Marian Zarzycki (pułkownik saperów)

Marian Zarzycki

pułkownik saperów
Data i miejsce urodzenia	25 lutego 1896 Nowy Wiśnicz, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	14 października 1981 Londyn, Wielka Brytania
Przebieg służby
Lata służby	1914–1947
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	II Brygada Legionów Polskich 2 Pułk Saperów Kaniowskich 1 Pułk Saperów Centrum Wyszkolenia Saperów 7 Batalion Saperów
Stanowiska	podoficer saperów w kompanii technicznej dowódca plutonu saperów komendant Szkoły Podoficerskie dowódca kompanii saperów kwatermistrz pułku saperów dowódca batalionu podchorążych dowódca batalionu saperów komendant centrum wyszkolenia
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa, wojna obronna 1939 r., I wojna światowa, wojna polsko-bolszewicka
Odznaczenia

Marian Kazimierz Zarzycki (ur. 25 lutego 1896 w Nowym Wiśniczu, zm. 14 października 1981 w Londynie) – pułkownik saperów Wojska Polskiego.

Życiorys

Po wybuchu I wojny światowej wstąpił w 1914 r. do Legionów Polskich, gdzie służył w kompanii narciarskiej w 1 pułku piechoty, a od wiosny 1915 r. jako podoficer saperów w kompanii technicznej. Uczestniczył w kampaniach karpackiej, bukowińskiej i wołyńskiej. Na początku 1918 r. wstąpił do II Brygady gen. Józefa Hallera, w ramach której ukończył kurs oficerski ze stopniem chorążego. Następnie służył w II Korpusie jako dowódca plutonu saperów. Po bitwie pod Kaniowem dostał się do niewoli niemieckiej.

W listopadzie 1918 r. wstąpił do odrodzonego Wojska Polskiego. Został instruktorem szkolenia saperów kolejowych. W 1920 r. uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Po zakończeniu działań wojennych objął funkcję komendanta Podoficerskiej Szkoły Saperów przy Dowództwie Okręgu Korpusu nr II w Lublinie. W 1922 r. został przeniesiony z 1 pułku saperów do 2 pułku saperów^[1]. W 1924 r. zostaje przeniesiony z Okręgowej Składnicy Inżynieryjno-Saperskiej nr II do 2 pułku saperów^[2] i kończy 7 miesięczny Kurs Doskonalący Oficerów Saperów z dniem 1 sierpnia 1924 r.^[3] W latach 1925–1926 dowodził kompanią w 2 pułku saperów. W 1927 r. zostaje przeniesiony z Zarządu Fortu Modlin do 1 pułku saperów w Modlinie na stanowisko kwatermistrza^[4]. W 1932 r. ukończył kurs dokształcający w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie^[5]. Z dniem 1 kwietnia 1932 r. zostaje przeniesiony z 1 pułku saperów do Centrum Wyszkolenia Saperów w Modlinie gdzie pełnił obowiązki Dyrektora Nauk i dowodził batalionem podchorążych w Centrum Wyszkolenia Saperów w Modlinie do 1936 r.^[6] W okresie od 14 listopada 1938 roku do 3 września 1939 r. był dowódcą 7 batalionu saperów w Poznaniu^[7].

3 września 1939 r. zakończył czynności mobilizacyjne w 7 batalionie saperów, a 4 września zgodnie z przydziałem mobilizacyjnym melduje się u Dowódcy Saperów w Warszawie, po czym w tym samym dniu odjeżdża do Ośrodka Zapasowego Saperów w Puławach na stanowisko zastępcy dowódcy ośrodka. 17 września będąc w grupie gen. bryg. Tadeusza Kossakowskiego otrzymał rozkaz przekroczenie granicy węgierskiej, która przekracza w dniu 18 września.

Po kampanii wrześniowej przedostał się do Francji, gdzie został wykładowcą w Ośrodku Wyszkolenia Oficerów Saperów w Thouars. 18 czerwca 1940 r. został ciężko ranny. Następnie zostaje ewakuowany do nieokupowanej części Francji, gdzie zostaje komendantem Polskiego Okręgu Wojskowego nr 2 w Evaux Les Bains gdzie się ukrywał i otrzymywał rozkazy z Londynu, aż do stycznia 1943 r. Po ucieczce z Francji przybył do Wielkiej Brytanii w marcu 1943 r. W 1943 r. mianowano go komendantem polskiego Centrum Wyszkolenia Saperów z siedzibą w Szkocji. Po wojnie zamieszkał w Anglii. Był jednym z organizatorów i członków zarządu Stowarzyszenia Polskich Saperów na Obczyźnie oraz wieloletnim „Saperem Seniorem”. Jego syn Janusz był porucznikiem saperem i brał udział w walkach 2 Korpusu Polskiego^[8].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Niepodległości (9 listopada 1931)^[9][10]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Walecznych (czterokrotnie^[10]: 1922 po raz trzeci^[11])
• Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
• Złoty Krzyż Zasługi (25 maja 1939)^[12][10]
• Srebrny Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)^[13][10]

Awanse

• chorąży – 1918
• podporucznik – 1918^[14]
• kapitan – ze starszeństwem z 1 czerwca 1919^[15] (w 1924 - 47., a w 1928 - 17. lokata w korpusie oficerów zawodowych inżynierii i saperów)
• major – 18 lutego 1930 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 i 1. lokatą korpusie oficerów inżynierii i saperów^[16]
• podpułkownik – ze starszeństwem z dniem 19 marca 1938 i 3. lokatą w korpusie oficerów saperów, grupa liniowa^[10]
• pułkownik – 1945

Przypisy

Bibliografia

• Rocznik Oficerski 1923 s. 907.
• Rocznik Oficerski 1924, s. 800, 830.
• Rocznik Oficerski 1928, s. 569, 595.
• Rocznik Oficerski 1932, s. 250, 822.
• Zdzisław Cutter: Szkolnictwo saperskie w Wojsku Polskim 1918–1939, Wojskowy Przegląd Historyczny, Warszawa 1996, Nr 3 (157), ISSN 0043-7182, s. 88.
• Zdzisław Barszczewski, Władysław Jasieński: Sylwetki saperów. Warszawa: Dom Wydawniczy „Bellona”, 2001. ISBN 83-11-09287-7.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Wojska inżynieryjno-saperskie na terenie Wielkopolski 1918–1939, Leszno - Poznań 2011, wyd. Instytut im. gen. Stefana Grota Roweckiego, ISBN 978-83-61960-10-2.