Marian Grześczak

Marian Grześczak
Ilustracja
Marian Grześczak
Warszawa, 21 maja 2006
Data i miejsce urodzenia

22 marca 1934
Nochowo

Data i miejsce śmierci

27 stycznia 2010
Warszawa

Narodowość

Polska

Dziedzina sztuki

literatura

Ważne dzieła
  • „Lumpenezje” (1960)
  • „Gęste światło” (1965)
  • „Odyseja, odyseja” (1976)
  • „101. pieśń Boskiej komedii” (1983)
  • tłumaczenia literatury pięknej, m.in. Františka Halasa, Vladimira Holana, Miroslava Holuba, Jana Pilařa i Jaroslava Seiferta.
Odznaczenia
Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Strona internetowa
Grób poety i literata Mariana Grześczaka (1934–2010) na cmentarzu komunalnym Północnym w Warszawie

Marian Grześczak ps. „Jerzy Bernasowski”, „Marek Konarz”, „Mariusz Rudin” (ur. 22 marca 1934 w Nochowie koło Śremu, zm. 27 stycznia 2010 w Warszawie[1]) – polski poeta, prozaik, dramaturg, eseista, tłumacz literatury pięknej, krytyk literacki.

Życiorys

Syn Wawrzyńca Grześczaka i Heleny z domu Zielonka. Po wybuchu II wojny światowej uczęszczał do szkoły powszechnej w Golinie k. Jarocina. W 1952 ukończył Liceum im. Tadeusza Kościuszki w Jarocinie i podjął studia polonistyczne i bohemistyczne na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Debiutował w 1955 publikując wiersze w dodatku do „Gazety Poznańskiej” pt. „Widnokrąg”. Współzałożyciel i kierownik artystycznego Klubu Studenckiego „Od Nowa” oraz współtwórca grupy poetyckiej „Wierzbak”.

Publikował utwory poetyckie, artykuły i przekłady z języka czeskiego w czasopismach: „Wyboje” (1956–1957), „Tygodnik Zachodni” (1956–1957), „Kaktus” (utwory satyryczne pod ps. „Heretyk”, „Ezopek Kręty”), „Od Nowa” (1957–1960), „Współczesność” (1958–1969), „Odra” (1958–1972).

W 1959 przeniósł się do Warszawy. Był kierownikiem działu tygodnika studenckiego „Od Nowa”. Od 1960 współpracował z miesięcznikiem „Twórczość”. Od 1961 do 1963 pracował w Komisji Kultury Rady Naczelnej ZSP. Współpracował z teatrem „Kalambur” we Wrocławiu. Od 1962 publikował też w „Tygodniku Kulturalnym”. W 1963 był współzałożycielem pisma „Itd”, a następnie (do 1965) sekretarzem redakcji i zastępcą redaktora naczelnego. W 1965 był współzałożycielem miesięcznika „Poezja”, pełniąc tam do marca 1968 funkcję sekretarza redakcji (w 1967 r. prowadził tu także dział pt. „W kraju”).

Od 1967 był autorem wielu słuchowisk emitowanych w Polskim Radio (m.in.: Zjadanie ognia – 1967, Ten, który przychodzi – 1971, Gorzkie winogrona – 1972, Słowem uweselone, niebem przysypane – 1975, Dotknięcie skrzydeł – 1977, Złota grzechotka – 1980, Sto pierwsza pieśń Boskiej Komedii – 1983, Niech chleb się stanie, i ryba, i woda źródlana – 1985, Ptaszki – 1986, Ukoronowanie – 1987).

W latach 1969–1970 był członkiem redakcji pisma „Dysk Olimpijski”, współredagował też dział kulturalny tygodnika „Sportowiec”. W latach 1971–1972 współpracował z miesięcznikiem „Scena”. Od 1974 do 1978 był zastępcą redaktora naczelnego „Tygodnika Kulturalnego”. Od 1980 do 1981 publikował w tygodniku „Literatura” cykl felietonów pt. „Sposoby poezji”, kierując jednocześnie działem poezji w „Twórczości”. W 1982 był kierownikiem redakcji dramatu radiowego Polskiego Radia. W latach 1990–1996 pełnił funkcję konsula w Czechosłowacji i radcy ambasady w Republice Słowackiej oraz dyrektora Ośrodka Kultury Polskiej w Bratysławie.

