Maria Koepcke

Maria Koepcke (nazwisko zapisywane również jako także Köpcke; ur. 15 maja 1924 w Lipsku, zm. po 24 grudnia 1971[1][2]) – niemiecko-peruwiańska ornitolog.

Życie i praca

Koepcke, początkowo znana jako Maria Emilie Anna von Mikulicz-Radecki, urodziła się 15 maja 1924 w Lipsku w Republice Weimarskiej[1]. Dziadkiem Marii był niemiecko-polski chirurg Jan Mikulicz-Radecki, ojcem – Felix Mikulicz-Radecki[3], który w 1921 poślubił Käthe Finzenhagen[4].

Maria Koepcke uzyskała stopień doktora zoologii na Uniwersytet Chrystiana Albrechta w Kilonii w 1949. Następnie przeprowadziła się do Peru w 1950, gdzie 24 czerwca poślubiła zoologa Hansa-Wilhelma Koepcke. Razem pracowali nad większością swoich publikacji naukowych. Mieli córkę, Juliane Koepcke[1].

Mimo że Maria Koepcke była drobnej postury, wykazywała się dużą witalnością i entuzjazmem, jak określono we wspomnieniu, zaraźliwym. Wykładała na Uniwersytecie Świętego Marka w Limie. W latach 1953–1958 odpowiadała za sekcję ptaków i ssaków w Muzeum Historii Naturalnej „Javier Prado”, której przewodziła do swojej śmierci. Maria Koepcke opublikowała 22 prace w językach: niemieckim, hiszpańskim i angielskim, a przy opracowywaniu kolejnych 11 współpracowała z mężem. Samodzielnie wykonywała również piórkiem i tuszem ilustracje do wspólnych publikacji. Zilustrowała wszystkie gatunki ptaków w swoim dziele Las aves del Departamento de Lima (wydanie anglojęzyczne ukazało się w 1970). Wykonała również ilustracje ptaków na pięć lotniczych znaczków pocztowych, w momencie ukazania się wspomnienia na łamach The Auk były już one w obiegu. Udzielała się lub była członkinią kilku organizacji ornitologicznych (American Ornithologists’ Union [1962], Senckenbergische Naturforschungs-Gesellschaft, Asociacion Ornitologica de la Plata of Argentina), współpracownikiem w pracach polowych Cornell Laboratory of Ornithology oraz aktywnym członkiem Comité Nacional de Protección a la Naturaleza of Peru i Deutsche Ornithologen Gesellschaft[1].

Koepcke opisała 10 nowych podgatunków ptaków, dwa nowe gatunki garncarzy (koszykarek kaktusowy (Pseudasthenes cactorum) oraz ogończyk szarogłowy (Synallaxis zimmeri)) oraz jeden rodzaj i zarazem gatunek bławatnika[1] – jemiołusznika[5]. Po śmierci mąż dokończył jej dzieło Las aves silvestres de importancia económica del Perú[1].

Śmierć

24 grudnia 1971 Koepcke podróżowała ze swoją 17-letnią córką, Juliane Koepcke z Limy do Pucallpa, aby dołączyć do męża podczas świąt. Samolot napotkał silną burzę, został rażony piorunem i rozpadł się około 2 mil[2] (3,2 km) nad lasem amazońskim. Maria i Juliane Koepcke siedziały na fotelach obok siebie, jednak rozdzieliły się podczas spadania (Juliane pozostawała przypięta do ułożonych w rząd siedzeń). Juliane Koepcke była jedyną z 92 osób, która przeżyła. Miała złamany obojczyk i zranione oko[6], jednak po około 10[7] dniach dotarła do prowizorycznego obozowiska drwali i 3 stycznia 1972 została ocalona[6]. Według Juliany Koepcke, po powrocie do ojca przez kilka kolejnych dni wyczekiwali informacji o matce; ciało Marii Koepcke odnaleziono 12 stycznia. Ze względu na odniesione obrażenia straciła możliwość poruszania się, jednak nie zmarła od razu, a kilka dni po katastrofie[2].

Upamiętnienie

Koepcke została upamiętniona w nazwach naukowych:

  • syczoń andyjski, Megascops koepckeae[8]
  • pustelnik peruwiański, Phaethornis koepckeae[8]
  • kacyk żółtorzytny, Cacicus koepckeae[8]
  • czubacz peruwiański, Pauxi koepckeae[9]
  • jaszczurka Microlophus koepckeorum (dopełniacz l. mn.), razem z mężem[10]

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f Rea, Amadeo M. & Kostritsky, B. León. Obituary: Maria Emilie Anna von Mikulicz-Radecki Koepcke. „Auk”. 90 (3), s. 735–736, 1973. DOI: 10.2307/4084200. 
  2. ↑ a b c Juliane Koepcke: How I survived a plane crash. BBC, 24 marca 2012. [dostęp 2016-06-18].
  3. ↑ Niethammer, G.. Maria Koepcke geb. Mikulicz-Radecki. „Journal of Ornithology”. 115, s. 91, 1974. DOI: 10.1007/BF01647319. 
  4. ↑ Mikulicz-Radecki, Felix von. W: Volker Zimmermann: Neue Deutsche Biographie. T. 17. 1994, s. 499.
  5. ↑ Theodore A. Parker III. Distribution and biology of the White-cheeked Cotinga Zaratornis stresemanni, a High Andean frugivore. „Bulletin of the British Ornithologists' Club”. 101 (1), 1981. 
  6. ↑ a b Frederik Pleitgen: Survivor still haunted by 1971 air crash. CNN, 2 czerwca 2009. [dostęp 2016-06-18].
  7. ↑ Vuilleumier, François. Five Great Neotropical Ornithologists: An Appreciation of Eugene Eisenmann, Maria Koepcke, Claës Olrog, Rodulfo Philippi, and Helmut Sick. „Ornitología Neotropical”. 6 (2), s. 97–111, 1995. 
  8. ↑ a b c James A. Jobling: Helm Dictionary of Scientific Bird Names. Christopher Helm Publishers Ltd, 2009, s. 215. ISBN 1-4081-2501-3.
  9. ↑ Gastaña et al. Distinctive morphology, ecology, and first vocal descriptions of Sira Curassow (Pauxi [unicornis] koepckeae): evidence for species rank. „Ornitologia Neotropical”. 222, s. 267–279, 2011. 
  10. ↑ Beolens B, Watkins M, Grayson M.: The Eponym Dictionary of Reptiles. Baltimore: Johns Hopkins University Press, 2011, s. xiii, 144, 296. ISBN 978-1-4214-0135-5.

Linki zewnętrzne