ul. Wawelskiej 15 (pol.). Urząd m.st. Warszawy, 2012-04-05. [dostęp 2015-05-28].
  7. ↑ Uchwała nr XLI/1138/2012 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 30 sierpnia 2012 r. w sprawie ustanowienia pomnika przyrody (DZ. URZ. WOJ. 2012.6541) (pol.). W: Elektroniczny Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego [on-line]. Wojewoda Mazowiecki, 2012-09-25. [dostęp 2015-05-29].

Media użyte na tej stronie

Warszawa outline with districts v4.svg
(c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5
Mapa Warszawy - podkład lokalizacyjny
Masovian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.55N
  • S: 50.95 N
  • W: 19.15 E
  • E: 23.25 E
Green pog.svg
Shiny green button/marker widget.
Jawor maria 4.JPG
Autor: Panek, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Ta fotografia została przesłana w ramach konkursu Wiki Loves Earth 2015.
POL Pomnik Przyrody.svg
WZÓR TABLICY INFORMUJĄCEJ O NAZWIE POMNIKA PRZYRODY BĘDĄCEGO POJEDYNCZYM TWOREM PRZYRODY ŻYWEJ LUB NIEOŻYWIONEJ (Dziennik Ustaw z 21 grudnia 2004 Nr 268 poz. 2665)