Maria Ludwika Bernhard

Maria Ludwika Bernhard
Data i miejsce urodzenia

6 sierpnia 1908
Łódź

Data i miejsce śmierci

4 sierpnia 1998
Warszawa

profesor nauk historycznych
Specjalność: archeologia śródziemnomorska
Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Doktorat

1939

Habilitacja

1954

Profesura

1957

Uczelnia

Uniwersytet Warszawski
Uniwersytet Jagielloński

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Krzyż Armii Krajowej Warszawski Krzyż Powstańczy

Maria Ludwika Bernhard (ur. 6 sierpnia 1908 w Łodzi[1], zm. 4 sierpnia 1998 w Warszawie) – polska badaczka starożytności klasycznej, zasłużony naukowiec i wykładowca w dziedzinie archeologii śródziemnomorskiej, historyk sztuki i muzeolog; kombatantka – żołnierz AK.

Życiorys

Urodziła się w rodzinie polsko-francuskiej[1]. Archeologię, historię i historię sztuki studiowała na Uniwersytecie Warszawskim. Studia uzupełniające odbyła w latach 1937–1938 we Francuskiej Szkole Archeologicznej w Atenach (École française d'Athènes). Doktorat uzyskała w Warszawie w 1939 r. Podczas II wojny światowej brała udział w tajnym nauczaniu i konspiracji, uczestnicząc także w powstaniu warszawskim[1].

Od 1934 r. była asystentką w katedrze (początkowo w Zakładzie Archeologii Klasycznej) prof. Kazimierza Michałowskiego na Uniwersytecie Warszawskim. Po uzyskaniu stopnia docenta (1954) przejęła kierownictwo katedrą Archeologii Śródziemnomorskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim, sprawowane aż do 1978 r.[1] W 1957 otrzymała tytuł profesora. Przez kilka kadencji przewodniczyła Radzie Naukowej Zakładu Archeologii Śródziemnomorskiej PAN w Warszawie.

W latach 1936–1961 pracowała również w Muzeum Narodowym w Warszawie, kolejno jako: asystent, adiunkt, kustosz i kurator Zbiorów (później Galerii) Sztuki Starożytnej. Ponadto była komisarzem licznych wystaw sztuki antycznej w stołecznym Muzeum Narodowym. Uczestniczyła w powojennych wykopaliskowych pracach badawczych na Krymie (Mirmeki i Kalos Limen, 1956—1959)[2]. Począwszy od 1938 roku, kilkakrotnie wyjeżdżała do Egiptu, by zapoznawać się z efektami polskich prac archeologicznych w Aleksandrii[1]. W 1967 kierowała polską ekspedycją wykopaliskową w Palmyrze. Była członkiem krajowych i zagranicznych gremiów naukowych, m.in. Niemieckiego Instytutu Archeologicznego (DAI).

15 października 1947 na wniosek Ministra Spraw Zagranicznych została odznaczona przez prezydenta RP Bolesława Bieruta Złotym Krzyżem Zasługi za wybitne zasługi położone przy ratowaniu zabytków i arcydzieł kultury polskiej[3].

Została pochowana na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera N-4-9)[4].

Dorobek naukowy

Autorka licznych publikacji z zakresu sztuki starożytnej Grecji (w tym 4-tomowej Historii starożytnej sztuki greckiej oraz pierwszego polskiego całościowego opracowania tematu Lampki starożytne, 1955), w szczególności jednak dotyczących malarstwa wazowego – wśród nich Wazy greckie w Muzeum im. E. Majewskiego w Warszawie, 1936, pierwsza powojenna monografia-podręcznik Greckie malarstwo wazowe, 1966, a także istotny wkład 6 tomów polskich dla międzynarodowego „Corpus Vasorum Antiquorum”. Dorobek naukowy M.L. Bernhard obejmuje kilkadziesiąt prac z dziedziny historii sztuki i muzealnictwa (także w czasopismach, m.in. „Meander”, „Archeologia”, „Biuletyn Historii Sztuki”, „Rocznik Historii Sztuki”) oraz materiały popularnonaukowe. Jako archeolog była autorką skryptu dla studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego – Archeologia Grecji (Kraków 1977). Zapoczątkowała i przygotowała pierwszą rodzimą publikację encyklopedyczną dotyczącą starożytności (Mała encyklopedia kultury świata antycznego, t. I, 1958). Współpracowała również z zagranicznymi wydawnictwami encyklopedycznymi.

Odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Śliwa 2019 ↓, s. 16.
  2. ↑ Wbrew mylnej informacji podanej w nocie biograficznej przez H. Szymańską (zob. niżej), badaczka (będąca archeologiem klasycznym, a nie egiptologiem) nie uczestniczyła w eksploracji Tell Edfu w latach 1937–1939 – tym bardziej zaś w r. 1954, gdy Polacy nie mając jeszcze żadnych koncesji archeologicznych, w ogóle nie prowadzili badań w Egipcie. Nie występuje ona zatem w wykazach uczestników misji przedwojennych (K. Michałowski, Od Edfu do Faras. Polskie odkrycia archeologii śródziemnomorskiej, Warszawa 1974, s. 234–235).
  3. ↑ M.P. z 1947 r. nr 131, poz. 818.
  4. ↑ Cmentarz Stare Powązki: ANTONI BERNHARD, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-10-31].
  5. ↑ Janusz Kapuściak, Marek Haława (red.), Współcześni uczeni polscy. Słownik biograficzny. Tom I A-G, Warszawa: Ośrodek Przetwarzania Informacji, 1998, s. 98, ISBN 83-905295-5-6.

Bibliografia

  • Wielka encyklopedia PWN, Warszawa 2001, t. 3, s. 473–474
  • Nowa encyklopedia powszechna PWN, Warszawa 2004, t. 1, s. 618
  • Joachim Śliwa, Starożytny Egipt oczami Polaków. Słownik biograficzny egiptologów, archeologów i badaczy pokrewnych dziedzin, podróżników i kolekcjonerów oraz literatów i malarzy zafascynowanych przeszłością i teraźniejszością Egiptu, Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 2019, s. 16, ISBN 978-83-7676-301-9.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

POL Krzyż Armii Krajowej BAR.svg
Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape .
POL Warszawski Krzyż Powstańczy BAR.svg
Baretka: Warszawski Krzyż Powstańczy