Marian Karol Dubiecki
 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie | |
| Alma Mater | |
| Odznaczenia | |
 | |
Marian Karol Dubiecki (ur. 26 sierpnia 1838 w Zasławiu[1], zm. 24 października 1926 w Krakowie) – polski historyk, sekretarz Rusi w Rządzie Narodowym powstania styczniowego.
Życiorys
W 1860 ukończył studia na Uniwersytecie Kijowskim. Tam należał do tajnego Związku Trojnickiego. W dobie manifestacji patriotycznych 1860-1861 brał udział w demonstracjach. Za udział w manifestacji 10 października 1861 w Horodle został aresztowany i wywieziony wraz z bratem do Wiatki, a później do Tambowa na zesłanie. Uwolniony, w listopadzie 1862 powrócił do kraju.
8 maja 1863 przybył do Warszawy, gdzie został mianowany sekretarzem Wydziału Rusi Rządu Narodowego. W czasie dyktatury Romualda Traugutta był pośrednikiem pomiędzy nim a dyrektorem spraw zagranicznych Henrykiem Krajewskim. 10 kwietnia 1864 został aresztowany i osadzony na Pawiaku. Torturowany przez rosyjskich śledczych (złamana szczęka i głębokie blizny na plecach) – zachował milczenie. Przeniesiony do X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej. Skazany na karę śmierci, zamienioną 30 lipca na katorgę z pozbawieniem wszystkich praw publicznych.
W 1868 z katorgi przeniesiony na dożywotnie osiedlenie do Irkucka. Na Syberii rozpoczął badania historyczne dziejów polskich Sybiraków, ogłaszane później w warszawskim Tygodniku Ilustrowanym. Był pierwszym autorem, który opracował życiorys Nicefora Czernichowskiego, polskiego zesłańca i założyciela państewka nad Amurem[2]. W 1874 dostał pozwolenie na powrót do Rosji Europejskiej z wyłączeniem ziem polskich. Osiadł w Jekaterynosławie. W 1879 opublikował monografię Kudak, twierdza kresowa[3], nagrodzoną przez Akademię Umiejętności w Krakowie. W latach 1880-1883 przebywał w Odessie.
W 1883 na skutek amnestii powrócił do Warszawy. W 1884 osiadł na stałe w Krakowie. Był członkiem prezydium Komitetu Obrony Państwowej w Krakowie w 1920[4]. W 1923 otrzymał tytuł honorowego doktora medycyny Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie (wyróżniony wówczas w gronie siedmiu weteranów powstania styczniowego)[5].
Książki
- Na kresach i za kresami, Kijów 1914, na stronie WBP w Lublinie.
Odznaczenie
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (5 sierpnia 1921)[6]
Przypisy
- ↑ Stanisław Zieliński, Mały słownik pionierów polskich kolonialnych i morskich : podróżnicy, odkrywcy, zdobywcy, badacze, eksploratorzy, emigranci - pamiętnikarze, działacze i pisarze migracyjni, Warszawa: Inst. Wyd. Ligi Morskiej i Kolonialnej, 1933, s. 89.
- ↑ Edward Kajdański, Długi cień wielkiego muru. Jak Polacy odkrywali Chiny, Warszawa: Oficyna Naukowa, 2005, ISBN 83-88164-88-0, OCLC 69311634.
- ↑ Marian Dubiecki, Kudak twierdza kresowa i jej okolice : monografia historyczna nagrodzona przez Akademię Umiejętności w Krakowie, wyd. 1897., polona.pl [dostęp 2018-08-11].
- ↑ Obrona państwa w 1920 roku, Warszawa 1923, s. 475.
- ↑ Uniwersytet lwowski powstańco 63 roku. „Nowości Illustrowane”. Nr 23, s. 2, 9 czerwca 1923.
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 15.
Bibliografia
- Michał Janik, Marian Karol Dubiecki, Polski Słownik Biograficzny, t. V, Kraków 1939–1946, s. 428-430.
Linki zewnętrzne
- Prace Mariana Dubieckiego w serwisie Polona.pl
Media użyte na tej stronie
Herb z okresu powstania styczniowego (1863)
Мар'ян Кароль Дубецький - польський історик, письменник, громадський діяч.