Marian Kowalski (astronom)

Marian Kowalski

Marian Albertowicz Kowalski (ros.: Мариан Альбертович Ковальский, ur. 15 sierpnia 1821 lub 15 października 1821 w Dobrzyniu nad Wisłą, zm. 28 maja 1884[1] lub 9 lipca 1884 w Kazaniu w Rosji) – polski astronom działający głównie w Rosji[2].

Życiorys

Pochodził z zubożałej polskiej rodziny szlacheckiej. Ukończył gimnazjum w Płocku. Absolwent Uniwersytetu w Petersburgu[1]. Po studiach prowadził badania geodezyjne w północnych częściach Gór Uralskich za pośrednictwem Rosyjskiego Towarzystwa Geograficznego.

Począwszy w 1854 był dyrektorem obserwatorium na Uniwersytecie w Kazaniu, i dziekanem wydziału fizyki i matematyki tego uniwersytetu. W obserwatorium tym zajmował się m.in. obliczaniem orbity planety Neptun, z badań nad nią sporządził pracę naukową Teoria ruchu Neptuna za którą uzyskał stopień doktora. W późniejszym czasie mianowany na profesora.

Jego najważniejszym dorobkiem jest zbadanie ruchu własnego 3136 gwiazd z katalogu angielskiego astronoma Jamesa Bradleya (1693–1762), co ustanowiło pierwszą użyteczną metodę wydedukowania obrotu Drogi Mlecznej. W oparciu o tę pracę, dowiódł, że nie jest to możliwe, aby jedno masywne ciało usytuowane w centrum naszej galaktyki mogło być odpowiedzialnym za ruch gwiazd.

W 1862 jego kandydatura została zgłoszona do tytułu czynnego członka korespondenta Petersburskiej Akademii Nauk, jednak ze względu na polską narodowość i stanowczą postawę względem carskich władz został jedynie członkiem korespondentem.

Przypisy

  1. ↑ a b Stanisław Zieliński, Mały słownik pionierów polskich kolonialnych i morskich : podróżnicy, odkrywcy, zdobywcy, badacze, eksploratorzy, emigranci - pamiętnikarze, działacze i pisarze migracyjni, Warszawa: Inst. Wyd. Ligi Morskiej i Kolonialnej, 1933, s. 239.
  2. ↑ Czasami jego nazwisko jest podawane jako Kovalsky, Koval'sky lub Koval'skiy. W literaturze naukowej występuje jako Kowalski lub Kowalsky. Jego patronimik (otczestwo) jest czasami podawany jako Wojtechowicz lub Wojciechowicz (Войтехович lub Войцехович), co sugeruje, że jego ojcem był Wojciech. Niektóre rosyjskie źródła podają jego imię i nazwisko jako Marian Albertowicz Kowalsky-Wojtechowicz.

Linki zewnętrzne


Media użyte na tej stronie

Marian Kowalski.jpg
Marian Kowalski, astronom