Maria Powalisz-Bardońska

Maria Powalisz-Bardońska

Data i miejsce urodzenia	10 czerwca 1935 Poznań
Data i miejsce śmierci	21 listopada 2021 Poznań
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	witraż

Sygnatura na witrażu

(c) ​Polish Wikipedia user Tertulian 1981, CC-BY-SA-3.0

Kościół Matki Bożej Częstochowskiej w Lubinie

Kościół św. Jadwigi w Wilkowie Polskim (1970)

Maria Powalisz-Bardońska (ur. 10 czerwca 1935 w Poznaniu, zm. 21 listopada 2021 tamże^[1]) – polska witrażystka.

Życiorys

Była córką witrażysty Stanisława Powalisza oraz Pelagii z Kasprzyków. Rodzina została przesiedlona przez hitlerowców w 1939 z Poznania w okolice Częstochowy (via obóz na Głównej). W 1945 powrócili do Poznania i odbudowali pracownię witraży na ul. Bydgoskiej 5 (Śródka). Jej pierwszym sukcesem artystycznym było zwycięstwo w rysunkowym konkursie dziecięcym tygodnika Przekrój (1946). W 1948 rozpoczęła (z nacisku rodziców) naukę w Technikum Gastronomicznym. Jako przodownik pracy społecznej mogła wybrać uczelnię wyższą bez egzaminów^[2].

Zaczęła studia z zakresu historii sztuki na UAM (u prof. Gwido Chmarzyńskiego). W 1956 obroniła pracę magisterską (Średniowieczne witraże Chełmna, Włocławka i Torunia). Od 1955 praktycznie uczyła się witrażownictwa w pracowni rodzinnej. W 1958 rozpoczęła studia na Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Poznaniu. Opiekunami byli Jacek Puget i Bazyli Wojtowicz^[2].

Od 1961, wraz ze stopniowym pogarszaniem się stanu zdrowia ojca, zaczęła projektować witraże. W 1968 ojciec zmarł, w związku z czym podjęła samodzielną pracę. Artystkę wsparł arcybiskup Antoni Baraniak, powierzając jej kontynuowanie prac nad witrażami w katedrze poznańskiej. W 1968 została przewodniczącą Komisji Egzaminacyjnej Mistrzowsko-Czeladniczej Witrażowniczej przy Izbie Rzemieślniczej w Poznaniu. W 1978 zdobyła tytuł mistrza rzemiosła artystycznego. W 1982 została przewodniczącą Krajowej Komisji Problemowej Rzemiosła Artystycznego przy Centralnym Związku Rzemiosła w Warszawie^[2].

Życie prywatne

W 1962 wyszła za mąż za inżyniera Zbigniewa Bardońskiego, z którym ma dwóch synów: Jakuba (ur. 1963, witrażysta) i Jerzego (ur. 1972)^[2]. W 1991 artystka powierzyła prowadzenie warsztatu Jakubowi, a sama skupiła się wyłącznie na projektowaniu^[3].

Realizacje

Owocem pracy artystki są dzieła dla ponad 140 obiektów sakralnych i świeckich w Polsce i zagranicą. Najważniejsze realizacje, to witraże dla:

• katedry poznańskiej (5 sztuk w prezbiterium i trzy sztuki w kaplicach),
• kościoła gotyckiego w Kętrzynie (1970-1972),
• Sądu Rejonowego w Poznaniu (1970-1971),
• statku Powstaniec Wielkopolski (5 sztuk; 1976),
• promów Pomerania i Silesia (1978),
• sali reprezentacyjnej poznańskiej Izby Rzemieślniczej (1977),
• kawiarni poznańskich: Literacka, Swatka i Smakosz (1972-1979),
• Muzeum Narodowego Rolnictwa w Szreniawie (1976-1977),
• kościoła w Szprotawie (1979-1980),
• kościoła Matki Bożej Częstochowskiej w Lubinie (1979-1980),
• kościoła św. Wojciecha w Poznaniu (4 sztuki; 1968-1970),
• kościoła kapucynów w Warszawie (jeden, 1970),
• kościoła św. Jana Chrzciciela w Gnieźnie (1977),
• kościoła Świętego Ducha w Stargardzie (1978),
• kościoła w Kowarach (1983),
• kościoła jezuitów w Gdańsku Wrzeszczu,
• Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze (1977-1987),
• archikatedry w Gnieźnie (osobiste zlecenie kardynała Stefana Wyszyńskiego, 27 sztuk),
• katedry w Warszawie (według projektów Wacława Taranczewskiego i Zbigniewa Łoskota,
• katedry w Pelplinie (witraż wschodni; 1997)^[2][4].

Przypisy