Maria Krystyna Altenburg

Maria Krystyna, księżniczka Altenburga

Maria Krystyna Habsburg, 2006
Data i miejsce urodzenia	8 grudnia 1923 Żywiec
Data i miejsce śmierci	2 października 2012 Żywiec
Odznaczenia

Maria Krystyna Altenburg (ur. 8 grudnia 1923 w Żywcu^[1], jako Maria Krystyna Immaculata Elżbieta Renata Alicja Gabriela Habsburg-Lotaryńska^[2], zm. 2 października 2012^[3] tamże)^[4] – księżniczka Altenburga, córka arcyksięcia Karola Olbrachta Habsburga i jego morganatycznej żony – Szwedki, Alicji Ankarcrony.

Życiorys

Urodziła się 8 grudnia 1923 w Żywcu jako drugie dziecko Karola Habsburga i Alicji Ankarcrony^[1]. Swoje dwa pierwsze imiona Marii Krystynie nadano na cześć jej matki chrzestnej, królowej Hiszpanii^[1]. Jako owoc związku z osobą niższego stanu nie była uwzględniania w linii sukcesji do tronu austriackiego. Młodość spędziła wraz z rodzeństwem w Żywcu^[5]. Uczyła się wyłącznie prywatnie, choć, objęta obowiązkiem szkolnictwa powszechnego, zdawała regularnie egzaminy w państwowych szkołach^[6].

Po wybuchu II wojny światowej zamek żywiecki został zajęty przez gestapo^[7]. Początkowo Marię wraz z matką i rodzeństwem przetrzymywano w quasi areszcie domowym, pozostawiając do ich dyspozycji dwa pomieszczenia zamku^[7]. Po nieudanych próbach germanizacji, latem 1940 Marię Krystynę z matką oraz rodzeństwem przeniesiono do Wisły^[7]. Matka Krystyny, Alicja, była już wówczas zaangażowana w działalność konspiracyjną na rzecz ZWZ^[8]. W wyniku prawdopodobnej dekonspiracji oraz nieugiętej postawy antyniemieckiej habsburżanki zostały ostatecznie wywiezione w 1942 na roboty przymusowe do miejscowości Straussberg koło Weimaru^[8]. Maria Krystyna została jednak uznana za niezdolną do pracy fizycznej^[8]. Od sierpnia 1943 do sierpnia 1945 pracowała jako pomoc lekarska w klinice okulistycznej w Austrii^[8].

Po zakończeniu wojny, za sprawą dwuletniego doświadczenia pracy w szpitalu, postanowiła podjąć studia medyczne na Uniwersytecie Wiedeńskim^[9]. W maju 1947 przerwała studia i powróciła wraz z rodziną do Polski^[9]. Przez krótki czas mieszkała w Krakowie, początkowo w hotelu, następnie przy ul. Kopernika, podczas gdy jej rodzice starali się o odzyskanie zajętych przez państwo dóbr żywieckich^[10]. Przez dwa lata kontynuowała podjęte studia medyczne, tym razem na Uniwersytecie Jagiellońskim^[11]. Przerwała je po raz kolejny, tym razem z powodu przeprowadzki do Szwecji^[11]. W międzyczasie, w 1949 roku, potomkowie Karola, którzy utracili habsburski tytuł arcyksiążęcy (w tym Maria Krystyna), otrzymali tytuł książąt Altenburga nadany im przez arcyksięcia Ottona von Habsburga, głowę rodziny Habsburgów^[12][13].

Kilka lat (od 1951) mieszkała w Szwecji,ojczyźnie matki, później zaś przez około 40 lat w Szwajcarii^[14]. Kiedy stwierdzono u niej gruźlicę, zamieszkała początkowo w sanatorium w Davos, a następnie, aż do momentu powrotu do Polski, w pensjonacie dla chorych Alpina^[14]. W 1970 została przyjęta do Zakonu Polskich Kawalerów Maltańskich w Rzymie^[14]. Angażowała się charytatywnie, m.in. na rzecz mieszkańców Żywca^[14].

W 1993 odzyskała polskie obywatelstwo (wcześniej była bezpaństwowcem) i wróciła na stałe do Polski^[15]. W 1999, po niemal 60 latach nieobecności, odwiedziła siedzibę swojego rodu, Żywiec^[15]. W 2001 przeprowadziła się do Żywca na stałe^[15]. Zamieszkała w wydzielonym dla niej przez władze Żywca mieszkaniu w Nowym Zamku (w przeszłości własności rodziny) urządzonym w dawnej kręgielni.

W grudniu 2011 została odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski^[16][17]. Otrzymała także tytuł honorowego obywatela Żywca^[3]. Poza polskim władała biegle sześcioma językami^[3].

Zmarła nad ranem, we śnie, w swoim mieszkaniu w Nowym Zamku Habsburgów w Żywcu. Została pochowana 11 października w rodzinnej krypcie żywieckiej konkatedry^[18].

Sukcesja do brytyjskiego tronu

Jako potomkini księżniczki Anny Hanowerskiej, córki króla Wielkiej Brytanii i elektora Hanoweru Jerzego II, księżniczka Maria Krystyna Altenburg była ujmowana w liście sukcesji do tronu brytyjskiego (około 2000. pozycji), jednak nie mogłaby objąć tronu ze względu na jej wyznanie (katolickie).

Linia pokrewieństwa pomiędzy Jerzym II a Marią Krystyną Altenburg, z której wynikały jej potencjalne prawa do tronu angielskiego, przebiegała następująco:
Jerzy II Hanowerski → Anna, Princess Royal i księżna Oranii → księżniczka Karolina Oranje-Nassau → Fryderyk Wilhelm, książę Nassau-Weilburg → księżniczka Henrietta z Nassau-Weilburg → arcyks. Karol Ferdynand Habsburg → arcyks. Karol Stefan Habsburg → arcyks. Karol Olbracht Habsburg, ojciec Marii Krystyny.

Genealogia

Zobacz też

• Dom Habsbursko-Lotaryński
• Habsburscy książęta cieszyńscy

Przypisy

Bibliografia

• Maria Krystyna Habsburg: Księżna. Wspomnienia o polskich Habsburgach, z Marią Krystyną Habsburg rozmawiali Adam Tracz, Krzysztof Błecha. Żywiec: Bonimed, 2009. ISBN 978-83-930106-0-8.
• Adam Tracz, Krzysztof Błecha: „Ostatni król Polski” Karol Stefan Habsburg. Historia polskich Habsburgów. Żywiec: Bonimed, 2012. ISBN 978-83-930106-1-5.
• MałgorzataM. Terteka MałgorzataM., Życie codzienne Marii Krystyny Habsburg (1923–2012), „Biuletyn Historii Wychowania” (33), Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2015, s. 119–142, ISSN 1233-2224 .

Linki zewnętrzne

• Maria Krystyna Habsburg – film dokumentalny w serwisie YouTube
• Księżna wraca do Żywca – Wspomnienia Marii Krystyny Habsburg