Marianowo (województwo zachodniopomorskie)

Marianowo
	wieś
	; Zespół klasztorny w Marianowie
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	stargardzki
Gmina	Marianowo
Liczba ludności	1750
Strefa numeracyjna	91
Kod pocztowy	73-121
Tablice rejestracyjne	ZST
SIMC	0778797
	Położenie na mapie gminy Marianowo Marianowo
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Marianowo
	Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Marianowo
	Położenie na mapie powiatu stargardzkiego Marianowo
	53°22′56″N 15°15′48″E/53,382222 15,263333
	Strona internetowa

Artykuł	53°22′56″N 15°15′48″E
- błąd	38 m
WD	53°23'N, 15°16'E
- błąd	2280 m
Odległość	268 m

Marianowo (do 1945 niem. Marienfließ^[2]) – wieś w Polsce, położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie stargardzkim, w gminie Marianowo^[3]^[4].

Wieś położona jest 15,5 km na północny wschód od Stargardu, na wschodnim krańcu Równiny Nowogardzkiej, nad Jeziorem Marianowskim. Siedziba gminy Marianowo.

W latach 1954-1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Marianowo. W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa szczecińskiego.

Prehistoria

W epoce żelaza (okres VII – III w p.n.e.) na terenie niemal całej Polski powstawały kultury archeologiczne grobów skrzynkowych (pomorska) i urn twarzowych (zob. sztuka pradziejowa na terenach Polski)^[a].

Urny twarzowe

Jeden z „kurhanów książęcych” kultury przeworskiej (Przywóz)

Naczynie flaszowate

Na przełomie III i II w. p.n.e. w miejsce kultury pomorskiej i kultury grobów kloszowych powstały kultury przeworska i oksywska. Oprócz tego na ziemiach polskich występowały:

– kultura kurhanów zachodniobałtyjskich (północno-wschodnia Polska)

– dwie grupy kultury jastorfskiej: nadodrzańska (Pomorze Zachodnie) i gubińska (część Dolnego Śląska i Łużyce)

W Marianowie pierwszego istotnego odkrycia archeologicznego (cmentarzysko ludności kultury jastorfskiej) dokonano przypadkowo, w czasie karczowania lasu (rok 1934)^[5]. Pierwsza zachowana informacja na temat serii kolejnych odkryć pochodzi z listopada 1934 roku. W piśmie z biura budowy autostrad w Eberswalde (Reichsautobahnen Bauabteilung) do Ottona Kunkela(niem.) (dyrektora Pommersches Landesmuseum w Szczecinie) wspominano lakonicznie o „bogatym stanowisku”, na którym już wcześniej znajdowano zabytki sugerujące istnienie cmentarzyska^[5]. Korespondencja budzi przypuszczenie, że istniał związek prowadzonych badań archeologicznych z przygotowaniami dokumentacji autostrady Berlinka^[6]. Uczestnikiem badań był m.in. Hans Jürgen Eggers(niem.) (1906–1975)^[7], niemiecki archeolog pracujący od 1931 roku w Museum für Vor- und Frühgeschichte w Berlinie, a od 1933 roku w Provinzialmuseums Pommersche Altertümer (Prowincjonalne Muzeum Pomorskich Starożytności) w Szczecinie (później był kustoszem w Pommerschen Landesmuseum w Szczecinie).

Przykłady publikacji BKGE nt Archivführer zur Geschichte Pommerns bis 1945 ^[8]

Po II wojnie światowej Eggers nawiązał liczne naukowe kontakty międzynarodowe m.in. z polskimi archeologami „Ziem Odzyskanych” (zob. zakres działalności Federalnego Instytutu Kultury i Historii Niemiec Wschodnich (BKGE)(niem.). Wielokrotnie podróżował do Polski, zatrzymując się w Poznaniu, Szczecinie i w Gdańsku. Opracował cenioną książkę „Einführung in die Vorgeschichte”^[7] (wprowadzenie do prehistorii), kierował redakcją Baltische Studien^[9].