Poza własną działalnością pisarską przetłumaczył na język polski utwory wielu poetów czeskich, słowackich, chorwackich, rosyjskich i izraelskich, m.in. Františka Halasa, Vladimira Holana, Miroslava Holuba, Jana Pilařa i Jaroslava Seiferta.

W latach 1965–1983 członek Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (z której został usunięty). Członek Związku Literatów Polskich (1960–1983; od 1974 do 1983 członek Zarządu Głównego), Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (współzałożyciel; 1989-2010; prezes Zarządu Głównego w latach 1996–1999[1]); oraz Polskiego PEN Clubu (1989–2010).

Mieszkał w Ząbkach k. Warszawy.

Kwestia współpracy ze Służbą Bezpieczeństwa

Według zachowanych materiałów Służby Bezpieczeństwa miał być zarejestrowany przez Grupę IVa Wydziału III KS MO jako KO Redaktor w 1965 roku, przerejestrowany na KP w 1966 roku. Kontaktu zaniechano ze względu na sygnowany przez Grześczaka list przeciwko usunięciu Leszka Kołakowskiego z partii. Wyrejestrowany z kartoteki kontaktów operacyjnych, objęty inwigilacją w ramach KE Gawron[2].

Nagrody i wyróżnienia

  • 1960 – Nagroda Listopada Poetyckiego (za najciekawszy debiut roku – tom Lumpenezje)
  • 1960 – Nagroda Czerwonej Róży (za Lumpenezje);
  • 1968 – I nagroda w konkursie poetyckim zorganizowanym z okazji igrzysk olimpijskich w Meksyku (za poemat Jasność);
  • 1969 – Srebrny Wawrzyn Polskiego Komitetu Olimpijskiego;
  • 1970 – nagroda Pierścienia Klubu Studentów Wybrzeża „Żak” (za całokształt twórczości poetyckiej);
  • 1972 – I nagroda w konkursie poetyckim zorganizowanym z okazji igrzysk olimpijskich w Monachium (za poemat Człowiek dźwiga ciężary);
  • 1974 – Nagroda im. Stanisława Piętaka;
  • 1999 – nagroda Ministra Kultury za całokształt twórczości;
  • 2000 – godność Honorowego Poety Skopje;
  • 2004 i 2009 – Nagroda Literacka im. Władysława Reymonta[3];
  • 2004 i 2009 – Złoty Wawrzyn Polskiego Komitetu Olimpijskiego;
  • 2009 – Medal Pamiątkowy Stowarzyszenia Autorów ZAiKS
  • 2009 – Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[4]

Twórczość

Przypisy

  1. ↑ a b Marzec 2010 ↓.
  2. ↑ Marzec 1968 w dokumentach MSW, t. 1: Niepokorni, Warszawa 2008, s. 287.
  3. ↑ Związek Rzemiosła Polskiego: Laureaci Nagrody Literackiej im. Władysława Reymonta w latach 1994–2009. [dostęp 2014-09-12].
  4. ↑ Mariana Grześczak – aktualności, grzesczak.pl, 23 marca 2009 [dostęp 2013-01-05].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Marian Grześczak (grób).JPG
Autor: Mateusz Opasiński, Licencja: CC BY-SA 3.0
Grób poety i literata Mariana Grześczaka (1934-2010) na Cmentarzu Komunalnym Północnym w Warszawie
Marian Grzesczak Warsaw Poland May21 2006 Fot. Mariusz Kubik.JPG
Autor: Mariusz Kubik, Licencja: CC BY-SA 3.0
Marian Grześczak (1934-2010) - Polish poet, essayist and literary critic. He lived in Warsaw, Poland