Marian Banaś

Marian Banaś

Data i miejsce urodzenia	2 lipca 1955 Ostrowiec Świętokrzyski
Prezes Najwyższej Izby Kontroli
Okres	od 30 sierpnia 2019
Poprzednik	Krzysztof Kwiatkowski
Minister finansów
Okres	od 4 czerwca 2019 do 30 sierpnia 2019
Poprzednik	Teresa Czerwińska
Następca	Jerzy Kwieciński
Szef Krajowej Administracji Skarbowej
Okres	od 1 marca 2017 do 4 czerwca 2019
Następca	Piotr Walczak
Szef Służby Celnej
Okres	od 19 listopada 2015 do 28 lutego 2017
Poprzednik	Jacek Kapica
Szef Służby Celnej
Okres	od 28 listopada 2005 do 2 stycznia 2008
Poprzednik	Wiesław Czyżowicz
Następca	Jacek Dominik
Odznaczenia

Marian Banaś (ur. 2 lipca 1955 w Ostrowcu Świętokrzyskim^[1]) – polski prawnik i urzędnik państwowy.

W latach 2005–2008 i 2015–2016 podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów, w latach 2005–2008 i 2015–2017 szef Służby Celnej, w latach 2016–2019 sekretarz stanu w Ministerstwie Finansów, w latach 2017–2019 szef Krajowej Administracji Skarbowej, w 2019 minister finansów w rządzie Mateusza Morawieckiego, od 2019 prezes Najwyższej Izby Kontroli.

Życiorys

W 1979 ukończył studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1980 ukończył studia podyplomowe z zakresu religioznawstwa na UJ. Studiował też filozofię na Papieskiej Akademii Teologicznej. Odbył pozaetatową aplikację sądową zakończoną w 1996 egzaminem sędziowskim oraz aplikację Najwyższej Izby Kontroli. Ukończył również podyplomowe studia z zakresu audytu wewnętrznego (2009–2010).

Od 1976 organizator kolportażu i kolporter niezależnych wydawnictw w Krakowie i na Podhalu. W latach 1976–1980 jako jeden z założycieli działał w ramach lokalnej Akcji na rzecz Niepodległości. Od 1977 działacz Studenckiego Komitetu Solidarności, od 1978 Instytutu Katyńskiego, w latach 1979–1981 Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela i Konfederacji Polski Niepodległej, a w latach 1980–1981 Ruchu Młodej Polski.

W latach 1981–1983 odbywał karę pozbawienia wolności za działalność w „Solidarności”. W 1984 współzałożyciel Komitetu Pomocy Więzionym za Przekonania (od 1985 Komitetu Obrony Więzionych i Prześladowanych za Przekonania Polityczne „Solidarności” Regionu Małopolska). W latach 1984–1987 redaktor naczelny podziemnego pisma „Homo Homini”. W 1985 współtwórca Polskiej Partii Niepodległościowej, był członkiem prezydium rady naczelnej PPN, w latach 1985–1989 pełnił funkcję przewodniczącego PPN na okręg południowy.

Doradzał ministrowi spraw wewnętrznych Antoniemu Macierewiczowi w okresie rządu Jana Olszewskiego. W 1992 podjął pracę w Najwyższej Izbie Kontroli, stając się współpracownikiem Lecha Kaczyńskiego^[2]. W NIK był zatrudniony do 2005 na różnych stanowiskach (m.in. głównego specjalisty i doradcy prawnego).

W wyborach parlamentarnych 25 września 2005 otwierał listę kandydatów Ligi Polskich Rodzin do Sejmu w okręgu częstochowskim^[3][4], nie uzyskując mandatu. Od 21 listopada 2005 do 2 stycznia 2008 był podsekretarzem stanu w Ministerstwie Finansów, w tym od 28 listopada 2005 także szefem Służby Celnej. 19 listopada 2015 ponownie objął oba te stanowiska^[5]. 9 grudnia 2016 powołany na stanowiska sekretarza stanu w Ministerstwie Finansów, a także szefa Krajowej Administracji Skarbowej^[6]. Obowiązki w KAS objął z chwilą jej powstania 1 marca 2017 (dzień wcześniej została zlikwidowana Służba Celna, a jej struktury wcielono do Krajowej Administracji Skarbowej)^[2].

