Maria Nostitz-Wasilkowska

Maria Nostitz-Wasilkowska
Ilustracja
Maria Nostitz-Wasilkowska,
Autoportret, 1892
Data i miejsce urodzenia

1858
Halin k. Płocka

Data i miejsce śmierci

1922
Warszawa

Narodowość

polska

Dziedzina sztuki

malarstwo
rysunek

Epoka

realizm

Ważne dzieła

Portret młodej kobiety z wisiorkiem ze złotym serduszkiem

Maria Nostitz-Wasilkowska, Portret młodej kobiety z wisiorkiem ze złotym serduszkiem, pastel, po 1892
Maria Nostitz-Wasilkowska, Portret kobiety, 1894

Maria Nostitz-Wasilkowska (ur. 14 stycznia 1858 w Halinie k. Płocka, zm. 1922 w Warszawie[1]) – polska malarka, portrecistka i pastelistka.

Życiorys

Urodziła się w Halinie, w szlacheckiej rodzinie Franciszka Nostitz-Jackowskiego i Teodory z Chełmickich[2].

Naukę malarstwa rozpoczęła w 1880 roku, w Krakowie na Wyższych Kursach dla Kobiet Adriana Baranieckiego. Studia kontynuowała w petersburskiej Akademii Sztuki Pięknych, gdzie wykładali m.in. Ilja Riepin i Pawieł Czistiakow. Na trzecim roku studiów otrzymała srebrny medal, zaś Akademię ukończyła z wyróżnieniem w 1885 roku[2].

W 1882 roku, podczas studiów, poznała swojego przyszłego męża, polskiego malarza Kazimierza Wasilkowskiego, którego poślubiła w 1892 roku[1].

Na początku lat 90. przeniosła się wraz z mężem do Warszawy. Kilkakrotnie (m.in. w latach 1896, 1897, 1899)[3] odwiedzała Petersburg, by wykonać zamówione portrety. W 1895 odbyła wraz z mężem podróż do Paryża. Umarła nagle 13 listopada 1922 roku[2].

Twórczość i działalność artystyczna

Specjalizowała się w salonowym portrecie kobiecym, który wykonywała pastelami, rzadziej posługując się farbami olejnymi[3]. Była ceniona przez krytykę za indywidualne ujęcie portretowanej osoby, umiejętność obserwacji i wydobycia psychologicznej głębi modela[2]. Wykonane przez malarkę portrety określano jako żywe i tętniące życiem, chwytające modela „na gorącym uczynku”[2]. Chwalono ją również za swobodne, wręcz brawurowe prowadzenie kredki (czy pędzla) i jednoczesną elegancję i wytworność wykonania. Przedstawiała portretowane osoby w sposób naturalny, lecz nie naturalistyczny, wysubtelniając rysy modelki i podkreślając szyk i elegancję kobiecych toalet[2]. Portrety jej autorstwa charakteryzuje bogactwo kolorystyki i umiejętność operowania światłocieniem, a także różnorodność kompozycyjna i nastrojowa, uzależniona od charakteru portretowanej osoby[2].

Portrety jej autorstwa porównywano niekiedy do malarstwa osiemnastowiecznych francuskich kolorystów, m.in. do twórczości Élisabeth Vigée-Lebrun[2].

Jej talent malarski, połączony z przyjemną osobowością, uczynił z niej cenioną i popularną portrecistkę petersburskiej arystokracji[2]. Posiadanie wizerunku wykonanego przez polską malarkę, zwaną Charmante Polonaise, należało do dobrego tonu[3]. Malarka portretowała m.in. osoby z otoczenia dworu carskiego: księcia Sergiusza Aleksandrowicza, ministra Woroncowa-Daszkowa czy księżnę Stenbok-Oboleńską[3].

Często wystawiała swoje prace na wystawach organizowanych przez petersburską Akademię Sztuk Pięknych[2].

W Warszawie zyskała uznanie pośród przedstawicieli finansjery i środowisk artystycznych. Portretowała m.in. aktorkę Helenę Marcello-Palińską, pisarkę i dziennikarkę Walerię Marrené-Moszkowską czy Teklę Trapeszko-Krywultową[4]. Stopniowo zyskiwała też uznanie warszawskiej krytyki[2].

Regularnie wystawiała na wystawach organizowanych w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych (w latach: 1893–96, 1898, 1900–04, 1907–14, 1916, 1917) i  w warszawskim Salonie Aleksandra Krywulta (w latach: 1897, 1900, 1902–04, 1906)[4]. Jej prace prezentowane były również za granicą: w 1895 roku na Wystawie sztuki polskiej w Berlinie, w 1898 w Mińsku[2] i w 1913 roku na I wystawie malarzy polskich w Moskwie[4].

W 1935 roku zorganizowano wystawę pośmiertną poświęconą jej twórczości[3].

Przypisy

  1. ↑ a b Pijanowska, K., Maria Nostitz-Wasilkowska  [w:] A. Grochala, J. Sikorska (red.), Mistrzowie pastelu, Warszawa, Muzeum Narodowe w Warszawie, 2015 r., s. 328.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l Okońska, A., Malarki polskie, Warszawa 1976, ss. 78–97.
  3. ↑ a b c d e Eustachiewicz-Zielińska, J., Maria Nostitz-Wasilkowska  [w:] Morawińska, A., Artystki Polskie, Warszawa, Muzeum Narodowe w Warszawie, 1991 r., s. 354.
  4. ↑ a b c „Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających”, Tom VI, N-Pc, 1975.

Bibliografia

  • Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających, Tom VI, N-Pc, 1975.
  • Eustachiewicz-Zielińska, J., Maria Nostitz-Wasilkowska  [w:] Morawińska, A., Artystki polskie, Warszawa, Muzeum Narodowe w Warszawie, 1991 r., s. 354.
  • Okońska, A., Malarki polskie, Warszawa 1976, ss. 78–97.
  • Pijanowska, K., Maria Nostitz-Wasilkowska [w:] A. Grochala, J. Sikorska (red.), Mistrzowie pastelu, Warszawa, Muzeum Narodowe w Warszawie, 2015 r., s. 328.
  • Kesling Katarzyna Anna, Twórczość portretowa Marii Nostitz-Wasilkowskiej, "Pamiętnik Sztuk Pięknych" Vol. 10 (2015), DOI: https://doi.org/10.11588/psp.2015.0.68229

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie