Maria Tiemigriukowna
 | |
| caryca Rosji | |
| Okres | |
|---|---|
| Jako żona | |
| Poprzedniczka | |
| Następczyni | |
| Dane biograficzne | |
| Data urodzenia | ok. 1544-1546 |
| Data śmierci | 6 września 1569 |
| Ojciec | Tiemigriuk Ajdarowicz |
| Mąż | |
| Dzieci | Wasyl Iwanowicz |
Maria Tiemigriukowna urodzona jako Kuczenoj ros. Мари́я Темрюко́вна (ur. według różnych źródeł ok. 1544–1546, zm. 6 września 1569) – caryca Rosji od 1561 r. jako druga żona Iwana IV Groźnego, córka kniazia kabardyńskiego (czerkieskiego) Tiemigriuka Ajdarowicza.
Życiorys
Pochodzenie
Jej ojcem był Tiemgriuk Ajdarowicz, kniaź kabardyński. Nie ma żadnych informacji o jej matce. Nosiła imię Kuczenoj[1]. Miała sześcioro rodzeństwa, m.in. brata Michała Tiemgriukowicza-Czerkasskiego[2].
Małżeństwo z carem
W 1561 r. przyjechała do Moskwy wraz z ojcem Tiemigriukiem[1]. Car Iwan od roku był wdowcem po śmierci pierwszej żony Anastazji, a jego plany matrymonialne związane z królewną polską Katarzyną Jagiellonką nie doszły do skutku[1]. Kuczenoj olśniła urodą cara i nakazał jej pozostanie w swoim pałacu[3]. Aby zostać carycą, musiała przejść na prawosławie. Chrztu udzielił jej Atanazy, przyszły metropolita moskiewski, w lipcu 1561 r.[4] r. Przyjęła imię Maria[1].
Do ślubu doszło w sierpniu 1561 r. Marię koronował metropolita Makary. Uczta trwała trzy dni. W tym czasie mieszkańcom stolicy oraz cudzoziemcom zakazano wychodzenia ze swoich domów: władze obawiały się, by poddani nie zakłócili weselnych uroczystości. Wraz z Marią do Rosji przybyło wielu Czerkiesów i Tatarów. Maria miała zły wpływ na męża, podjudzając go do złych czynów i skłócając z duchownymi prawosławnymi[1]. Większość czasu spędzała na Kremlu, zaś Iwan przebywał najczęściej w swej rezydencji w Słobodzie Aleksandrowskiej[1].
Maria urodziła tylko jedno dziecko, syna Wasyla, który urodził się w 1563 r. i żył tylko kilka miesięcy[1].
W 1568 r. Marię podejrzewano o udział w spisku przeciwko carowi, zainicjowanym przez koniuszego Iwana Piotrowicza Czeladina-Fiodorowa[5]. Przewrót pałacowy udaremniono, Czeladina zamordowano, a carycy zakazano opuszczać dwór[5].
Śmierć
Przed śmiercią Maria wyjechała z mężem do Wołogdy i tam zachorowała. Nadesłane wieści o spisku w Nowogrodzie zmusiły Iwana do powrotu do Moskwy. Przewiezienie chorej żony powierzył car bojarowi Basmanowowi, podróż jednak była długa i uciążliwa. Chorą Marię przewieziono według nakazu do Słobody Aleksandrowskiej, gdzie zmarła. Iwan podejrzewał, że Marię otruli jego wrogowie, co stało się pretekstem do nasilenia carskiego terroru, którego ofiarą stali się Czerkiesi.
Dziedzictwo
Car ożenił się jeszcze pięć lub nawet sześć razy.
W listopadzie 1571 r. po dwóch tygodniach od zawarcia małżeństwa z Iwanem zmarła Marfa Sobakina. O otrucie nowej carycy oskarżono brata Marii, Michała, który już wcześniej utracił zaufanie cara. Michał wraz z żoną i synem zostali zabici w 1571 r.
Przypisy
- ↑ a b c d e f g Andrzej Andrusiewicz, Iwan Groźny, 2006, s. 37–38, ISBN 978-83-7129-959-9.
- ↑ Andrzej Andrusiewicz, Iwan Groźny, 2006, s. 88, ISBN 978-83-7129-959-9.
- ↑ Российская царица, обратившаяся из ислама (Мария Темрюковна – кабардинская княжна Гошаней) [dostęp 2020-10-10].
- ↑ Полное собрание русских летописей. Том XXI. Книга Степенная царского родословия [dostęp 2020-10-10].
- ↑ a b Andrzej Andrusiewicz, Iwan Groźny, 2006, s. 117–118, ISBN 978-83-7129-959-9.
Bibliografia
Media użyte na tej stronie
Лицевой летописный свод "В том же месяце
октябре в 7 день
царь и великий
князь царице своей
и великой княгине
Марье и детям сво-
им царевичу Ивану
и царевичу Федору
повелел ехать из Алек-
сандровской слободы
к Москве...."