Maria Biliżanka

Maria Biliżanka
Data i miejsce urodzenia

19 stycznia 1903
Kolbuszowa

Data i miejsce śmierci

8 czerwca 1988
Kraków

Zawód, zajęcie

reżyser teatralna
pedagog
pisarka
aktorka

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Order Uśmiechu
Tablica upamiętniająca Biliżankę przy ul. Karmelickiej w Krakowie

Maria Biliżanka-Bielińska (ur. 19 stycznia 1903 w Kolbuszowej, zm. 8 czerwca 1988 w Krakowie) – polska reżyser teatralna, pedagog, autorka sztuk dla dzieci oraz aktorka, w latach 1958–1963 dyrektorka krakowskiego Teatru Rozmaitości.

Życiorys

Córka Eliasza. W 1923 roku ukończyła Miejską Szkołę Dramatyczną przy Narodowym Starym Teatrze w Krakowie[1]. W latach międzywojnia była związana z teatrami: Popularnym, Powszechnym, Marionetek, Cricot i Słowackiego. W tym ostatnim stworzyła i poprowadziła scenę dziecięcą, a także sama występowała na scenie w niewielkich rolach.

W 1945, po zakończeniu wojny, rozpoczęła pracę wykładowcy w Studio Aktorskim przy Starym Teatrze. Zaangażowała się również w tworzenie Teatru „Wesoła Gromadka” przy ul. Karmelickiej, który następnie przekształcił się w Teatr Młodego Widza (1948) i Teatr Rozmaitości (1958). Tym ostatnim kierowała jako dyrektor w latach 1958–1963, a następnie otrzymała w nim posadę reżysera etatowego.

Biliżanka reżyserowała przedstawienia i słuchowiska radiowe dla dzieci. Na jej scenie debiutowało wielu przyszłych aktorów i ludzi teatru, m.in. Roman Polański. Polański wspominał w swojej autobiografii, że Biliżanka nie lubiła dziecięcych gwiazd ani przerośniętych osobowości. Dbała, by jej podopieczni nie popadali w samouwielbienie związane z występami w radiu i na scenie. Zależało jej, by młodzi aktorzy nie lekceważyli nauki i poważnie podchodzili do obowiązków szkolnych[2].

Pochowana na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie[3].

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. Maria Biliżanka. dziejekrakowa.pl, 14 lutego 2011. [dostęp 2014-10-27].
  2. Roman Polański: Roman. Warszawa: Wydawnictwo Polonia, 1989, s. 57–59. ISBN 83-7021-113-5.
  3. Karolina Grodziska Zaduszne ścieżki-przewodnik po Cmentarzu Rakowickim wyd.Kraków 2003 s.143
  4. M.P. z 1953 r. nr 90, poz. 1142 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
  5. M.P. z 1950 r. nr 104, poz. 1298 „za zasługi w pracy zawodowej”.
  6. Nagrody miasta Krakowa na 1960 r., „Życie Literackie (1951-1991)” (24), 24 czerwca 1960, s. 5.

Media użyte na tej stronie

Biliżanka plaque byVetulani.jpg
Autor: Franciszek Vetulani, Licencja: CC BY-SA 4.0
Tablica upamiętniająca Marią Biliżankę przy ul. Karmelickiej w Krakowie.
POL Order Uśmiechu BAR.svg
Baretka: Order Uśmiechu.