Maria Dorota Radziwiłłowa

Maria Dorota de Castellane

Data i miejsce urodzenia	19 lutego 1840 Rochette
Data i miejsce śmierci	10 lipca 1915 Kleinitz
Ojciec	Henryk de Castellane
Matka	Paulina de Talleyrand
Mąż	Antoni Wilhelm Radziwiłł
Dzieci	Jerzy Fryderyk Radziwiłł Stanisław Wilhelm Radziwiłł Elżbieta Matylda Radziwiłł Helena Augusta Radziwiłł
Odznaczenia

Księżna Maria Radziwiłł około 1890 roku

Pałac w Klenicy

Maria Dorota Radziwiłłowa (ur. 19 lutego 1840 w Rochette, zm. 10 lipca 1915 w Klenicy) – córka Henryka de Castellane i Pauliny de Talleyrand^[1]. Markiza, ordynatowa Nieświeża, autorka licznych wspomnień. Żona Antoniego Wilhelma, którego poślubiła 3 października 1857 w Żaganiu. Matka Stanisława Wilhelma oraz Jerzego Fryderyka.

Po siedmiu latach wychowania się na dworze paryskim, przyjechała do Żagania, gdzie pod dobrą opieką babki Doroty de Talleyrand-Perigord, księżnej żagańskiej i kurlandzkiej, otrzymała niezwykle staranną edukację, pogłębioną jeszcze własnym zamiłowaniem do muzyki i malarstwa.

W Żaganiu Maria wyrosła na smukłą szatynkę o żywym temperamencie. W tym samym duchu wychowała też swojego syna, Stanisława Wilhelma Radziwiłła, który był adiutantem Józefa Piłsudskiego.

Księżna Maria wyszła za mąż za Antoniego Radziwiłła nie tylko z porywu serca, co za namową babki, księżnej Doroty de Dino. Panna młoda liczyła lat 17, a pan młody 24. Ślub odbył się 3 października 1857 roku w żagańskim kościele pw. Wniebowzięcia NMP z udziałem Franciszka Liszta, który zagrał młodej parze Veni Creator Spiritus na organach żagańskiego kościoła poaugustiańskiego.

Księżna wielokrotnie odwiedzała węgierskiego kompozytora w Weimarze, również gościła go w Berlinie i Dreźnie, gdzie prowadziła znane w intelektualnych kręgach salony literacko-polityczne. Prowadziła również działalność charytatywną, ufundowała bogato zdobiony ornat dla szpitala św. Doroty w Żaganiu prowadzony przez siostry zakonne św. Karola Boromeusza z Trier.

Maria Radziwiłł otrzymała od babki dobra klenickie koło Zielonej Góry. Gdy mąż przebywał u boku cesarza Wilhelma I, ona mieszkała w pałacu myśliwskim, gościła tam wiele znakomitości ówczesnej Europy, a po śmierci męża w roku 1904 zamieszkała na stałe. Przygotowywała do druku pamiętniki swojej babki, które zostały wydane w latach 1909–1911 w czternastu tomach: Duchesse de Dino. Chronique de 1831-1862, publiee par la Princesse Radziwille nee Castellane.

Maria Dorota Radziwiłł w 1875 roku zainicjowała prace mające na celu przywrócenie zamku w Nieświeżu do stanu sprzed 1812 roku. Park o powierzchni 100 ha, przekształciła w park krajobrazowy wzorując się na parku pałacowym w Żaganiu, który był zaprojektowany przez Książęcego Inspektora Ogrodów i Parków, Oskara Teicherta.

Maria urodziła dwóch synów: starszy Jerzy Fryderyk otrzymał Nieśwież, a Stanisławowi Wilhelmowi matka przekazała dobra klenickie. W roku 1906 ożenił się on z Dolores Konstancją Joanną Marią z Radziwiłłów linii szydłowiecko-połanieckiej.

Księżna Maria Dorota Radziwiłł zmarła 10 lipca 1915 roku w Klenicy^[2], jej szczątki zostały przywiezione do Nieświeża i spoczęły w Mauzoleum rodziny Radziwiłłów w podziemiach kościoła pw. Bożego Ciała.

Przypisy

Bibliografia

• Biografia w Internetowym PSB
• Na peryferiach historii, Jerzy Piotr Majchrzak, Dekograf 2005