Marian Rentgen-Güntner

Marian Rentgen

Marian Rentgen (1925)
Imię i nazwisko	Marian Antoni Güntner
Data i miejsce urodzenia	23 czerwca 1888 Bochnia
Data i miejsce śmierci	kwiecień 1940 Charków
Zawód	piosenkarz, aktor, farmaceuta
Lata aktywności	1912–1939

Marian Rentgen-Güntner

porucznik rezerwy służby zdrowia
Data i miejsce urodzenia	23 czerwca 1888 Bochnia
Data i miejsce śmierci	kwiecień 1940 Charków
Przebieg służby
Lata służby	1914–1940
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa (kampania wrześniowa)
Odznaczenia

Marian Rentgen-Güntner, właśc. Marian Antoni Güntner także Guntner lub błędnie Gunter, ps. Rentgen, Marian Rentgen (ur. 23 czerwca 1888 w Bochni^[1][a], zm. w kwietniu^[2] 1940 w Charkowie) – polski piosenkarz, pieśniarz lwowski i warszawski, aktor kabaretowy i filmowy, farmaceuta, porucznik rezerwy służby zdrowia Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Jerzego i Józefy z Shoerów. W 1908 ukończył gimnazjum w Bochni, następnie w 1913 studia na Wydziale Farmacji Uniwersytetu Franciszkańskiego we Lwowie. Należał do Polskich Drużyn Strzeleckich. Uczył się aktorstwa u Romana Żelazowskiego, śpiewu u Zofii Kozłowskiej^[3]. Debiutował w 1912 w kabarecie „Ul”.

W czasie I wojny światowej służył w armii Austro-Węgier. W 1918 wstąpił do Wojska Polskiego. Został awansowany do stopnia porucznika w korpusie oficerów służby zdrowia ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i przydzielony do kadry zapasowej 1 Szpitala Okręgowego. Podczas wojny polsko-bolszewickiej służył w 201 pułku piechoty^[4] i 205 pułku piechoty im Jana Kilińskiego^[5]. Po I wojnie światowej prowadził w Warszawie aptekę przy ulicy Mazowieckiej 10^[6].

Po demobilizacji dzięki pomocy Ludwika Lawińskiego znalazł się w kręgu gwiazd warszawskich teatrzyków rewiowych. Występował w warszawskich kabaretach: „Miraż” (1919), „Perskie Oko”, „Qui Pro Quo” (1925–1926), „Cyrulik Warszawski”, „Momus”, „Wielka Rewia”, „Stańczyk” (1922–1924), „Wesoły Wieczór” (1929–1931) i „Hollywood”; występował z Hanką Ordonówną. Jubileusz 25-lecia pracy artystycznej miał miejsce w Filharmonii Narodowej w Warszawie w 1936^[7].

W 1939 artysta został zaangażowany do teatrzyku „Figaro” przy ul. Marszałkowskiej 8^[b], ale wybuch II wojny światowej uniemożliwił występy. Zamieszkiwał w Warszawie przy ul. Poznańskiej 3^[8].

Był odtwórcą piosenek charakterystycznych oraz ballad. Często akompaniował sobie grając na gitarze. Dokonał wielu nagrań dla wytwórni „Płyty Polskiej”, Syreny Rekord oraz Parlophonu.

We wrześniu 1939 został powołany do wojska. W kampanii wrześniowej 1939 brał udział jako porucznik rezerwy i magister farmacji w 1 Szpitalu Okręgowym w Warszawie. Szpital został ewakuowany do południowo-wschodniej Polski. Po agresji ZSRR na Polskę wzięty do niewoli sowieckiej i przewieziony do obozu w Starobielsku^[2]. Był ofiarą zbrodni katyńskiej, zamordowany przez NKWD w Charkowie^[9]. Nie został zidentyfikowany, prawdopodobnie spoczywa w zbiorowej mogile na cmentarzu polskich oficerów w Piatichatkach.

Osobiste archiwum artysty znajduje się w dziale rękopisów Zakładu Narodowego im. Ossolińskich.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Walecznych (trzykrotnie)^[10]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

Upamiętnienie

W 2007 pośmiertnie został awansowany do stopnia kapitana^[11][12].

W ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, Marian Rentgen-Güntner został uhonorowany poprzez zasadzenie Dębu Pamięci w rodzinnej Bochni

Wykonawca przebojów

• Aczkolwiek (muz. R. Fall, sł. Andrzej Włast),
• Dulcinea^[c] (muz. Zygmunt Wiehler, sł. Andrzej Włast),
• Don Carlos i fokstrot Dziewczęta z Woli (obie muz. Salwin Strakacz, sł. Stanisław Biernacki).
• Piosenka Nieaktualna, (J. Krzemiński, W. Budzyński).

