Maria Orwid

Maria Orwid
Maria Pfeffer
Data i miejsce urodzenia

23 lipca 1930
Przemyśl

Data i miejsce śmierci

9 lutego 2009
Kraków

Miejsce spoczynku

nowy cmentarz żydowski w Krakowie

Zawód, zajęcie

psychiatra

Miejsce zamieszkania

Przemyśl, Lwów, Kraków

Rodzice

Adolf Pfeffer i Klara z domu Weinstock

Partner

Marian Szulc

Maria Orwid (ur. 23 lipca 1930 w Przemyślu jako Maria Pfeffer, zm. 9 lutego 2009 w Krakowie) – polska lekarka psychiatra, pionierka terapii rodzinnej w Polsce.

Życiorys

Urodziła się w niereligijnej i zasymilowanej rodzinie żydowskiej, jako córka adwokata Adolfa Pfeffera (1894–1943) i Klary z domu Weinstock (1903–1988)[1]. Podczas II wojny światowej, wiosną 1942 wraz z rodziną została przesiedlona do przemyskiego getta[2]. W rezultacie licznych akcji wysiedleńczych zginęli dziadkowie od strony matki oraz liczna część rodziny. Po ucieczce z getta tuż przed ostatnią akcją likwidacyjną[2] ukrywała się wraz z matką w domu krawcowej Teofili Kic, która za okazaną im pomoc została pośmiertnie odznaczona 22 grudnia 2008 medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata[3]. Następnie obie przeniosły się do Lwowa, gdzie w lutym 1943 dołączył do nich ojciec, który 17 maja tego samego roku zmarł z powodu gruźlicy i wycieńczenia. Po wyzwoleniu Lwowa 27 lipca 1944 Klara Pfefferowa wyszła za mąż za dentystę Daniela Herzhafta (1903–1978), który przyjął nazwisko Orwid i przysposobił Marię.

Grób Marii Orwid na nowym cmentarzu żydowskim w Krakowie
Symboliczne groby rodziny Marii Orwid na nowym cmentarzu żydowskim w Krakowie

Po zakończeniu wojny wraz z matką i ojczymem przeniosła się do Krakowa, gdzie podjęła naukę w gimnazjum i następnie liceum Urszulanek. Od tego czasu przyjaźniła się ze Stanisławem Lemem, któremu zawdzięczała wybór studiów medycznych i psychiatrii[4]. Przez pewien czas uczęszczała na spotkania syjonistycznej lewicowej organizacji Ha-Szomer Ha-Cair. Studiowała na Akademii Medycznej w Krakowie, od V roku studiów w klinice Antoniego Kępińskiego. Była jedną z pierwszych kobiet na psychiatrii, dlatego też musiała wciąż udowadniać, że jest wystarczająco kompetentna[5]. W latach 1959-1964 razem z Kępińskim stworzyła tzw. program oświęcimski. Dotyczył badań nad psychicznymi skutkami wojennych przeżyć obozowych byłych więźniów obozów koncentracyjnych[6]. Program ten był jednym z pierwszych opracowań na świecie dotyczących traumy poobozowej.

Maria Orwid była pracownicą naukową Katedry Psychiatrii Wydziału Lekarskiego Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Specjalizowała się w psychiatrii dzieci i młodzieży oraz psychoterapii. W 1978 założyła pierwszą w Polsce Klinikę Psychiatrii Dzieci i Młodzieży w Krakowie, którą kierowała do 2000[7]. Była także współtwórczynią modelu pracy multiprofesjonalnych zespołów w psychiatrii, współautorką pierwszych prac o psychicznych skutkach wojennych przeżyć obozowych, inicjatorką projektu terapeutycznego dla Dzieci Holocaustu i Drugiego Pokolenia. Uczestniczyła w pracach Sekcji Naukowej Terapii Rodzin Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego i Polsko-Izraelskiego Towarzystwa Zdrowia Psychicznego[7]. Była honorową członkinią Europejskiego Towarzystwa Terapii Rodziny i Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego oraz członkinią Stowarzyszenia Dzieci Holocaustu i Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie. Była członkinią założycielką B’nai B’rith Polska, reaktywowanego w 2007[6]. Regularnie uczestniczyła w Marszach Tolerancji[5].

Nigdy nie założyła rodziny oraz nie chciała mieć dzieci. Powodem tej decyzji była śmierć jej ośmioletniego kuzyna Ludwika, wywiezionego w 1942 z przemyskiego getta do obozu zagłady[8]. Została pochowana 11 lutego na nowym cmentarzu żydowskim przy ulicy Miodowej w Krakowie[9].

Wybrane publikacje

  • Przeżyć... i co dalej? (2006)
  • Psychiatria dzieci i młodzieży (wraz z Kazimierzem Pietruszewskim) (1996)
  • Wyniki badania psychiatrycznego i elektroencefalograficznego 130 byłych więźniów Oświęcimia-Brzezinki (wraz z Julianem Gątarskim i Małgorzatą Dominik) (1969)

Przypisy

  1. ↑ Po zakończeniu II wojny światowej używała imienia Krystyna
  2. ↑ a b Anna Bikont: Przeżyć... I co dalej? Rozmawiają z nią Katarzyna Zimmerer i Krzysztof Szwajca, Orwid, Maria (pol.). [dostęp 2009-02-09].
  3. ↑ Ireneusz Dańko: Medale i dyplomy dla Sprawiedliwych (pol.). [dostęp 2009-02-11].
  4. ↑ Małgorzata I. Niemczyńska, Pani profesor Marysia, Wyborcza.pl, 10 lutego 2009 [dostęp 2009-02-11] [zarchiwizowane z adresu 2009-02-11] (pol.).
  5. ↑ a b Anna Bednarczyk, Inga Hajdarowicz, Maria Orwid. Upodmiotowienie [w:] Ewa Furgał (red.), Krakowski Szlak Emancypantek. Przewodniczka po Krakowie Emancypantek, Fundacja Przestrzeń Kobiet, Kraków 2009, ISBN 978-83-928639-0-8, str. 49
  6. ↑ a b Prof. Maria Orwid (1930 – 2009) (pol.). [dostęp 2009-02-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (30 grudnia 2013)].
  7. ↑ a b Prof. Maria Orwid nie żyje (pol.). [dostęp 2009-02-11].
  8. ↑ Agnieszka Sabor: Spieszmy się rozmawiać (pol.). [dostęp 2009-03-19].
  9. ↑ Zmarła prof. Maria Orwid, Interia.pl, 9 lutego 2009 [dostęp 2009-08-06] [zarchiwizowane z adresu 2009-07-15] (pol.).

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Adolf Pfeffer symbolic grave.jpg
Autor: Sławomir Pastuszka, Licencja: CC BY-SA 3.0
Grób symboliczny Adolfa Pfeffera na nowym cmentarzu żydowskim w Krakowie
Maria Orwid grave.jpg
Autor: Sławomir Pastuszka, Licencja: CC BY-SA 3.0
Grób Marii Orwid nowym cmentarzu żydowskim w Krakowie