Specyfika cmentarzyska w Marianowie (stanowisko wielowarstwowe) uczyniła ją stanowiskiem eponimicznym. Wprowadzono pojęcie „faza marianowska”. Tradycję kultury jastorfskiej reprezentują tu głównie zabytki metalowe, w tym biżuteria (zausznice żaglowate z brązu, szpila typu Bombenkopfnadel, trójramienna klamra do pasa i in.). W ceramice obserwowano wpływy kultury pomorskiej w postaci naczyń ze zredukowanym ornamentem twarzowym lub naczynia flaszowatego oraz elementy kultury łużyckiej np. naczynie beczułkowate i smukły puchar^[10]. Badania cmentarzyska kontynuowano po II wojnie światowej. Opublikowano m.in. prace:

Bartłomiej Rogalski: Cmentarzysko w Marianowie i problem fazy marianowskiej w: Między kulturą łużycką a pomorską. Przemiany kulturowe we wczesnej epoce żelaza, red. M. Fudziński, H. Paner. Gdańsk 2010 (s. 135-152)
Ryszard Wołągiewicz, Cmentarzysko w Marianowie i problem schyłkowej fazy kultury łużyckiej na Pomorzu w: Problemy kultury łużyckiej na Pomorzu, red. T. Maliński. Słupsk 1989, s. 307-321) i inne publikacje tegoż autora), m.in. „Lubieszewo, Materiały do studiów nad kulturą społeczności Pomorza Zachodniego w okresie od IV w. p.n.e. do I w. n.e.” (zob. też historia Lubieszewa, książęce groby grupy lubieszewskiej w Lubieszewie).

Historia

Rycina Marianowa z Wielkiej Mapy Księstwa Pomorskiego

Początki historii wsi sięgają XIII wieku. W 1248 roku książę szczeciński Barnim I ufundował tu klasztor cysterek nad strumieniem św. Marii. Po wprowadzeniu reformacji klasztor został przekształcony w dom pobytu dla pomorskich szlachcianek (wdów, sierot, panien). W Domu tym przez 15 lat przebywała Sydonia von Borck. Była postacią kontrowersyjną, skrzywdzoną przez rodzinę, która pozbawiła ja prawa do majątku rodzinnego. Została posądzona o czary i rzucenie klątwy na ród Gryfitów. Po długim procesie została skazana na ścięcie, a potem spalona na stosie w 1620 roku^[11].

Likwidacja klasztoru w XVI w. spowodowała stagnację rozwoju wsi. Również XVII w. nie był dla Marianowa korzystny (wieś ucierpiała w wyniku wojny trzydziestoletniej). Dopiero w XIX w. nastąpił rozwój wsi. Zbudowano wówczas nowoczesny młyn wodny nad Jeziorem Marianowskim. We wsi powstało wiele nowych, murowanych domów, w tym m.in. budynek poczty. W 1895 Marianowo uzyskało połączenie kolejowe (wąskotorowe) ze Stargardem.

Przez wieś przebiega czerwony Szlak Hetmana Stefana Czarnieckiego ze Stargardu do Recza, oraz szlak cysterski.

Do sołectwa Marianowo należy Mariankowo, osada położona na północny wschód od Marianowa, przy drodze do Lisowa, powstała w 1825 roku.

Zobacz też

Galeria
Gmach Urzędu Gminy
Gmach Gimnazjum
Boisko sportowe
Tory kolejki wąskotorowej

Uwagi

↑
Materiały zgromadzone przez specjalistów na różnorodnych cmentarzyskach są analizowane przez reprezentantów różnych dyscyplin naukowych, zainteresowanych problemami obrzędowości, sztuki sepulkralnej i in. Tematyka i wyniki omawianych badań są m.in. przedmiotem dyskusji systematycznie organizowanych od 1999 roku na Ostrowie Lednickim (Funeralia Lednickie). Ich treść jest publikowana m.in. w czasopiśmie „Studia Lednickie”, np.
- rok 2006, spotkanie 9: Warsztaty archeologiczno-antropologiczne; Przeszłość społeczna, Próba konceptualizacji,
- rok 2012, spotkanie 14: Warsztaty archeologiczno-antropologiczne; Przykład interdyscyplinarności.

