Marian Mięsowicz

Marian Mięsowicz
Data i miejsce urodzenia

21 listopada 1907
Lwów

Data i miejsce śmierci

5 kwietnia 1992
Kraków

Zawód, zajęcie

fizyk

Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Stanowisko

poseł na Sejm PRL VI i VII kadencji (1972–1980), wiceprezes Polskiej Akademii Nauk

Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy I klasy Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Medal 10-lecia Polski Ludowej

Marian Mięsowicz (ur. 21 listopada 1907 we Lwowie, zm. 5 kwietnia 1992 w Krakowie) – polski fizyk i polityk, profesor Akademii Górniczo-Hutniczej, organizator nauki, poseł na Sejm PRL VI i VII kadencji (bezpartyjny, z okręgu wyborczego Kraków)[a][1]. Budowniczy Polski Ludowej.

Życiorys

Absolwent wydziału fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego (1930) i autor obronionej na UJ pracy doktorskiej O krótkich, powoli zanikających falach elektromagnetycznych. Od 1931 pracownik Katedry Fizyki Akademii Górniczej w Krakowie. W czasie II wojny światowej nauczyciel Średniej Szkoły Górniczej, wykładowca fizyki dla studentów tajnego UJ i pracownik Państwowej Szkoły Górniczo-Hutniczo-Mierniczej (1941–1946). Od 1946 profesor Akademii Górniczej (od 1949 jej następcy – Akademii Górniczo-Hutniczej).

Autor prac w takich dziedzinach jak:

  • fizyka cieczy anizotropowych (ciekłych kryształów) – twórca metody opisu lepkości takich ośrodków. Do dnia dzisiejszego za Mięsowiczem wyróżnia się osiem współczynników lepkości dla takich cieczy.
  • fizyka cząstek elementarnych – pod koniec lat 30. autor wraz z profesorem Jeżewskim projektu wyniesienia do stratosfery balonu z licznikami mającymi mierzyć natężenie promieniowania kosmicznego. Start miał nastąpić z doliny Chochołowskiej, jednak nie doszedł do skutku, gdyż balon spłonął.
  • fizyka jądrowa – twórca zakładu Fizyki Jądrowej na Uniwersytecie Jagiellońskim, inicjator uczestnictwa polskich fizyków w europejskim centrum badań jądrowych Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych.

Członek Polskiej Akademii Nauk (od 1959, w latach 70. – wiceprezes PAN), doktor honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego (1975), Uniwersytetu Warszawskiego (1987)[2] i AGH[3], od 1989 członek Polskiej Akademii Umiejętności.

Uchwałą Prezydium Krajowej Rady Narodowej z 15 listopada 1946 został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi za włożone przy zabezpieczeniu mienia państwowego[4], w 1955 odznaczony Medalem 10-lecia Polski Ludowej[5],. 21 lipca 1974 odznaczony Orderem Budowniczych Polski Ludowej[6]. Z okazji 35-lecia Polski Ludowej otrzymał specjalną nagrodę państwową w 1979[7]. Odznaczony także Orderem Sztandaru Pracy I klasy i Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Laureat Nagrody im. Jurzykowskiego, 1988.

W 1997 ustanowiono Nagrodę im. Mariana Mięsowicza, przyznawaną za wybitne osiągnięcia w dziedzinie fizyki.

Pochowany na cmentarzu Rakowickim[8].

Uwagi

  1. ↑ Na XXXV Zjeździe Fizyków Polskich w Białymstoku prof. Andrzej Kajetan Wróblewski (Instytut Fizyki Doświadczalnej UW) przedstawił referat nt. „Fizyka w Polsce wczoraj, dziś i jutro” – krótką charakterystykę fizyki w Polsce XX w. Zaprezentował wskaźniki bibliometryczne, liczby dotyczące stopni i tytułów naukowych oraz liczby studentów fizyki. W podsumowaniu ocenił wkład Polaków do światowej fizyki XX wieku, wyodrębniając przede wszystkim – poza Marią Skłodowską-Curie (która w światowych zestawieniach jest wymieniana jako obywatelka francuska) – czterech fizyków, którzy dokonali odkryć na miarę Nagrody Nobla: Mariana Smoluchowskigo, Mariana Danysza, Jerzego Pniewskiego i Karola Olszewskiego. Wśród osiemnastu mniej zasłużonych, którzy jednak wnieśli bardzo poważny wkład do rozwoju fizyki i w pewnym okresie należeli do liderów światowej fizyki (których nazwiska są wymieniane w syntetycznych obcojęzycznych historycznych opracowaniach) znalazł się Marian Mięsowicz. W tej samej grupie prof. Andrzej Kajetan Wróblewski wymienił nazwiska: Czesław Białobrzeski, Tadeusz Godlewski, Aleksander Jabłoński, Leopold Infeld, Mieczysław Jeżewski, Władysław Natanson, Henryk Niewodniczański, Arkadiusz Piekara, Stefan Pieńkowski, Wojciech Rubinowicz, Andrzej Sołtan, Leonard Sosnowski, Zdzisław Szymański, Ludwik Wertenstein, August Witkowski, Mieczysław Wolfke, Konstanty Zakrzewski.

Przypisy

  1. ↑ Andrzej Kajetan Wróblewski (Instytut Fizyki Doświadczalnej UW): Fizyka w Polsce wczoraj, dziś i jutro. labfiz.uwb.edu.pl. [dostęp 2012-08-31].
  2. ↑ Doktoraty HC. uw.edu.pl. [dostęp 2011-02-21].
  3. ↑ Doktoraty honoris causa nadane przez AGH. agh.edu.pl. [dostęp 2011-02-23].
  4. ↑ M.P. z 1947 r. nr 29, poz. 256.
  5. ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400.
  6. ↑ „Nowiny Rzeszowskie”, nr 199 (8047), 23 lipca 1974, s. 4.
  7. ↑ „Dziennik Polski”, r. XXXV, nr 161 (10 925), s. 1.
  8. ↑ Wyszukiwarka grobów w Krakowie

Linki zewnętrzne

Laureaci Medalu Mariana Smoluchowskiego
XX wiek
XXI wiek

Medal Mariana Smoluchowskiego.jpg

Media użyte na tej stronie

POL Order Budowniczych Polski Ludowej (1960) BAR.svg
Baretka Orderu Budowniczych Polski Ludowej (wzór z rozetką).
POL Order Budowniczych Polski Ludowej (rozetka) BAR.svg
Baretka Orderu Budowniczych Polski Ludowej (wzór z rozetką).
POL Order Sztandaru Pracy 1 klasy BAR.svg
Baretka: Order Sztandaru Pracy I klasy
Medal Mariana Smoluchowskiego.jpg
Commemorative medal for Polish physicist Marian Smoluchowski - Polish Physical Society 1967