Marian Sobieski

Marian Sobieski

Marian Sobieski przy pracy ok. 1956
Data i miejsce urodzenia	14 czerwca 1908 Miłosławice
Data i miejsce śmierci	25 października 1967 Warszawa
Zawód, zajęcie	muzykolog, etnograf
Alma Mater	Państwowe Konserwatorium Muzyczne w Poznaniu

Marian Bazyli Sobieski (ur. 14 czerwca 1908 w Miłosławicach, zm. 25 października 1967 w Warszawie) – polski muzykolog, etnograf, związany z wydziałem muzykologii Uniwersytetu Poznańskiego. Badacz muzyki ludowej regionu Wielkopolski.

Życiorys

Urodził się w rodzinie z silnymi muzycznymi tradycjami. Jego ojcem był Teodor Sobieski, zaś matką Stefania z Krzymańskich. Maturę zdał w Inowrocławiu. Następnie w latach 1928–1935 studiował muzykologię na Uniwersytecie Poznańskim. W tym samym czasie studiował w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Poznaniu oraz śpiewał jako tenor w Poznańskim Chórze Katedralnym, będąc w nim jednocześnie jednym z pomocników Wacława Gieburowskiego odpowiedzialnym za kształcenie chłopców.

Pracę badawczą rozpoczął już podczas studiów. Początkowo były to poszukiwania w klasztorach i kościołach Wielkopolski rękopisów utworów z XVIII wieku. Studia ukończył pracą magisterską z zakresu twórczości Wojciecha Dankowskiego. Po obronie, w 1935, rozpoczął pracę jako asystent w Zakładzie Muzykologii UP oraz powiązanego z tą instytucją, niedawno utworzonym Regionalnym Archiwum Fonograficznym. W związku z pracą uczestniczył wraz z poślubioną w 1936 żoną, Jadwigą z Pietruszyńskich, w akcji jeżdżenia po wsiach i nagrywania najstarszych muzykantów oraz śpiewaków i śpiewaczek. Do 1939 Archiwum zebrało przeszło 4 tysiące nagrań na wałkach woskowych. Zbiór ten zaginął podczas wojny.

Sobieski lata okupacji spędził w Generalnym Gubernatorstwie, głównie w Warszawie i Lublinie. Wiosną 1945 współpracując z Markiem Kwiekiem rozpoczął odtwarzanie Zakładu Muzykologii. W tym samym okresie kierował też Niższą Szkołą Muzyczną w Poznaniu a także prowadził pracę dydaktyczna w Średniej i Wyższej Szkole Muzycznej. Mimo tak licznych zajęć większość jego czasu pochłaniało odtworzenie zbioru nagrań muzyki ludowej. Jeszcze w 1945 roku został współzałożycielem Zachodniego Archiwum Fonograficznego, które od razu przystąpiło do nagrań na terenie Wielkopolski i Kaszub. Następnie, od 1949 roku, kierował Sekcją Muzyki Ludowej Państwowego Instytutu Badania Sztuki Ludowej, które zajmowało się nagraniami w terenie, audycjami radiowymi i publikacjami o polskiej muzyce ludowej. W latach 1950–1954 kierował ogólnopolską Akcją Zbierania Folkloru Muzycznego. Ekipy terenowe złożone ze studentów etnografii i muzykologii na terenie całego kraju zebrały w ciągu 4 lat około 46 tysięcy nagrań.

W 1956 Zachodnie Archiwum Fonograficzne przemianowano na Pracownię Badań nad Polskim Folklorem Muzycznym Państwowego Instytutu Sztuki, a wraz z nim przeniósł się tam Sobieski. W 1956 został on mianowany docentem. Swoje prace badawcze prowadził do śmierci.

Marian Sobieski napisał wraz z żoną szereg książek i artykułów naukowych i popularyzatorskich o muzyce Wielkopolski, dudziarzach i obyczajach tego regionu. W nauce zapisał się zaś jako współtwórca, wraz z żoną, systemu transkrypcji stosowanej w badaniu nad polskim folklorem muzycznym, oraz organizacja systemu archiwizacji i dokumentacji polskiej muzyki ludowej.

Pochowany na Starych Powązkach w Warszawie (kwatera 126-3-30)^[1].

Pisma

• Szlakiem kozła lubuskiego – Sobieski Marian, Sobieska Jadwiga, Kraków 1954
• Wybór polskich pieśni ludowych, Tom I / II – Marian Sobieski, [red.] Tadeusz Strumiłło, Kraków 1955
• Pieśni ludowe Warmii i Mazur – Sobieski Marian, Sobolewska Maria, Kraków, 1955
• Piosenki z Kujaw – Sobieski Marian, 1955
• Polska muzyka ludowa i jej problemy – Sobieski Marian, Sobieska Jadwiga, Kraków, 1973
• Tempo rubato u Chopina i w polskiej muzyce ludowej (artykuł) – Sobieska Jadwiga, Sobieski Marian, 1973
• około 50 innych prac

Odznaczenia

Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1955)^[2] i Medalem 10-lecia Polski Ludowej (1955)^[3].

Przypisy

Bibliografia

• Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski (red.), Wielkopolski słownik biograficzny, wyd. II, PWN, Warszawa-Poznań 1983, ISBN 83-01-02722-3
• Jolanta Woźniak: Polski Folklor Muzyczny. Akademia Muzyczna Gdańsk, 1995. ISSN 0239-7080.

Linki zewnętrzne

• Fragment kolekcji instrumentów muzycznych Mariana i Jadwigi Sobieskich