Marin Mersenne
Data i miejsce urodzenia | 8 września 1588 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | 1 września 1648 |
Wyznanie | |
Kościół | |
Inkardynacja | |
Prezbiterat | 1612[1] |
Marin Mersenne (ur. 8 września 1588 w pobliżu Oizé, zm. 1 września 1648 w Paryżu) – francuski duchowny katolicki i uczony: minimita, teolog, filozof, matematyk i teoretyk muzyki[2]. W matematyce zajmował się m.in. teorią liczb.
Życiorys
Nauki pobierał w Le Mans i sławnym kolegium jezuickim w La Flèche, gdzie zawarł wieloletnią przyjaźń z Kartezjuszem, który także był uczniem tej szkoły. Do nowicjatu minorytów wstąpił w 1611 w podparyskiej miejscowości Nigeon. W latach 1614–1620 był profesorem filozofii w Nevers.
Prowadził ożywioną korespondencję naukową, m.in. z Fermatem i Pascalem a zwłaszcza ze swoim przyjacielem Kartezjuszem. Potępiał poglądy Różokrzyżowców przeciwstawiając się „nauce tajemnic i sekretów” na rzecz nieskrępowanej wymiany poglądów pomiędzy uczonymi. Postulował aby opracować encyklopedię służącą wszystkim pokoleniom.
W dziele Cogitata Physico-Mathematica z 1644 roku napisał, że liczby postaci (nazywane dziś liczbami Mersenne’a) są pierwsze dla n = 2, 3, 5, 7, 13, 17, 19, 31, 67, 127, 257. Dopiero później wykazano, że twierdzenie to jest nieprawdziwe dla n = 67 i 257. Jeżeli Mersenne miał na myśli twierdzenie: liczba jest pierwsza dla n będącego liczbą pierwszą, to nie uwzględnił on liczb n = 61, 89, 107.
Interesował się także optyką, mechaniką i akustyką. Wyznaczył długość wahadła sekundowego. Jako pierwszy zmierzył prędkość dźwięku w powietrzu (opisał to w Harmonie universelle), uzyskując (w przeliczeniu) wynik ok. 450 m/s, wyższy o przeszło 100 m/s od prędkości rzeczywistej[3]. Te badania kontynuował Joseph Sauveur.
Jego nazwiskiem nazwano krater Mersenius znajdujący się na Księżycu.
Dzieła
Główne dzieła Mersenne’a to:
- Quaestiones celeberrimae in Genesim (Paris, 1623) – pismo skierowane przeciw ateistom i deistom, które, podobnie jak wiele innych dzieł Mersenne’a, ukazało się drukiem tylko we fragmentach.
- L'impiété des déistes et des plus subtils libertins découverte et réfutée par raisons de théologie et de philosophie (Paris, 1624)
- La vérité des sciences contre les sceptiques et les pyrrhoniens (Paris, 1625)
- Questions theólogiques, physiques, morales et mathématiques (Paris, 1634)
- Questions inouïes, ou récréations des savants (Paris, 1634); Les mécaniques de Galilée (Paris, 1634) – przekład z włoskiego
- Harmonie universelle, contenant la théorie et la pratique de la musique (Paris, 1636–7)
- Nouvelles découvertes de Galilée i Nouvelles pensées de Galilée sur les mécaniques (Paris, 1639) – przekłady
- Cogitata physico-mathematica (Paris, 1644)
- Euclidis elementorum libri, Apollonii Pergæ conica, Sereni de sectione coni, etc. (Paris, 1626) – wybór przekładów tekstów matematyków starozytnych, wydany ponownie z różnymi dodatkami pt. Universae geometriae mixtaeque mathematicae synopsis (Paris, 1644)
Przypisy
- ↑ John J. O'Connor; Edmund F. Robertson: Marin Mersenne w MacTutor History of Mathematics archive (ang.)
- ↑ Mersenne Marin, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-09-15] .
- ↑ Artykuły W świecie fal s. 6 ; Dźwięk
Linki zewnętrzne
- John J. O'Connor; Edmund F. Robertson: Marin Mersenne w MacTutor History of Mathematics archive (ang.)
- Philippe Hamou , Marin Mersenne, [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy [online], CSLI, Stanford University, 11 maja 2018, ISSN 1095-5054 [dostęp 2018-05-13] (ang.).
- F. Marini Mersenni ordinis minim. Harmonicorvm libri in qvibvs agitvr de sonorvm natvra, cavsis et effectibvs... w bibliotece Polona
- ISNI: 0000 0001 2129 6363
- VIAF: 41843933
- LCCN: n84115241
- GND: 118581201
- LIBRIS: fcrtps3z3mlcgb8
- BnF: 119157157
- SUDOC: 027024717
- SBN: UFIV057021
- NLA: 35347925
- NKC: ola2004235381
- DBNL: mers004
- BNE: XX841183
- NTA: 068559666
- BIBSYS: 90403725
- CiNii: DA01409246
- Open Library: OL141503A
- PLWABN: 9810601872005606
- NUKAT: n98003297
- J9U: 987007299148205171
- PTBNP: 134767
- CANTIC: a10325670
- CONOR: 100655459
- LIH: LNB:BJfK;=BT
- RISM: pe30101745
- WorldCat: lccn-n84115241
Media użyte na tej stronie
French mathematician Marin Mersenne (1588-1648) by Balthasar Moncornet (1600-1668).
Emblem of the Papacy: Triple Tiara and Keys