Maria Białobrzeska

Maria Białobrzeska

Imię i nazwisko	Maria Białobrzeska-Habdank
Data i miejsce urodzenia	9 kwietnia 1922 Warszawa
Data śmierci	8 maja 2014
Zawód	aktorka
Lata aktywności	1945–2008
Odznaczenia

Maria Białobrzeska, właśc. Maria Białobrzeska-Habdank (ur. 9 kwietnia 1922 w Warszawie, zm. 8 maja 2014) – polska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna.

Życiorys

Nagrobek Maria Białobrzeskiej-Habdank na cmentarzu powązkowskim

Córka Władysława i Jadwigi z domu Marcinkowska^[1]. Studiowała w Państwowym Podziemnym Instytucie Sztuki Teatralnej i w Podziemnym Studio Iwo Galla, gdzie zetknęła się z takimi osobowościami teatralnymi jak: Zofia Małynicz, Jan Kreczmar czy Bohdan Korzeniewski. Jako ochotniczka 3 sierpnia 1944 wstąpiła do IV plutonu 8 kompanii batalionu „Kiliński” AK. Uczestniczka powstania warszawskiego jako łączniczka^[1]. W 1945 zdała eksternistyczny egzamin aktorski.

1 kwietnia 1945 zadebiutowała na deskach Starego Teatru w Krakowie rolą Miriam w spektaklu Mąż doskonały Jerzego Zawieyskiego w reż. Jerzego Konrada Bujańskiego.

Kolejnymi scenami, z którymi się wiązała były: Teatr Polski w Warszawie (1945–1947), gdzie miała okazje występować obok Ludwika Solskiego i Juliusza Osterwy, Teatr Miejski w Sosnowcu (1947–1948), Teatr Wybrzeże w Gdańsku (1948–1949) i Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi (1949–1951). Od 1951 związana z Teatrem Nowym w Łodzi, w którym stworzyła wiele wielkich kreacji aktorskich.

Występowała również w Teatrze Telewizji, m.in. w spektaklach: Chłopi Władysława Stanisława Reymonta w reż. Aleksandra Strokowskiego (1970), Sonata widm Augusta Strindberga w reż. Jerzego Grzegorzewskiego (1972) oraz w Lecie Tadeusza Rittnera w reż. Laco Adamíka jako Karolina (1975) i Bestsellerze Waldemara Łysiaka w reż. Marka Gracza jako Mallory (1984).

Występy sceniczne (wybór)

• Łaźnia Władimira Majakowskiego – Mezaliansowa
• Święto Winkelrida Jerzego Andrzejewskiego i Jerzego Zagórskiego – nauczycielka Konstancji
• Noc listopadowa Stanisława Wyspiańskiego – Nike
• Lekkomyślna siostra Włodzimierza Perzyńskiego – Helena
• Tango Sławomira Mrożka – babcia Eugenia
• Vatzlav Sławomira Mrożka – Nietoperzowa
• Hedda Gebler Henrika Ibsena – Julia Tasman
• Motyle są wolne Leonarda Gershe'a – pani Baker
• Sen pluskwy Tadeusza Słobodzianka – czcigodna przyjaciółka
• Chłopcy Stanisława Grochowiaka – hrabina de Profundis

Filmografia

• Doktor Ewa (serial telewizyjny) w reż. Henryka Kluby (1970) – matka Ewy (odc. 1. Trudny wybór)
• W te dni przedwiosenne w reż. Andrzeja Konica (1975)
• Ciuciubabka w reż. Radosława Piwowarskiego (1977) – uczestniczka zjazdu absolwentów
• Romans Teresy Hennert w reż. Ignacego Gogolewskiego (1978)
• Do krwi ostatniej (1979)
• Jan Serce (serial telewizyjny) w reż. Radosława Piwowarskiego (1981) – 'urzędniczka USC (odc. 2. Lusia)
• Mars i Wenus w szóstce w reż. Ryszarda Nakoniecznego (1983)
• Lawina w reż. Piotra Studzińskiego (1984) – Irena Karłowicz, matka Mieczysława
• Alabama w reż. Ryszarda Rydzewskiego (1985) – sędzia
• Wakacje w Amsterdamie w reż. Krzysztofa Sowińskiego (1985) – pani
• Człowiek wózków w reż. Mariusza Malca (2001) – starsza pani

Etiudy szkolne

• Bezsenność w reż. Jacka Schmidta (1978)
• Dwa listy w reż. Krzysztofa Krauzego (1978)
• Perpetuum mobile w reż. Marka Wałaszka (1979) – głos
• Universal Spring w reż. Anny Karasińskiej (2008)

Odznaczenia i nagrody

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2000)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Walecznych (1946)
• Warszawski Krzyż Powstańczy (1982)
• Krzyż Armii Krajowej
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1966)
• Odznaka Honorowa „Zasłużony Działacz Kultury” (1980)
• Odznaka Honorowa miasta Łodzi (1974)
• „Nadzwyczajna Złota Maska” za twórcze dokonania i niezapomniane kreacje (2005)
• „Srebrny Pierścień” -– nagroda prezydenta Łodzi dla najlepszej aktorki sezonu (2005)

Przypisy

Bibliografia

• Maria Białobrzeska w bazie filmpolski.pl
• Maria Białobrzeska w bazie Filmweb
• Maria Białobrzeska-Habdank, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2021-04-10] .

Linki zewnętrzne

• Maria Białobrzeska w bazie IMDb (ang.)