Marian Gotkiewicz
| ||
| Data i miejsce urodzenia | 7 lipca 1901 Kraków | |
| Data i miejsce śmierci | 11 września 1972 Kraków | |
| Zawód, zajęcie | pedagog, działacz społeczny | |
| Odznaczenia | ||
  | ||
Marian Gotkiewicz, ps. „Marian Łagoń” (ur. 7 lipca 1901 w Krakowie, zm. 11 września 1972 tamże) – polski etnograf, geograf, pedagog, badacz górali czadeckich, działacz społeczny na Spiszu i Orawie.
Życiorys
Wychowywał się w rodzinie nauczycielskiej, był synem Mieczysława i Władysławy z domu Łagońskiej. Od dzieciństwa interesował się przyrodą, a zwłaszcza górami, co znacznie ukształtowało jego dalsze życie[1].
Ukończył gimnazjum i szkołę powszechną w Krakowie. Aktywnie uczestniczył w działalności komitetu plebiscytowego w Jabłonce[1].
Na początku lat. 20. XX wieku, włączył się w młodzieżowy ruch krajoznawczy, rozwijany przez L. Węgrzynowicza oraz był członkiem Komisji Kół Krajoznawczych Młodzieży Szkolnej. Został współredaktorem „Orlego Lotu”, w którym umieszczał także swoje artykuły[2].
Studiował geografię na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie był uczniem prof. L. Sawickiego i prof. J. Smoleńskiego. Na podstawie pracy Dyluwialne i predyluwialne poziomy rzeczne na Orawie w 1931 roku uzyskał doktorat[3].
Dr Marian Gotkiewicz organizował liczne wycieczki dla nauczycieli, prowadząc je w sposób poglądowy i przekazywał swoje, bogate metodyczne doświadczenia w tym zakresie. Wiele tras wycieczkowych dokładnie opracował i opublikował w Geografii w Szkole. Był autorem podręcznika pt. Nauczanie geografii w szkole podstawowej. Wspólnie z prof. Władysławem Szaferem napisał pracę pt. Ojcowski Park Narodowy, w której ukazuje wartości przyrodnicze i turystyczne tego obszaru[1].
W 1938 r. został powołany w skład komisji delimitacyjnej, która była odpowiedzialna za opracowanie korekty granicy na odcinku polsko-słowackim[1].
Był dwukrotnie żonaty. Pierwsza żona, Ewa, zginęła w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu. Z drugą, nauczycielką Julią z d. Meus, miał dwóch synów – Marka i Andrzeja. Pierwszy został etnografem, a drugi – ekonomistą[2].
Marian Gotkiewicz zmarł 11 września 1972 r. i pochowany został na Cmentarzu Rakowickim[1].
Praca zawodowa
W 1920 r. podjął pracę nauczyciela w Podsarniu, a następnie w Głodówce na Orawie. Po studiach kontynuował pracę pedagogiczną jako nauczyciel szkół średnich, a od 1937 r. – jako inspektor przedmiotowy[1].
W latach 30. podjął badania wśród polskich górali w okolicach Czadcy na Słowacji. Podczas badania ich wędrówek, poznał skupiska tej grupy etnicznej na rumuńskiej Bukowinie[2].
W czasie okupacji uczestniczył w tajnym nauczaniu. Po II wojnie światowej uczył w liceum i studium nauczycielskim, a w latach 1950–1961 pracował jako wykładowca w Wyższej Szkole Pedagogicznej oraz Wyższej Szkole Ekonomicznej w Krakowie[1].
Był członkiem PTTK i Polskiego Towarzystwa Geograficznego, a także posiadaczem Medalu im. Aleksandra Janowskiego.
W 1968 r. został członkiem Komisji Nauk Geograficznych oddziału PAN w Krakowie[1].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski[1]
- Srebrny Krzyż Zasługi (11 listopada 1934)[4]
Publikacje
Dorobek autorski Mariana Gotkiewicza obejmuje ponad 200 pozycji o charakterze naukowym i popularnonaukowym, których tytuły odzwierciedlają jego szerokie zainteresowania badawcze, obejmujące geologię, geografię fizyczną i historyczną, ochronę przyrody, problemy osadnicze, demograficzne i narodowościowo-wyznaniowe, a także kulturę ludową i folklor[2].
Wybrane publikacje[3]:
- Gdy Tatry „Dunaj” oblewał dokoła („Wierchy” 1951).
- Z biegiem Orawicy i Orawy („Wierchy” 1962).
- Atlas geograficzny dla szkół powszechnych i I kl. gimnazjum, 1945. (skrypt łącznie z S Milatową).
- O Polakach w okręgu Czadeckim, 1938. „Wiadomości geograficzne”. T. XII, z. 4, 1938. Czas. geogr.
- Z biegiem Orawicy i Orawy, 1962. „Wierchy”, s. 159–171.
- Migracje ludności polskiej na południową stronę Karpat,1962. „Rocznik naukowo-dydaktyczny”. WSP, Kraków z.10.
- Od Dunaju po Tatry, 1937. Słowacja i Słowacy, praca zbiorowa pod red. Wł. Semkowicza T. I. Kraj i ludzie, Kraków.
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i Bednarska-Gryniewicz, Kowalska-Lewicka i Spiss 2002 ↓, s. 134.
- ↑ a b c d Bednarska-Gryniewicz, Kowalska-Lewicka i Spiss 2002 ↓, s. 135.
- ↑ a b Tadeusz Gaweł, Dr Marian Gotkiewicz – nauczyciel i badacz, „Rocznik naukowo-dydaktyczny. Prace Geograficzne”, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 1974, ISSN 0209-1453 [dostęp 2019-06-25] (pol.).
- ↑ M.P. z 1934 r. nr 259, poz. 340 „za zasługi na polu pracy oświatowej, wychowawczej i społecznej”.