Marian Malinowski (oficer)

Marian Malinowski

Pobóg, konsp. Tadeusz Wolski

kapitan
Data i miejsce urodzenia	29 kwietnia 1900 Łódź
Data i miejsce śmierci	22 kwietnia 1977 Łódź
Przebieg służby
Lata służby	1913–1945
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Formacja	Polska Organizacja Wojskowa
Jednostki	Polska Organizacja Skautowa, Polska Organizacja Wojskowa, 5 Pułku Piechoty Legionów, 28 Pułk Strzelców Kanowskich, Zgrupowanie AK „Krybar”
Stanowiska	dowódca
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa, wojna polsko-bolszewicka, II wojna światowa, powstanie warszawskie
Odznaczenia

Marian Malinowski ps. „Pobóg” konsp. Tadeusz Wolski (ur. 29 kwietnia 1900 w Łodzi, zm. 22 kwietnia 1977 w Łodzi) – kapitan Wojska Polskiego, dowódca 4 kompanii VIII zgrupowania Armii Krajowej, wchodzącego w skład Zgrupowania „Krybar”, walczącego w Powstaniu Warszawskim na Powiślu.

Życiorys

I wojna światowa 1914–1918

W latach 1913–1918 związany z ruchem niepodległościowym – najpierw jako członek Polskiej Organizacji Skautowej, a następnie POW – w 1918 roku brał czynny udział w rozbrajaniu Niemców w Łodzi.

Wojna polsko-bolszewicka 1920 roku

Po ochotniczym zgłoszeniu się do wojska, otrzymał przydział do 1 Batalionu Harcerskiego WP, a następnie do plutonu Osłony Naczelnego Wodza Józefa Piłsudskiego w Belwederze i na wyjazdach. Był też instruktorem tworzącej się Kompanii Osłony Naczelnego Wodza. Na własną prośbę przydzielony na front do 5 Pułku Piechoty Legionów, z którym jako zastępca dowódcy plutonu, a następnie jako dowódca plutonu, przeszedł szlak Wilno – Dzwińsk – Kijów – Warszawa, aż do końca wojny polsko-bolszewickiej w 1920 roku. Przeniesiony do rezerwy w lutym 1922 roku.

Urzędnik instytucji prywatnych. Pracował społecznie jako sekretarz Zarządu Okręgu Związku Oficerów Rezerwy. Komendant Obwodu Związku Strzeleckiego w Łodzi, zawodnik – piłkarz i lekkoatleta, pierwszy kapitan drużyny piłkarskiej (1922-1930), a następnie członek zarządu (1928-1931) i prezes (1932-1934) Robotniczego Towarzystwa Sportowego Widzew w Łodzi^[1].

II wojna światowa 1939–1945

W marcu 1939 mianowany porucznikiem rezerwy, a we wrześniu 1939 r. reklamowany od czynnej służby wojskowej przez przemysł wojskowy. Po wejściu Niemców do Łodzi poszukiwany przez Gestapo za działalność antyniemiecką, szczególnie w ostatnim miejscu pracy.

W lutym 1940 roku, jako Tadeusz Wolski, przedostał się do Warszawy, gdzie kontynuował rozpoczętą w Łodzi działalność konspiracyjną, służąc m.in. w SZP, ZWZ oraz AK w ramach Grupy Operacyjnej WP „Edward” pod dowództwem płk „Radwana” – Edward Pfeiffer – do likwidacji w lipcu 1944 roku – jako dowódca batalionu.

Powstanie warszawskie

W stopniu porucznika^[2] (później kapitana) dowodził 4 kompanią VIII zgrupowania AK „Krybar” na Powiślu, która w pierwszych godzinach powstania atakowała Pałac Namiestnikowski oraz hotel „Bristol”, a następnie przez ponad miesiąc utrzymywała w rękach powstańców kwartał ulic Bednarska, Dobra, Tamka, Solec/Browarna/Furmańska, biorąc m.in. udział w atakach na budynki Uniwersytetu Warszawskiego, aby 5 września wycofać się do Śródmieścia. Po kapitulacji powstania trafił do obozu Bergen-Belsen, a następnie Gross Born.

Po zakończeniu wojny jako żołnierz AK mógł podjąć pracę jedynie w przemyśle włókienniczym i kolejowym, nadal jednak pracował społecznie w RTS Widzew Łódź w latach 1947-1952 jako Prezes Zarządu, a od 1952 roku, aż do śmierci jako prezes honorowy^[1] oraz Łódzkim Okręgowym Związku Piłki Nożnej.

Żonaty (od października 1939 roku) z Eufemią Malinowską (Pilichowska) ps. „Myszka”, miał syna, Janusza (ur. 11 kwietnia 1947 w Łodzi, zm. 9 stycznia 1993 w Łodzi).

Czynny udział w działalności niepodległościowej i walce zbrojnej w latach 1905–1945 brało także rodzeństwo Mariana Malinowskiego: Henryk Pobóg-Malinowski (1889–1931), Maria Sylwia Szymańska (Pobóg-Malinowska) (1892–1978), Seweryn Malinowski (1898-1952), Bogdan Malinowski (1908–1943).

Odznaczenia

• Order Virtuti Militari
• Krzyż Walecznych 3-krotnie
• Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
• Krzyż Armii Krajowej
• Medal Niepodległości
• Warszawski Krzyż Powstańczy (pośmiertnie)
• Krzyż za Wojnę
• Medal Wojska 4-krotnie
• Krzyż POW
• Krzyż Legionowy
• Krzyż 5 pułku piechoty Legionów*
• Honorowa Odznaka m. Łodzi
• Medal za Zasługi w Kulturze Fizycznej,
• Medal 100-lecia Sportu Polskiego
• Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej,
• Odznaka Honorowa 100 lat Widzewa Łódź (przyznana pośmiertnie – 5 grudnia 2010 r.).
• Medal Łotewski za Wojnę

Przekazanie akt Mariana Malinowskiego do AAN

4 marca 2008 roku w Sali Złotej Pałacu Kazimierzowskiego na Uniwersytecie Warszawskim odbyło się uroczyste przekazanie do zasobu Archiwum Akt Nowych Akt Mariana Malinowskiego, w tym m.in. Archiwum 4 Kompanii Grupy „Krybar” Armii Krajowej.

Przypisy

Bibliografia

• Włodzimierz Rosłoniec, Grupa „Krybar” Powiśle 1944, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1989.
• Aleksander Michalak, „Olczak” nie wraca, Polska Fundacja Kulturalna, Londyn 1993.
• Adam de Michelis, Alicja Rudniewska, Pod rozkazami „Konrada”, Oficyna Wydawnicza Volumen, Warszawa 1993.
• Tomasz i Włodzimierz Gawrońscy, "Widzew Łódź. Dzieje międzywojenne", GAW-TOM, Łódź 2020

Linki zewnętrzne

• Archiwum Akt Nowych - informacja o rodzinie Pobóg-Malinowskich [1]
• Archiwum Akt Nowych - uroczyste przekazanie do AAN akt 4. kompanii VIII Zgrupowania AK Grupy Bojowej "Krybar" [2]
• Muzeum Powstania Warszawskiego - Powstańcze Biogramy - sylwetka kpt. Mariana Malinowskiego ps. "Pobóg" [3]