Wybrana filmografia

• 1927 – Kochanka Szamoty, jako przechodzień
• 1932 – Sto metrów miłości
• 1933 – Jego ekscelencja subiekt
• 1937 – Pani minister tańczy
• 1939 – O czym się nie mówi

Przedstawienia teatralne (wybór)

• 1924 – Miałeś chamie złoty róg, teatr „Stańczyk”
• 1925 – 7 krów tłustych, „Qui Pro Quo”
• 1925 – Hallo ciotka, „Qui Pro Quo”
• 1926 – Pod sukienką, „Perskie Oko”
• 1927 – Warszawa znów się bawi, „Perskie Oko”
• 1930 – Confetti, „Morskie Oko”
• 1930 – A może do nas, „Wesołe Oko”
• 1930 – Rumba, rumba, „Wesołe Oko”
• 1930 – Rok 1932, „Wesołe Oko”
• 1930 – Bez paszportów i wiz, „Wesołe Oko”
• 1934 – Lawiński à la carte, Restauracja „Polonia”
• 1935 – Gwiazdy areny, Cyrk braci Staniewskich
• 1936 – Ogród rozkoszy, „Cyrulik Warszawski”
• 1938 – Cabaretissimo, „Cyrulik Warszawski”
• 1937 – Jaś u raju bram, „Cyrulik Warszawski”
• 1937 – Bawmy się razem, „Cyrulik Warszawski”

Dyskografia

• 1924 – Marian Rentgen artysta teatru „Perskie Oko” śpiew z własnym akompaniamentem gitary Syrena Rekord (SR 474a–477a)
• 1930 – Marian Rentgen artysta Teatrów Warszawskich śpiew z udziałem Orkiestry Tanecznej Zygmunta Karasińskiego Syrena Rekord (SR 3503)
• 1930 – Orkiestra Taneczna Zygmunta Karasińskiego refren śpiewa Marian Rentgen artysta Teatrów Warszawskich Syrena Rekord (SR 6528)
• 1930 – Marian Rentgen artysta Teatrów Warszawskich Olimpia (Olimpia 544)
• 2006: The Polish Encyklopedia Of Jazz Vol.1–3 [Box], Polonia Records, POLONIA CD209-211 (składanka):
  • CD 1
  • 14. Dulcinea - Marian Rentgen

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Ludwik Sempoliński: Wielcy artyści małych scen. Warszawa: Czytelnik, 1977.
• Syrena Record : pierwsza polska wytwórnia fonograficzna = Poland's first recording company : 1904–1939. ISBN 83-917189-0-5.
• Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego: Charków. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2003. s. 447. [dostęp 2014-08-05].
• Marian Rentgen-Güntner. katyn-pamietam.pl. [dostęp 2014-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-08)].

Linki zewnętrzne

• Zdjęcie Marian Rentgen
• Marian Rentgen w bazie IMDb (ang.)
• Marian Rentgen w bazie Filmweb
• Marian Rentgen w bazie filmpolski.pl
• Marian Rentgen zdjęcia w zasobach NAC (pol.). [dostęp 2011-02-11].
• 25-letni jubileusz pracy artystycznej Mariana Rentgena, recital w Filharmonii Narodowej (fragment kroniki PAT 36-09 z 1936 r.)
• Marian Rentgen w „Gwiazdozbiorze polskiej piosenki” (pol.). [dostęp 2011-02-16].
• Marian Rentgen wykonuje:: Dulcinea, mp3 (fragment) (pol.). [dostęp 2009-01-17].
• Marian Rentgen wykonuje:: Biały Boston, Z. Wiehler, A. Włast (pol.). [dostęp 2009-01-17].
• Katedra Polowa Wojska Polskiego w Warszawie, Polscy oficerowie i policjanci zamordowani w Katyniu, Miednoje i w Charkowie... (tabliczki imienne): por. Marian Rentgen-Güntner. [dostęp 2009-01-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (13 marca 2009)].
• Marian Rentgen-Güntner w bazie Filmoteki Narodowej „Nitrofilm”
• Jubileusz 25-lecia pracy artystycznej Mariana Rentgena w kronice PAT w bazie Repozytorium Cyfrowe Filmoteki Narodowej