Przypisy

↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 765 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ GUS. Rejestr TERYT
↑ ^a ^b Bartłomiej Rogalski. Cmentarzysko ludności kultury jastorfskiej. „Materiały Zachodniopomorskie, Studia i materiały, Nowa Seria, 2018”. XIV, s. 13–95, 2018. Academia.edu. ISSN 0076-5236.
↑ Dariusz Bąkowski, Robert Dróbka, Piotr Jakubiak, Zbigniew Kucmierz, Adrian Macierzyński, Sławomir Mioduszewski, Marcin Rogoziński, Marcin Stienss, Piotr Zembrzuski i wiele innych osób: Berlinka; Historia i teraźniejszość Autostrada Berlin - Królewiec. [w:] czarnyszewicz [on-line]. Copyright by Bartosz Bajków., 2001. [dostęp 2022-05-22].
↑ ^a ^b Małgorzata Elżbieta Płoszczyńska: Hans Jürgen Eggers. [w:] pomeranica.pl [on-line]. [dostęp 2022-06-07].
↑ Heiko Wartenberg: Archivführer zur Geschichte Pommerns bis 1945. T. Staatsarchiv Stettin (Bd. 24). Oldenbourg, 2008, s. 315. (okładka: Wały Chrobrego w Szczecinie, siedziba Rejencji szczecińskiej, niem. Regierungsbezirk Stettin)
↑ Jan Iwańczuk: Baltische Studien. [w:] Encyklopedia Pomorza Zachodniego [on-line]. Pomeranica.pl. [dostęp 2022-06-07].
↑ Bartłomiej Rogalski: Cmentarzysko w Marianowie. [w:] Encyklopedia Pomorza Zachodniego [on-line]. Pomeranica.pl. [dostęp 2022-05-21].
↑ CzesławC. Piskorski CzesławC., Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 182-183, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482 .

[u1-5] Materiały zgromadzone przez specjalistów na różnorodnych cmentarzyskach są analizowane przez reprezentantów różnych dyscyplin naukowych, zainteresowanych problemami obrzędowości, sztuki sepulkralnej i in. Tematyka i wyniki omawianych badań są m.in. przedmiotem dyskusji systematycznie organizowanych od 1999 roku na Ostrowie Lednickim (Funeralia Lednickie). Ich treść jest publikowana m.in. w czasopiśmie „Studia Lednickie”, np.
rok 2006, spotkanie 9: Warsztaty archeologiczno-antropologiczne; Przeszłość społeczna, Próba konceptualizacji,
rok 2012, spotkanie 14: Warsztaty archeologiczno-antropologiczne; Przykład interdyscyplinarności.

[2] rok 2006, spotkanie 9: Warsztaty archeologiczno-antropologiczne; Przeszłość społeczna, Próba konceptualizacji,

[3] rok 2012, spotkanie 14: Warsztaty archeologiczno-antropologiczne; Przykład interdyscyplinarności.

[poczta-1] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 765 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[MP-2] Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)

[R2013-3] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[teryt-4] GUS. Rejestr TERYT

[B.Rogalski-1-6] Bartłomiej Rogalski. Cmentarzysko ludności kultury jastorfskiej. „Materiały Zachodniopomorskie, Studia i materiały, Nowa Seria, 2018”. XIV, s. 13–95, 2018. Academia.edu. ISSN 0076-5236.

[Berlinka-7] Dariusz Bąkowski, Robert Dróbka, Piotr Jakubiak, Zbigniew Kucmierz, Adrian Macierzyński, Sławomir Mioduszewski, Marcin Rogoziński, Marcin Stienss, Piotr Zembrzuski i wiele innych osób: Berlinka; Historia i teraźniejszość Autostrada Berlin - Królewiec. [w:] czarnyszewicz [on-line]. Copyright by Bartosz Bajków., 2001. [dostęp 2022-05-22].

[HJEggers-8] Małgorzata Elżbieta Płoszczyńska: Hans Jürgen Eggers. [w:] pomeranica.pl [on-line]. [dostęp 2022-06-07].

[H.Wartenberg-9] Heiko Wartenberg: Archivführer zur Geschichte Pommerns bis 1945. T. Staatsarchiv Stettin (Bd. 24). Oldenbourg, 2008, s. 315. (okładka: Wały Chrobrego w Szczecinie, siedziba Rejencji szczecińskiej, niem. Regierungsbezirk Stettin)

[Baltische-Studien-10] Jan Iwańczuk: Baltische Studien. [w:] Encyklopedia Pomorza Zachodniego [on-line]. Pomeranica.pl. [dostęp 2022-06-07].

[B.Rogalski-2-11] Bartłomiej Rogalski: Cmentarzysko w Marianowie. [w:] Encyklopedia Pomorza Zachodniego [on-line]. Pomeranica.pl. [dostęp 2022-05-21].

[pomorze-12] CzesławC. Piskorski CzesławC., Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 182-183, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[a]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Wsie	Czarnkowo Dalewo Dzwonowo Gogolewo Marianowo Sulino Wiechowo
Kolonia	Mariankowo
Osady	Kępy Krzywiec Trąbki Trąbki Małe

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne