Mariampol

Mariampol
Marijampolė
Ilustracja
Dom kultury w Mariampolu
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Litwa

Okręg

Marijampole dist fl n6286.png mariampolski

Powierzchnia

21 km²

Populacja (2007)
• liczba ludności
• gęstość


47 244
2250 os./km²

Kod pocztowy

68001

Położenie na mapie Litwy
Ziemia54°33′N 23°21′E/54,550000 23,350000
Strona internetowa
Portal Litwa, Łotwa i Estonia

Mariampol, (lit. Marijampolė wymowa, w czasach LSRR Kapsukas) – miasto w południowej części Litwy, na Suwalszczyźnie nad rzeką Szeszupą, stolica okręgu mariampolskiego.

Historia

Należy do młodszych miast litewskich (powstało w XVIII wieku). Założycielem był zakon marianów, który w 1750 roku zbudował kościół i klasztor, a wokół nich osiedle miejskie. W 1792 r. Stanisław August Poniatowski nadał Mariampolowi prawa miejskie. Po 1795 roku został przyłączony do Prus, jako siedziba powiatu mariampolskiego w departamencie białostockim prowincji „Prusy Nowowschodnie” („Neuostpreußen”).

Po 1815 roku stanowił część Królestwa Polskiego (województwa augustowskiego, guberni augustowskiej, potem guberni suwalskiej). 22 kwietnia 1831 miała miejsce bitwa pod Mariampolem, gdzie połączone polskie partie powstańcze zostały rozbite przez wojska rosyjskie[1]. W przeciwieństwie do Suwałk zamieszkany w większości przez Litwinów, odegrał ogromną rolę w rozwoju narodowym Litwy, działali tu Kazys Grinius, Jonas Jablonskis, Vincas Kudirka, Antanas Venclova. Na tutejszym cmentarzu pochowano znaną pisarkę litewską Julię Żymantiene-Żemaite. Podczas II wojny światowej w mariampolskim klasztorze przebywał zesłany z Wilna biskup Romuald Jałbrzykowski.

W czasach Litewskiej Republiki Radzieckiej Mariampol nosił nazwę Kapsukas na cześć litewskiego komunisty Vincasa Mickevičiusa-Kapsukasa.

Obecnie miasto liczy ponad 47 tys. mieszkańców, co sytuuje je wśród większych miast Litwy. Jest stolicą województwa oraz ośrodkiem przemysłowym: działają tu cukrownie, zakłady przemysłu maszynowego oraz fabryka tkanin wełnianych. Sytuacja narodowościowa przedstawia się następująco: 95% Litwini, 4% Rosjanie, 0,3% Polacy.

Przynależność państwowa

Od uzyskania praw miejskich Mariampol znajdował się pod panowaniem następujących państw:

Zabytki

  • Kościół i klasztor marianów – ufundowany w 1750 r. przez hr. Franciszkę Butler z domu Szczuka (ok. 1690? – 1767) - żonę hr. Marka Antoniego Butlera, starosty preńskiego i drohiczyńskiego[2]
    • Klasztorny kościół pw. św. Michała Archanioła, obecnie katedra diecezji wiłkowyskiej, wzniesiony w latach 1818–1824, w miejsce drewnianego. Kilkakrotnie przebudowywany. Cenne wyposażenie wnętrza. W bocznej kaplice szczątki biskupa wileńskiego – błogosławionego Jerzego Matulewicza. Od 1992 r. świątynia ma status bazyliki mniejszej.
    • Klasztor – barokowy budynek wzniesiony w drugiej połowie XVIII w. Zamknięty przez władze carskie w 1863 r. W czasie II wojny światowej więziono tu w latach 1942–1944 arcybiskupa wileńskiego Romualda Jałbrzykowskiego.
  • Kościół św. Wincentego à Paulo
  • Kościół luterański
  • Synagoga – neogotycka z drugiej połowy XIX w.
  • Budynek gimnazjum – utworzone w 1867 r. na bazie szkoły przeniesionej w 1840 r. z Sejn. Odegrało ważną rolę w kształtowaniu się neolitewskiej świadomości narodowej. Uczyli się tu: Jonas Jablonskis – pedagog, błogosławiony o. Jerzy Matulewicz – biskup, Vincas Kudirka, Kazys Boruta, Antanas Venclova – pisarze, Salomėja Nėris – poetka.
  • Cerkiew prawosławna Trójcy Świętej – znajduje się w obrębie cmentarza miejskiego. Zbudowana w 1894. W latach 1959–2006 zamknięta dla użytku liturgicznego. Odrestaurowana w latach 1992–2008, służy miejscowej parafii.

