Maria Józefa Sobieska

Maria Józefa Wesslówna

Á. Mányoki, Portret Marii Józefy z Wesslów Sobieskiej, 1713
Rogala
Rodzina	Wesslowie
Data urodzenia	ok. 1685
Data i miejsce śmierci	4 stycznia 1761 Warszawa
Ojciec	Stanisław Wessel
Matka	Barbara Starhemberg
Mąż	Konstanty Władysław Sobieski
Dzieci	NN Sobieski (?)

Maria Józefa Wesslówna Sobieska (ur. ok. 1685, zm. 4 stycznia 1761 w Warszawie) – córka starosty ostrowieckiego Stanisława Wessla i Barbary Starhemberg, żona królewicza polskiego Konstantego Władysława Sobieskiego.

Życiorys

Najprawdopodobniej od 1702 Maria Józefa Wesslówna przebywała w Oławie na dworze brata swojego przyszłego męża, Jakuba Ludwika Sobieskiego^[1]. 18 listopada 1708 w Gdańsku poślubiła Konstantego Władysława Sobieskiego, syna króla polskiego Jana III Sobieskiego^[2]. Małżeństwo królewicza ze starościanką spotkało się z negatywną opinią, szczególnie ze strony matki Konstantego królowej Marii Kazimiery^[3].

Wkrótce po ślubie z Józefą Konstanty Władysław wyjechał zagranicę, a w 1711 podjął pierwsze kroki rozwodowe^[4]. Początkowo Maria Józefa zgadzała się na rozwód, o czym informowała w listach swą teściową, jednak pragnęła uzgodnić możliwie najbardziej korzystne jego warunki. Po śmierci Marii Kazimiery Wesslówna zrezygnowała z zapisanego jej przez męża dożywocia w zamian za respektowanie ważności małżeństwa z Sobieskim^[5]. W maju 1719 Sobieska opuściła klasztor sakramentek w Warszawie, gdzie przebywała na czas procesu rozwodowego. W 1720 królewiczowa zakupiła dwór w Warszawie od królewskiego dworzanina Franciszka Manteuffla-Kiełpińskiego^[6].

W 1724 wieloletni proces rozwodowy Wesslówny i Sobieskiego zakończył się ostatecznym zatwierdzeniem prawomocności małżeństwa^[7]. W listopadzie 1725 doszło do ostatecznego pogodzenia się małżonków, którzy zamieszkali razem w Żółkwi. Zdaniem części badaczy^[8] pod koniec tegoż roku Maria Józefa urodziła królewiczowi martwego syna, jednak jest to mało prawdopodobne ze względów chronologicznych^[6]. 22 lipca 1726 Konstanty Władysław Sobieski zmarł i Maria Józefa została wdową^[1].

Po śmierci męża, wiosną 1727 Maria Józefa zawarła umowę ze swoim szwagrem Jakubem na mocy której przez kolejne półtora roku zarządzała majątkiem królewicza Konstantego w Żółkwi, Pomorzanach i Tarnopolu. W styczniu 1729 królewiczowa opuściła Żółkiew i zamieszkała we Lwowie, skąd rok później przeniosła się do Pilicy, gdzie w 1730 roku zakupiła dobra miejskie obejmujące miasto z zamkiem i pałacem oraz trzynaście sąsiadujących z nim wsi. W latach 1731–1740 Maria Józefa Sobieska dokonała przebudowy pałacu w Pilicy, w którym rezydowała, a następnie ufundowała zespół klasztorny reformatów w Pilicy^[9]. W 1735 r. kupiła kamienicę Pod Obrazem przy Rynku w Krakowie^[10].

Po sprzedaniu dóbr pileckich bratankowi Teodorowi, w 1753 Maria Józefa ponownie zamieszkała w klasztorze sakramentek w Warszawie. Tam zmarła 4 stycznia 1761 na raka piersi, przed śmiercią zapisując majątek bratankom i bratanicom. Pogrzeb Marii Józefy z Wesslów Sobieskiej odbył się 7 stycznia 1761 w kościele św. Kazimierza na Nowym Mieście, gdzie do powstania warszawskiego w 1944 znajdował się jej nagrobek^[11].

Przypisy

Bibliografia

• Sikorski A., Maria-Józefa z Wesslów żona królewicza Konstantego Sobieskiego, [w:] Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego t. IV (XV), Wydawnictwo DiG, Warszawa 1999, ISSN 1230-803X, ss. 189–201.
• Skrzypietz A., Rozkwit i upadek rodu Sobieskich, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 2014, ISBN 978-83-11-12921-4, ss. 295–312.