Marian Konieczny

Marian Konieczny

Data i miejsce urodzenia	13 stycznia 1930 Jasionów
Data i miejsce śmierci	25 lipca 2017 Jaroszowiec
Narodowość	polska
Alma Mater	Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie
Dziedzina sztuki	rzeźba
Ważne dzieła
Pomnik Bohaterów Warszawy Pomnik Czynu Rewolucyjnego w Rzeszowie Pomnik Grunwaldzki w Krakowie (rekonstrukcja) Pomnik Chwały i Męczeństwa w Algierze Pomnik Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie Pomnik Jana Zamoyskiego w Zamościu Fontanna Apolla w Poznaniu
Odznaczenia

Marian Adam Konieczny (ur. 13 stycznia 1930 w Jasionowie, zm. 25 lipca 2017^[1] w Jaroszowcu^[2]) – polski rzeźbiarz, profesor, dziekan Wydziału Rzeźby (1968–1972) i rektor (1972–1981) Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, poseł na Sejm PRL VIII i IX kadencji z ramienia PZPR, członek Rady Krajowej PRON^[3]. W 1975 delegat na VII Zjazd PZPR, w 1978 członek egzekutywy Komitetu Krakowskiego PZPR oraz przewodniczący Krakowskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu. Honorowy członek Akademii Sztuk Pięknych ZSRR^[4].

Życiorys

Był synem małorolnego chłopa^[5] Stanisława i Stefanii^[2]. W czasie okupacji niemieckiej ukończył dwie klasy gimnazjum na tajnych kompletach^[5]. Uczęszczał do Gimnazjum Klasycznego w Brzozowie^[6][7], a od 1948 na Akademię Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie (pracownia prof. Xawerego Dunikowskiego). Ukończył ją w 1954. Uczył się m.in. wraz z Augustynem Dyrdą^[5]. W latach 1954-1958 studiował na Instytucie im. Riepina w Petersburgu (wówczas Leningradzie)^[8][9], w pracowni Michaiła Kerzina, dziekana Wydziału Rzeźby. Z uczelni tej przywiózł do Polski trzy rzeźby, m.in. Starego Atletę, za którego otrzymał Srebrny Medal na Wystawie Sztuki Młodych w 1959 w Wiedniu^[5]. W 1958 podjął pracę w ASP w Krakowie i w latach 1972–1981 był rektorem tej uczelni^[8].

W latach 1948–1954 należał do Związku Młodzieży Polskiej. W 1953 wstąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Od 1958 do 1980 był członkiem Związku Nauczycielstwa Polskiego. Przystąpił także do Związku Polskich Artystów Plastyków^[9]. Został pochowany w Alei Zasłużonych krakowskiego Cmentarza Rakowickiego.

O swojej twórczości powiedział:

Gdy tworzę pomnik, to traktuję własny wysiłek jako poszukiwanie odpowiedzi na konkretny, w pewnym sensie zadany temat. Fakt, że jest to zamówienie społeczne, pociąga mnie jeszcze bardziej. Nabieram wówczas pewności, iż rzeźbiarz jest jednostką w społeczeństwie potrzebną, a może nawet niezbędną... Pomnik jest po prostu głosem w dyskusji nad epoką, w której się żyje, lub nad wydarzeniem dla niej znaczącym i na swój sposób charakterystycznym^[5].

Twórca wielkich kompozycji rzeźbiarskich, medali, portretów sławnych Polaków m.in. Konrada Swinarskiego, Krzysztofa Pendereckiego. Marian Konieczny jest także twórcą pomnika nagrobnego aktorki Barbary Kwiatkowskiej-Lass, zrealizowanego w 1998 oraz pomnika nagrobnego prof. Wiktora Zina zrealizowanego w 2012 – obydwa na Cmentarzu Rakowickim.

Realizacje

Realizacje Mariana Koniecznego

(c) Deutsche Fotothek‎, CC BY-SA 3.0 de

Pomnik Bohaterów Warszawy (1964).
Warszawa, w swojej pierwotnej lokalizacji na placu Teatralnym.

(c) Ajgon z polskiej Wikipedii, CC-BY-SA-3.0

Pomnik Czynu Rewolucyjnego w Rzeszowie

Zrekonstruowany Pomnik Grunwaldzki w Krakowie

Pomnik Chwały i Męczeństwa w Algierze

Pomnik Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie

Pomnik żony, Zagremmy Koniecznej na cmentarzu Rakowickim w Krakowie

Pomnik Barbary Kwiatkowskiej-Lass na Cmentarzu Rakowickim

Pomnik Jana Zamoyskiego w Zamościu

Fontanna Apolla w Poznaniu

• Pomnik Bohaterów Warszawy („Warszawska Nike”) (1964)
• Pomnik Marii Curie-Skłodowskiej (1964) w Lublinie^[10]
• Pomnik Wdzięczności Armii Radzieckiej w Częstochowie z 1968 (zdemontowany w 1992)
• Pomnik Lenina w Nowej Hucie z 1973 (zdemontowany w 1989)
• Pomnik Czynu Rewolucyjnego w Rzeszowie (1974)
• Pomnik Grunwaldzki w Krakowie (rekontr. 1976)
• Pomnik Aleksandra Zawadzkiego w Dąbrowie Górniczej (zdemontowany w 1990)^[11]
• Pomnik Tadeusza Kościuszki w Filadelfii (USA) z 1979
• Pomnik Wincentego Pstrowskiego w Zabrzu sprzed 1979 (przemianowany w 2018 na „Pomnik Braci Górniczej”)^[12]
• Pomnik Leona Kruczkowskiego w Sosnowcu z lat 1979/1980
• Pomnik Republika Tarnobrzeska
• Pomnik Chwały i Męczeństwa w Algierze w Algierze z 1982 (współautor), założenia i projekt architektury oraz plan zagospodarowania i arch. Wiesław Kempka, projekt konstrukcji i realizację prowadziła firma Lavalin z Kanady
• Pomnik Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie (1982)
• Pomnik Wincentego Witosa (1985), Warszawa, pl. Trzech Krzyży
• Pomnik Grzegorza z Sanoka w Sanoku (1985)
• Pomnik Chopina w Hamamatsu (Japonia) (1990)
• Pomnik Edwarda Mandella House’a w Warszawie (1991)
• Pomnik Bartosza Głowackiego w Janowiczkach (1994) pod Racławicami
• Pomnik Jana Matejki w Warszawie (1995)
• Pomnik Barbary Kwiatkowskiej-Lass (1998) na Cmentarzu Rakowickim
• Pomnik Jana Pawła II i księdza Eugeniusza Makulskiego (1999) przed Bazyliką w Licheniu
• Pomnik Jana Pawła II w Leżajsku (2002)^[13]
• Fontanna Apolla (2002) na Rynku Starym w Poznaniu
• Pomnik Jana Zamoyskiego w Zamościu (2005), przed d. pałacem Zamoyskich
• Rzeźby Wisła, Macierzyństwo I, Macierzyństwo II znajdujące się przed Galerią Rzeźby prof. Mariana Koniecznego w Zamościu, ul. Łukasińskiego 2 B oraz wszystkie inne zaprezentowane na ekspozycji w Galerii.

Nagrody i odznaczenia

Cmentarz Rakowicki, Aleja Zasłużonych.
Grób Mariana Koniecznego.

• Nagroda Miasta Krakowa (1973)^[14]
• Order Sztandaru Pracy II klasy (1985)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1965)
• Medal 30-lecia Polski Ludowej
• Medal 40-lecia Polski Ludowej^[9]

W 1966 otrzymał Nagrodę Państwową I stopnia^[15]. Postanowieniem z 23 grudnia 1999 został odznaczony przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski^[16]. W 2009 został odznaczony Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”^[17].

Przypisy

Bibliografia

• Leszek Mazan. Wyspiański, Długosz, Hubal i pochód królów na Wawel. Rozmowa z prof. Marianem Koniecznym. „Nowiny”, s. 5, Nr 260 z 19 listopada 1979. 

Linki zewnętrzne

• Konieczny Marian. interia.pl. [dostęp 2011-08-22].
• Film Metrum 2 z udziałem Mariana Koniecznego. vimeo.com. [dostęp 2012-08-18].