Transport

W mieście znajduje się stacja kolejowa Marijampolė. Miasto jest dobrze połączone z siecią dróg europejskich dzięki przebiegającej w pobliżu trasie A5 o oznaczeniu międzynarodowym E67, która krzyżuje się z drogą europejską E28. Miasto posiada połączenia kolejowe z Kownem i Szostakowem. O wiele więcej jest połączeń autobusowych. Można stąd dojechać do Wilna, Kowna, Kłajpedy, Szawli, Poniewieża, Wyłkowyszek, Druskienik, Olity, Uciany, Wisztyńca i in. Główni przewoźnicy to Marijampoles AP, Kautra, TOKS, Vilkaviskio AP, Lazdiju AP, Jurbarko AP, Jalgina, Sakiu AP.

Osoby urodzone w Mariampolu

Miasta partnerskie

Miasta partnerskie Mariampola:[3]

Przypisy

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Chorągiew królewska króla Zygmunta III Wazy.svg
Autor: Olek Remesz (wiki-pl: Orem, commons: Orem), Licencja: CC BY-SA 2.5
Chorągiew królewska z okresu panowanie dysastii Wazów (1587-1668) w Polsce
Royal Standard of the Tsar of Poland (1815–1830).svg
Autor: Malarz pl, Licencja: CC BY-SA 3.0
Flaga Króla Polski (jednocześnie Cara Rosji) w latach 1815-1830
Flag of the German Empire.svg
Bundesflagge und Handelsflagge des Norddeutschen Bundes (1866-1871) und Reichsflagge des Deutschen Reiches (1871-1918)
Flag of Germany (1867–1918).svg
Bundesflagge und Handelsflagge des Norddeutschen Bundes (1866-1871) und Reichsflagge des Deutschen Reiches (1871-1918)
Flag of Germany (1935–1945).svg
National flag and merchant ensign of Germany from 1935 to 1945.
Flag of Finland.svg
Flaga Finlandii
Wikimedia Community Logo.svg
Logo społeczności Wikimedia. Proszę zauważyć, że w przeciwieństwie do większości logotypów związanych z ruchem Wikimedia, to logo nie jest zarejestrowane jako znak towarowy.
Flag of the Duchy of Warsaw.svg
Autor: Vexilloid of the Roman Empire.svgTRAJAN 117, Licencja: CC BY-SA 3.0
Flag of Poland (Duchy of Warsaw), used from 1807 to 1815.
Marijampole-Culture-palace.jpg
Marijampolė Culture palace
Flag of the Grand Duchy of Lithuania (1410–1403).svg
Autor: Alex Tora, Licencja: CC BY 3.0
Flags of Ruthenian lands in the battle of Tannenberg, 1410.
Marijampolės cerkvė.JPG
Autor: Vilensija, Licencja: CC BY-SA 3.0
Russian Orthodox Church in Marijampolė, Lithuania
Marijampolės Šv. Vincento Pauliečio bažnyčia.JPG
Autor: Vilensija, Licencja: CC BY-SA 3.0
Roman Catholic Church of Saint Vincent de Paul, Marijampolė, Lithuania
Marijampolė Šv arkangelo Mykolo mažoji bazilika (Large).jpg
Autor: Belamas, Licencja: CC BY-SA 3.0
Marijampolės Šv. arkangelo Mykolo mažoji bazilika
Flag of the USSR (1936-1955).svg
this is the flag of the Soviet Union in 1936. It was later replaced by File:Flag of the Soviet Union (1955-1980).svg.
Marijampole.ogg
Autor: Renata3 from English Wikipedia, Licencja: CC BY 2.5
This is a recording of Lithuanian pronunciation of en:Marijampolė city
Marijampolė, ev. liuteronų bažnyčia.JPG
Autor: Vilensija, Licencja: CC BY-SA 3.0
Evangelical Lutheran Church in Marijampolė, Lithuania
MariampoleNádraží.JPG
Autor: Kusurija, Licencja: CC BY-SA 3.0
Station in Marijampolė
Battle of Marijampolė 1831.PNG
Battle of Marijampolė 1831
Flag of the Soviet Union (dark version).svg
(c) I, Cmapm, CC-BY-SA-3.0
The flag of the Soviet Union (1955-1991) using a darker shade of red.
Schematic of the flag as adopted in 1955.
Mariampol-synagoga.JPG
Autor: Bonio, Licencja: CC BY-SA 3.0
Synagoga w Mariampolu
Marijampolė, Rygiškių Jono gimnazija.JPG
Autor: Vilensija, Licencja: CC BY-SA 3.0
Rygiškių Jono Gymnasium, Marijampolė, Lithuania