Marie von Ebner-Eschenbach
Data i miejsce urodzenia | 13 września 1830 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | 12 marca 1916 |
Narodowość | |
Język | |
Dziedzina sztuki | proza |
Odznaczenia | |
Marie Freifrau von Ebner-Eschenbach (baronesa Marie von Ebner-Eschenbach) (ur. 13 września 1830, zm. 12 marca 1916) – pisarka austriacka. Dzięki swoim psychologicznym powieściom i opowiadaniom zaliczana jest – obok Ferdinanda von Saar – do najważniejszych pisarzy niemieckojęzycznych końca XIX wieku.
Życiorys
Urodziła się w zamku Zdislavice w pobliżu Kromieryża na Morawach na terenie obecnych Czech. Zmarła w Wiedniu w Austrii. Z domu hrabina Dubsky.
Twórczość
- Pisarstwo
Wcześnie objawiający się jej talent znalazł zachętę u Grillparzera. Zaczęła od dramatu Maria Stuart in Schottland (1860), wkrótce jednak przerzuciła się do noweli. Na jej pierwsze książki: baśń satyryczna Die Prinzessin von Banalien (1872), Erzehlungen (1875) i krótkie opowiadanie z życia ludu czeskiego Bożena (1876), gdzie zwrócono uwagę na wprowadzenie pogodnego obrazu z życia arystokracji austriackiej oraz Zwei Comtessen (1885). Odtąd sława jej wzrastała z każdą książką. Neue Erz/hlungen 1881; tutaj arcydzieła: Die Freiherren von Gemperlein przekład pol. Baronowie von Gemerlein 1881, Nach dem Tode przekład pol. Po śmierci 1883 i Lotti, die Uhrmacherin, Dorf- und Schlossgeschichten (1883), Margarete (1891), Das Sch/dliche. Die Totenwacht (1894), Rittmeister Brand. Betram Vogelweid (1896), Aus Sp/therbsttagen (1901, 2 t.), Agave (1903) i i.; powieści: Das Gemeindekind (1887, jej najważniejszy utwór), UnsŰhnbar (1890), Glaubenlos? (1893). Wydała nadto: Aphorismen (1880), Parabeln, Marchen und Gedichte (1892) i baśń Hirzepinzchen (1900), Gesammelte Schriften (1893–1901, 8 t., nowe wyd. 1920, 6 t.); po jej śmierci wydane Letzte Worte (1923).
Marie von Ebner-Eschenbach uchodzi za jedną z największych pisarek niemieckojęzycznych końca XIX wieku[1][2]. W utworach swoich zajmowała się sprawami i zagadnieniami swojego czasu, głosiła ideę miłości ludzkiej, bez względu na narodowość i wyznanie. Głównym tematem jej powieści są problemy społeczne w monarchii austriacko-węgierskiej, stosunek dworu do wsi, szlachty do mieszczaństwa. Można w nich też znaleźć interesujące opisy typów ludzkich oraz zwierząt i ich psychiki.
- Książki
- Aus Franzensbad, 1858
- Maria Stuart in Schottland, 1860
- Doctor Ritter, 1869
- Die Prinzessin von Banalien, 1872
- Das Waldfräulein, 1873
- Božena, 1875 (przedstawia w niej życie chłopów czeskich)
- Die Freiherren von Gemperlein, 1878
- Lotti, die Uhrmacherin, 1880
- Aphorismen, 1880
- Dorf- und Schloßgeschichten, 1883
- Krambambuli, 1883
- Zwei Comtessen, 1885
- Neue Dorf- und Schloßgeschichten, 1886 (m.in. Er laßt die Hand küssen) - w tym zbiorze występują zwłaszcza dwa opowiadania "galicyjskie" - "Jakob Szela" (historia Jakuba Szeli) i "Der Kreisphysikus").
- Das Gemeindekind, 1887
- Unsühnbar, 1890
- Glaubenslos?, 1893
- Aus Spätherbsttagen, 1901 (m.in. Der Vorzugsschüler)
- Meine Kinderjahre, 1906
- Er lasst die Hand küssen
Przypisy
- ↑ Marie von Ebner-Eschenbach. lubimyczytać [dostęp 2019-04-28]
- ↑ Maria Kłańska , Daleko od Wiednia..., s. 247 .
Bibliografia
- Maria Kłańska, Daleko od Wiednia. Galicja w oczach pisarzy niemieckojęzycznych 1772-1918, Kraków 1992.
Linki zewnętrzne
- Marie von Ebner-Eschenbach – dzieła w bibliotece Polona
- ISNI: 0000 0003 6865 1232, 0000 0001 2279 8170
- VIAF: 51684049
- ULAN: 500337435
- LCCN: n80144530
- GND: 118528661
- NDL: 00438572
- LIBRIS: 86lnnlns5rhbgfp
- BnF: 11886218d
- SUDOC: 027696138
- NLA: 36063611
- NKC: jn19990001964
- DBNL: ebne002
- BNE: XX1099330
- NTA: 069299420
- BIBSYS: 90088777
- CiNii: DA02966521
- Open Library: OL267593A
- PLWABN: 9810691647105606
- NUKAT: n98000957
- J9U: 987007260642905171
- LNB: 000109113
- NSK: 000104683
- CONOR: 19952483
- ΕΒΕ: 119812
- KRNLK: KAC199607785
- LIH: LNB:V*100042;=wC
- RISM: pe33719
- WorldCat: lccn-n80144530
Media użyte na tej stronie
Autor: Mimich, Licencja: CC BY-SA 4.0
Baretka: wstążka dla części odznaczeń cywilnych oraz niektórych odznaczeń wojskowych nadawanych w czasie pokoju (Friedensbande) dla odznaczeń austro-węgierskich:
- pl:Signum Laudis
- pl:Krzyż Zasługi Cywilnej
- pl:Krzyż Żelazny Zasługi
- odznaczenia jubileuszowe i pamiątkowe