Maria Berny

Maria Berny
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

7 sierpnia 1932
Trościanka

Data i miejsce śmierci

23 grudnia 2021
Polanica-Zdrój

Zawód, zajęcie

działaczka kulturalna, pedagog, polityk

Alma Mater

Uniwersytet Wrocławski

Stanowisko

senator III i V kadencji (1993–1997, 2001–2005)

Partia

PZPR, SdRP, SLD, SDPL

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski

Maria Teresa Berny z domu Waćkowska (ur. 7 sierpnia 1932 w Trościance, zm. 23 grudnia 2021[1] w Polanicy-Zdroju[2][3]) – polska działaczka kulturalna i społeczna, pedagog oraz polityk, senator III i V kadencji.

Życiorys

Wykształcenie, działalność zawodowa i społeczna

Córka Franciszka i Stefanii[3], urodziła się na Wołyniu. Uczyła się w liceum pedagogicznym w Krzeszowicach, a następnie w 1970 ukończyła pedagogikę na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego[4].

Początkowo pracowała jako nauczycielka, a później jako animatorka kultury. Kierowała Klubem Międzynarodowej Prasy i Książki we Wrocławiu (1967–1974)[5]. Zainicjowała utworzenie przy klubie Galerii pod Moną Lisą (1967), którą współtworzyli Jan Chwałczyk i Jerzy Ludwiński, a która prezentowała najnowsze kierunki sztuki, dzieła i ich twórców. W jej ramach odbywały się wernisaże i spotkania z artystami. Galeria stała się istotnym miejscem początków sztuki konceptualnej w Polsce. W wypracowanych ramach jej działania ważne miejsce zajmował aspekt dyskursywny[6]. Jako kierownik Galerii pod Moną Lisą Maria Berny weszła do komitetu organizacyjnego Sympozjum Plastycznego Wrocław ’70[7], które było inicjatywą m.in. Związku Polskich Artystów Plastyków i środowiska artystycznego związanego z kręgiem galerii. Należała do osób, które włączyły się w realizację kompozycji świetlnej Dziewięć promieni światła na niebie Henryka Stażewskiego[8].

W późniejszych latach Maria Berny zajmowała się kulturą w Zespole Uzdrowisk Kłodzkich (m.in. organizowała festiwale poświęcone Fryderykowi Chopinowi w Dusznikach-Zdroju i Stanisławowi Moniuszce w Kudowie-Zdroju). W latach 1975–1982 była dyrektorem Biura Wystaw Artystycznych we Wrocławiu[9], w tym okresie przygotowała liczne wystawy krajowe i zagraniczne[4].

Od 1945 działała w Organizacji Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego. Była członkinią Związku Młodzieży Polskiej i Związku Harcerstwa Polskiego, pełniła funkcję wiceprzewodniczącej Dolnośląskiej Rady Przyjaciół Harcerstwa[4].

W 2000 współtworzyła Stowarzyszenie Wspierania Bezpieczeństwa Obywateli[9]. Dołączyła do Stowarzyszenia „Kuźnica” z siedzibą w Krakowie, a także do Stowarzyszenia Kobiet Aktywnych i Twórczych we Wrocławiu[9][10].

Działalność polityczna

Należała do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (od 1950), następnie do Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej, w 1999 przystąpiła do Sojuszu Lewicy Demokratycznej (zasiadała we władzach regionalnych tej partii). W latach 1993–1997 sprawowała mandat senatora, reprezentowała województwo wrocławskie. W Senacie III kadencji pełniła funkcję zastępczyni przewodniczącego Komisji Kultury, Środków Przekazu, Wychowania Fizycznego i Sportu oraz była członkinią Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich. W 1998 została radną sejmiku dolnośląskiego I kadencji[11], pełniąc funkcję wiceprzewodniczącej Komisji Kultury i Nauki[12]. Ponownie uzyskała mandat senatorski w 2001 z okręgu wrocławskiego, który wykonywała do 2005. W marcu 2004 przeszła do Socjaldemokracji Polskiej[4]. W 1997[13] i 2005[14] nie uzyskiwała senackiej reelekcji.

Pochówek

Pochowana w charakterze świeckim 4 stycznia 2022 na Cmentarzu Grabiszyńskim we Wrocławiu[1].

Publikacje

W 2011 opublikowała książkę Wieża radości. Wspomnienia, opowiadającą o życiu kulturalnym Wrocławia i Dolnego Śląska[10]. Następnie ukazały się jej kolejne książki: Czwarta prawda. Wspomnienia nie tylko polityczne (2014), Wołynianka (2015)[15], Klonu liść… (2017)[10] oraz Pamiętnik dla Alicji. Świat w moich oczach (2020).

Odznaczenia

W 1998 została odznaczona przez Prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[16].

Przypisy

  1. ↑ a b Pogrzeb Marii Berny, byłej wrocławskiej senator, naszemiasto.pl, 29 grudnia 2021 [dostęp 2022-01-07].
  2. ↑ Iwona Mokrzanowska, Maria Berny (1932–2021), „Nieregularnik Polanicki”, 2 (39), Polanica-Zdrój: Towarzystwo Miłośników Polanicy, grudzień 2021, s. 32, ISSN 1732-470X.
  3. ↑ a b Maria Berny, rejestry-notarialne.pl [dostęp 2022-01-23].
  4. ↑ a b c d Maria Berny, senat.pl [zarchiwizowane 2022-01-20].
  5. ↑ Spotkanie z Marią Berny w Muzeum Współczesnym Wrocław, rynekisztuka.pl, 20 października 2011 [dostęp 2021-04-17].
  6. ↑ Piotr Lisowski, Archiwum Jerzego Ludwińskiego, „Jednodniówka MWW”, Muzeum Współczesne Wrocław: Muzeum Współczesne Wrocław, 26 lipca 2013, s. 3 [dostęp 2020-06-12].
  7. ↑ Luiza Nader, Sympozjum Wrocław ’70: przestrzeń „niemożliwego”, „Dyskurs”, 3, Wrocław: Akademia Sztuk Pięknych we Wrocławiu, 2005, s. 151, OCLC 995636521.
  8. ↑ Henryk Stażewski. Kompozycja pionowa nieograniczona. Dziewięć promieni światła na niebie, sztukapubliczna.pl [dostęp 2020-06-12].
  9. ↑ a b c Maria Berny, polanica.pl, 18 maja 2012 [dostęp 2020-06-12].
  10. ↑ a b c Spotkanie z Marią Berny z okazji wydania książki Klonu liść…, bibliotekapolanica.pl, 2017 [dostęp 2020-06-12].
  11. ↑ Dziesięć lat województwa dolnośląskiego, karkonosze.ws, 2 grudnia 2008 [zarchiwizowane 2011-07-07].
  12. ↑ Encyklopedia Wrocławia, Jan Harasimowicz (red.), wyd. III, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, s. 68, ISBN 83-7384-561-5.
  13. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 25 września 1997 r. o wynikach wyborów do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 21 września 1997 r. (M.P. z 1997 r. nr 64, poz. 621).
  14. ↑ Wybory do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej zarządzone na dzień 25 września 2005, pkw.gov.pl [dostęp 2020-06-12].
  15. ↑ Berny, Maria, Katalog Biblioteki Narodowej [dostęp 2020-06-12].
  16. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 listopada 1997 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 1998 r. nr 5, poz. 86).

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Maria Berny-senat.jpg
Autor: Polish Senate, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Maria Berny, polska działaczka kulturalna, senator RP z ramienia SLD