4 czerwca 2019 prezydent Andrzej Duda powołał Mariana Banasia na stanowisko ministra finansów w rządzie Mateusza Morawieckiego^[7]. W konsekwencji ustąpił ze stanowiska szefa KAS^[8]. 27 czerwca 2019 został powołany przez prezydenta w skład Rady Dialogu Społecznego^[9].

30 sierpnia 2019 został wybrany przez Sejm na prezesa Najwyższej Izby Kontroli; tego samego dnia jego kandydaturę zatwierdził Senat^[10]. Również 30 sierpnia został odwołany z funkcji ministra^[11], a także złożył ślubowanie przed Sejmem, obejmując funkcję prezesa NIK^[12].

W 2021 został wiceprzewodniczącym EUROSAI, czyli Europejskiej Organizacji Najwyższych Organów Kontroli, pełni też funkcję członka zarządu INTOSAI - Międzynarodowej Organizacji Najwyższych Organów Kontroli^[13].

Zarzuty

21 września 2019 magazyn śledczy Superwizjer (TVN24) wyemitował reportaż sugerujący związki Mariana Banasia ze światem przestępczym^[14]. 23 września 2019 Marian Banaś „zawiesił swoją działalność w NIK” do czasu zakończenia przeprowadzanej przez Centralne Biuro Antykorupcyjne kontroli jego oświadczeń majątkowych^[15].

Po wyborach parlamentarnych z 13 października 2019 zaczęły pojawiać się doniesienia w niektórych mediach, jakoby złożył rezygnację z pełnienia funkcji prezesa Najwyższej Izby Kontroli^[16], ale zostały one zdementowane^[17][18]. 17 października 2019 Marian Banaś powrócił z bezpłatnego urlopu do wykonywania swoich obowiązków prezesa NIK^[19].

W związku z ustaleniami kontroli, 29 listopada 2019 Centralne Biuro Antykorupcyjne skierowało do prokuratury zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa przez Mariana Banasia. W zawiadomieniu CBA wskazuje na podejrzenie złożenia przez Mariana Banasia nieprawdziwych oświadczeń majątkowych, zatajenie faktycznego stanu majątkowego oraz nieudokumentowanych źródeł dochodu^[20].

Życie prywatne

Żonaty, ojciec czwórki dzieci. W 2004 jego 21-letni wówczas syn Bartłomiej zginął w Pirenejach.

Jest karateką (stopień 1 dan uzyskany w 2013)^[21] i trenerem karate.

Odznaczenia i nagrody

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2011, nadany przez prezydenta Bronisława Komorowskiego)^[22]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1990, nadany przez prezydenta RP na uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego)^[23]
• Krzyż Wolności i Solidarności (2015, nadany przez prezydenta Andrzeja Dudę)^[24]
• Medal „Niezłomnym w słowie” (2011)^[25]
• Krzyż „Golgota Wschodu” (2018)^[26]

Przypisy

Bibliografia

• Marian Banaś. „Wiadomości Celne”. Numer specjalny, grudzień 2005. [dostęp 2012-03-31]. 
• Nota biograficzna w Encyklopedii Solidarności. [dostęp 2019-06-24].
• Marian Banaś – Podsekretarz Stanu, Szef Służby Celnej. mf.gov.pl. [dostęp 2016-11-01].

Linki

• Życiorys Mariana Banasia na stronie nik.gov.pl [dostęp 15 października 2021].
• Konto Mariana Banasia w serwisie Twitter [dostęp 15 października 2021].